«Το μικρό»: Ένα εργαστήρι γραφής για το παιδικό βιβλίο και το νεανικό μυθιστόρημα στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

4 Οκτωβρίου, 2019

Όχι μόνο για όσους αγαπούν το παιδικό και νεανικό βιβλίο, αλλά και για όσους αγαπούν τα βιβλία και θέλουν να μάθουν τις βασικές αρχές της λογοτεχνικής γραφής

Κείμενο: ελc team

Το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης σε συνεργασία με την Πολιτιστική εταιρεία Cherry Tree Production & Creation διοργανώνουν «Το μικρό», ένα εργαστήρι γραφής για το παιδικό βιβλίο και το νεανικό μυθιστόρημα (παιδικό εικονογραφημένο βιβλίο, εφηβικό και νεανικό μυθιστόρημα).

Το εργαστήρι απευθύνεται όχι μόνο σε όσους αγαπούν το παιδικό και νεανικό βιβλίο αλλά και σε όσους αγαπούν τα βιβλία και θέλουν μέσα από αυτό το εργαστήρι να πάρουν τις βασικές αρχές της λογοτεχνικής γραφής.

Μέσα από τις θεματικές ενότητες του εργαστηρίου θα έρθουν σε επαφή με τον κόσμο της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας, θα γνωρίσουν τις σύγχρονες τάσεις και εξελίξεις στο παιδικό βιβλίο, θα παρακολουθήσουν τη δημιουργική διαδικασία της γραφής και της ανάγνωσης, θα μάθουν τεχνικές και μυστικά και θα γράψουν τις δικές τους ιστορίες για παιδιά και νέους.

Το εργαστήρι θα πραγματοποιείται κάθε Σάββατο 10:30 – 13:30 σε σύνολο 40 διδακτικών ωρών για κάθε κύκλο (13 εργαστήρια).

Θεματικές ενότητες του εργαστηρίου

Α΄ Κύκλος εργαστηρίου γραφής (13 εργαστήρια)

«Από την επιθυμία στη σκέψη, από τη σκέψη στο χαρτί» – Η δομή του βιβλίου μικρής και μεγάλης φόρμας.
Όλα τα στάδια συγγραφής ενός βιβλίου από τη σύλληψη της αρχικής ιδέας, στην αποτύπωσή της. Τεχνικές και μυστικά της δομής. Τι πρέπει να έχει στο μυαλό του ο συγγραφέας; Οι Χαρακτήρες, η πλοκή, η δράση, ο ρυθμός, το στυλ. Ασκήσεις δημιουργικής γραφής και ανάγνωσης.
[Βασίλης Παπαθεοδώρου]

«Picture book». Το σύγχρονο εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο στην Ελλάδα και τον κόσμο.
Η δύναμη του συνοπτικού λόγου και η δύναμη της εικόνας στο picture book. «Γράφω λίγα, λέω πολλά». Ασκήσεις δημιουργικής γραφής και ανάγνωσης στη μικρή φόρμα του παιδικού εικονογραφημένου βιβλίου. [Αργυρώ Πιπίνη]

Η δύναμη της εικόνας στο παιδικό εικονογραφημένο βιβλίο.
Τα χρώματα, τα σύμβολα και οι συμβολισμοί, οι γραμμές, τα σχήματα, η οπτική γωνία. [Πέρσα Ζαχαριά]

«Μια φορά κι έναν καιρό ήταν το βιβλίο».
Μια ιστορική αναδρομή στην ιστορία της γραφής και του βιβλίου. Υπήρχαν βιβλία στην αρχαιότητα; Από τις βραχογραφίες, στην περγαμηνή, από τον πάπυρο, στο χαρτί και την τυπογραφία. Πόσα είδη χαρτιού υπάρχουν; Πώς πραγματοποιείται η έκδοση ενός βιβλίου; Αρκεί μια καλή ιδέα; Πόσοι άνθρωποι εμπλέκονται στη δημιουργία μιας έκδοσης; [Μαργαρίτα Κωτσίνη]

Ορίζοντας την παιδική λογοτεχνία και τα είδη της.
Τρόποι ανάγνωσης και τρόποι γραφής. Μια μικρή διαδρομή στην ιστορία του όρου για να μπορέσει ο αναγνώστης να περπατήσει το δικό του μονοπάτι στο αχανές τοπίο της «παιδικής λογοτεχνίας». Υπάρχει μόνο λογοτεχνία για ενήλικες και μόνο λογοτεχνία για παιδιά; Ποιος γράφει βιβλία για παιδιά; Από πού αντλεί τα θέματά του και σε ποιον απευθύνεται; Ο εννοούμενος συγγραφέας και ο εννοούμενος αναγνώστης.
Τα είδη της παιδικής λογοτεχνίας [εικονογραφημένο-εικονοβιβλίο, παραμύθι, μύθος, βιβλίο γνώσεων, μυθιστόρημα, ιστορίες βραχείας φόρμας, κόμικς, Graphic novel, ποίηση (λίμερικς, χαϊκού)]. [Σίσσυ Τσιφλίδου]

Το λαϊκό παραμύθι και τα χαρακτηριστικά του.
Τα λαϊκά ανώνυμα παραμύθια έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και δομή. Η κατανόηση του τρόπου που είναι φτιαγμένα εμπλουτίζει σημαντικά την δημιουργική παραγωγή νέων ιστοριών. Με την απαράμιλλη τέχνη τους έχουν γοητεύσει διάσημους συγγραφείς της παγκόσμιας παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας από τα οποία εμπνεύστηκαν, τα διασκεύασαν, τα μιμήθηκαν.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των λαϊκών παραμυθιών;
Πως τα αξιοποιούμε όταν γράφουμε παραμύθια;
Πως διαχειριζόμαστε αυτό το υλικό στη συγγραφή χωρίς να αγνοούμε τους κανόνες του; Πως κατανοούμε που τελειώνει η έμπνευση και που αρχίζει η λογοκλοπή; Πως αποκτούμε ένα κριτήριο ποιότητας για κείμενα που αξιοποιούν αυτό το υλικό; [Σάσα Βούλγαρη]

B΄ Κύκλος εργαστηρίου γραφής (13 εργαστήρια)

Πώς χτίζουμε έναν λογοτεχνικό χαρακτήρα; Πώς δομείται ένα μυθιστόρημα και πώς μια σειρά βιβλίων για παιδιά;
Ποιες είναι οι ομοιότητες με τις παρεμφερείς αφηγηματικές τέχνες, όπως τα graphic novel, τα κινηματογραφικά σενάρια, τα θεατρικά έργα, τα video games;
Ο καμβάς της αφήγησης, οι διάφορες τεχνικές, η ταύτιση του αναγνώστη με τον ήρωα, ο ρόλος της εικονογράφησης, οι παγίδες και οι κακοτοπιές. Ασκήσεις δημιουργικής γραφής και ανάγνωσης. [Γιώργος Παναγιωτάκης]

Το illustrated book στην Ελλάδα και τον κόσμο.
Οι διαφορές του από τo picture book. Η δομή του. Η διαδρομή του illustrated book από τους κλασσικούς στους σύγχρονους παραμυθάδες.
Το silent/wordless book. Τι είναι; Πως γράφουμε ένα βιβλίο χωρίς λόγια (silent book); Ασκήσεις δημιουργικής γραφής και ανάγνωσης. [Αργυρώ Πιπίνη]

«Αν θες να πας ταξίδι στο φεγγάρι».
Με αφορμή φράσεις από το βιβλίο της Αργυρώς Πιπίνη, γράφουμε και εικονογραφούμε το δικό μας βιβλίο ακολουθώντας τους κανόνες της παραδοσιακής και όχι μόνο τυπογραφίας. Πώς; Βάζουμε μπρος τη φαντασία και γινόμαστε συγγραφείς, εικονογράφοι, σελιδοποιοί, εκδότες. [Μαργαρίτα Κωτσίνη]

Δημιουργώντας ένα silent/wordless book. Από τη ματιά του εικονογράφου.
Η δύναμη της εικόνας και η αφήγηση της ιστορίας χωρίς λόγια. [Πέρσα Ζαχαριά]

Το ελληνικό λαϊκό παραμύθι – είδη, μορφή, τεχνικές αφήγησης – ως έμπνευση στη συγγραφή έργων παιδικής λογοτεχνίας.
Η τέχνη των παλιών παραμυθάδων, η προφορική αφήγηση όπως κάθε τέχνη έχει μυστικά και τεχνικές με σκοπό να κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού τους για πολλή ώρα.Πως μπορούμε να «κλέψουμε» αυτές τις τεχνικές και να τις μεταφέρουμε στο γραπτό κείμενο;
Εγκιβωτισμός παράλληλη αφήγηση, επαναλήψεις, αποκρύψεις και ξαφνιάσματα, λιτότητα στην έκφραση, διάλογος και συγκλονιστικές περιγραφές… και άλλα πολλά ακόμα. Το κάθε είδος ιστορίας έχει και τα δικά του μυστικά. [Σάσα Βούλγαρη]

Σύγχρονες τάσεις και εξελίξεις στο παιδικό βιβλίο.
Από τις διασκευές των κλασσικών παραμυθιών (Γκριμ, Περώ, Άντερσεν) και των κλασικών έργων (Θερβάντες, Βερν, Κάρολ) στο σύγχρονο παιδικό βιβλίο. Η λογοτεχνία για παιδιά φτάνει να υιοθετεί μεταμυθοπλαστικές αφηγηματικές τεχνικές και να αποκτά νέα ειδολογικά χαρακτηριστικά. Διακειμενικότητα, διαθεσιμότητα, διαεικονικότητα: οι λέξεις πίσω από τις γραμμές του κειμένου, η δύναμη της εικόνας. Ιδεολογικά προσανατολισμένα κείμενα. Υπάρχει ακόμα ο διδακτισμός; [Σίσσυ Τσιφλίδου]

Στα εργαστήρια θα διδάξουν οι συγγραφείς, Βασίλης Παπαθεοδώρου, Αργυρώ Πιπίνη και Γιώργος Παναγιωτάκης, η αφηγήτρια-παραμυθού ΣάσαΒούλγαρη, η Δρ. Παιδικής Λογοτεχνίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ Σίσσυ Τσιφλίδου, η εικονογράφος Πέρσα Ζαχαριά και η Σύμβουλος Έκδοσης Μαργαρίτα Κωτσίνη.

Σχεδιασμός Προγράμματος: Κατσιφή Θεοδώρα