Πάνε λοιπόν και τα 96α όσκαρ, απονεμήθηκαν, κοντεύουμε πια να τα κατοστήσουμε, και όπως είπε και ο θριαμβευτής της βραδιάς και του έτους Κρίστοφερ Νόλαν, το σινεμά μετρά παραπάνω από εκατό χρόνια ζωής, ας φανταστούμε πώς ήταν η ζωγραφική ή το θέατρο σε τόσο νεαρή ηλικία, ας φανταστούμε λοιπόν ποιες μπορεί να είναι ακόμα οι δυνατότητες του μέσου.
Ήταν μια πολύ καλή σοδειά η φετινή και ποιος ξέρει, οι δυνατότητες μελλοντικά μπορεί να είναι όντως ακόμα περισσότερες, αν, όπως είπε ο Koρντ Τζέφερσον, παραλαμβάνοντας το όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου για το “American Fiction”, η αμερικάνικη βιομηχανία κινηματογράφου αποφασίσει ότι εκτός από ταινίες των 200 εκατομμυρίων δολαρίων, μπορεί να χρηματοδοτήσει 20 των 10 ή 50 των 4 εκατομμυρίων.
Εκτός από τη χρονιά, και η τελετή ήταν γενικά καλή και πάει στον Τζίμι Κίμελ ο ρόλος του παρουσιαστή των όσκαρ. Και σε κάθε περίπτωση να του πιστώσουμε την κατάληξη του εναρκτήριου μονολόγου του, στην οποία αναφερόμενος στην πολύμηνη απεργία των ηθοποιών και σεναριογράφων, ύμνησε τα σωματεία και τη δύναμη που μπορεί να έχουν οι εργαζόμενοι όταν δρουν συλλογικά, ανεβάζοντας μάλιστα επί σκηνής μέλη σωματείων άλλων κλάδων που εργάζονται πίσω από τις κάμερες. Ίσως όταν έχει απαξιωθεί τόσο πολύ ο συνδικαλισμός στην εποχή μας και στη χώρα μας, να χρειάζεται να μας υπενθυμίζουν τα οφέλη του από την κορυφή της σόου μπίζνες. Αν το Λος Άντζελες είναι «μια πόλη εργατικών σωματείων», ίσως μπορεί να ξαναγίνει και η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, δεν είναι τόσο πασέ πια, είναι κάπως πιο μέσα στην εποχή ο Τζίμι Κίμελ απ’ τον Άρη Πορτοσάλτε.
Κατά τα άλλα, μιλάμε για τη βραδιά που μπόρεσε να χωρέσει σκηνικά από δύο εντελώς διαφορετικούς πλανήτες. Από τον πλανήτη του Χόλιγουντ μας παραδόθηκε μια καταπληκτική εκδοχή του “I’m just Ken”, με χορογραφία και τηλεοπτική σκηνοθεσία εντελώς ξεσηκωτική και ανεβαστική και ευφορική, και τον Ράιαν Γκόσλινγκ να ξέρει ότι του ανήκει όχι μόνο τώρα, αλλά από πάντα ο χώρος και τα φώτα και η σκηνή.
Κι από τον πλανήτη των απλών ανθρώπων, όλων εμάς που έχουμε συνηθίσει να μας βλέπουν μόνο οι γνωστοί μας και να μην μιλάμε στα πλήθη, μας ήρθε η υπέροχη σε βαθμό αμηχανίας σκηνή της παραλαβής των όσκαρ οπτικών εφέ για το “Godzilla Minus One”, όπου ένα τσούρμο υπερενθουσιασμένα νερντ ανεβαίνουν στη σκηνή με τα γκοτζιλάκια τους, και ο Ιάπωνας που επιλέχθηκε να διαβάσει τις ευχαριστίες πρέπει να μιλάει τα πιο ηχητικά δυσνόητα αγγλικά του πλανήτη. H υποψία ότι στην πραγματικότητα ήταν κάποιο σκετσάκι και όχι αληθινή απονομή δεν έχει επιβεβαιωθεί. Γενικώς πάντως μπορούμε να πούμε ότι είχαμε την εκδίκηση του χαρτιού, τη μεγάλη επιστροφή του χαρτιού, τυπωμένα Α4 ή χειρόγραφα σημειώματα διαβάστηκαν ξανά και ξανά και ξανά από νικητές και νικήτριες.
Κι ενώ αρχικά το “Poor Things” είχε πάρει σερί μέσα σε ελάχιστα λεπτά τα τρία ως τότε βραβεία του (σκηνικά, κουστούμια, μακιγιάζ-κομμώσεις), στη συνέχεια το «Οπενχάιμερ» είχε κάνει το αναμενόμενο πάρτι του. Προτελευταίο βραβείο της βραδιάς το πρώτο γυναικείο, η Λίλι Γκλάντστόουν είναι το φαβορί για τους «Δολοφόνους του Ανθισμένου Φεγγαριού», η Έμα Στόουν είχε ξεκινήσει ως φαβορί αλλά ήταν πια αουτσάιντερ, οι πέντε πρώην κάτοχοι σε αυτό το ωραίο φορμάτ έχουν πει τα δικά τους στις πέντε υποψηφίους (πολιτικά μη ορθή παρένθεση: πώς γίνεται και στα 75 η Τζέσικα Λανγκ έχει ακόμα αυτό το τρομερό σεξ απίλ, δεν θα φύγει ποτέ αυτή η αύρα;), η Μισέλ Γέο ανοίγει τον φάκελο, τον ξανακλείνει, περνά μισό δευτερόλεπτο, λέει Έμα Στόουν, είναι περασμένες τέσσερις και η αίθουσα του Ολύμπιον, όπου το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Cosmote TV διοργανώνει ειδική προβολή, σείεται, το κορίτσι μας κέρδισε, η Μπέλα Μπάξτερ θα πάρει το όσκαρ που δικαιούται, η Έμα θα σηκωθεί, θα ξεμπερδέψει με συζύγους και ράφαλους που κάθονται δίπλα της, και κάπου εκεί θα δούμε να εμφανίζεται ένας ασυγκράτητος Γιώργος Λάνθιμος, που έχει κατέβει δέκα δέκα τα καθίσματα, λες και είναι δεκαέξι ετών και έχει δει τον Ντραγκόφσκι να πιάνει τρία πέναλτι αποκλεισμού, λες και είναι απλά ένα ακόμα αγόρι, απλά ένας Κεν, απλά ένας Yorgos, ένας Γιώργος που έχει φτάσει μπροστά μπροστά για να την αγκαλιάσει, να τη φιλήσει, το συναίσθημα ξεχειλίζει, και κάπου εδώ αρχίζεις να αναρωτιέσαι αν όλη αυτή η τόσο ιδιότυπη προσέγγιση απέναντι στο συναίσθημα στον κόσμο των ταινιών του, κρύβει από πίσω έναν άνθρωπο εντελώς συναισθηματικό, ή είναι η Έμα μας που τα βγάζει αυτά, πατρίδα όλων μας η καρδιά.
Ωραία όλα αυτά, αλλά η ζωή δεν είναι μόνο ωραία. Ας κλείσουμε με αλλαγή κλίματος και με δύο ευχαριστήριες ομιλίες για δυο συνεχιζόμενους πολέμους. Ο Μστισλάβ Τσερνόφ παίρνει το όσκαρ ντοκιμαντέρ για το «20 Ημέρες στη Μαριούπολη» και λέει ότι είναι ίσως ο πρώτος σκηνοθέτης που θα ευχόταν να μην είχε χρειαστεί να κάνει την ταινία για την οποία βραβεύεται, ότι θα αντάλλαζε το βραβείο του με τη μη επίθεση της Ρωσίας και τη μη κατοχή πόλεων της Ουκρανίας, τον μη θάνατο δεκάδων χιλιάδων Ουκρανών, τη μη λήψη ομήρων. Δεν μπορώ να αλλάξω την Ιστορία και το παρελθόν, προσθέτει. Αλλά εδώ είστε μερικοί από τους πιο ταλαντούχους ανθρώπους και όλοι μαζί μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι θα γραφτεί σωστά η Ιστορία, θα επικρατήσει η αλήθεια, δεν θα ξεχαστούν οι κάτοικοι της Μαριούπολης και οι νεκροί της, οι ταινίες δημιουργούν αναμνήσεις και οι αναμνήσεις Ιστορία.
Χωρίς αυτό να αναιρεί σε καμία περίπτωση την ουσία όσων λέει, ο Τσερνόφ μιλάει πρώτον υπέρ του λαού του, δεύτερον σε ένα κοινό στα μάτια του οποίου ο κακός είναι ξεκάθαρος και απόλυτος και τρίτον σε πλήρη αρμονία με το θέμα της ταινίας του. Ο Τζόναθαν Γκλέιζερ όμως θα κάνει μια τριπλή υπέρβαση. Μολονότι εβραϊκής καταγωγής, μολονότι η «Ζώνη Ενδιαφέροντος» μιλά για το Άουσβιτς όπου οι Εβραίοι ήταν τα θύματα του Ολοκαυτώματος, μολονότι το κοινό στην αίθουσα κάθε άλλο παρά σε φάση να ακούσει να κατηγορούν το Ισραήλ είναι, ο Τζόναθαν Γκλέιζερ θα παραδώσει έναν από τους πιο σημαντικούς ευχαριστήριους λόγους στα 96 χρόνια του θεσμού:
«Όλες οι επιλογές που κάναμε είχαν ως γνώμονα το να συλλογιστούμε και να αντιμετωπίσουμε εμάς τους ίδιους στο παρόν. Όχι για να πούμε “Κοιτάξτε τι έκαναν τότε”, αλλά για να πούμε “Κοιτάξτε τι κάνουμε τώρα”. Η ταινία μας δείχνει που οδηγεί η απανθρωποποίηση στη χειρότερη εκδοχή της. Διαμόρφωσε όλο το παρελθόν και το παρόν μας. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε εδώ ως άνθρωποι που είμαστε αντίθετοι στο ότι τόσο η Εβραϊκότητά μας όσο και το Ολοκαύτωμα έχουν ληστευθεί από μια κατοχή εδαφών που έχει οδηγήσει σε σύγκρουση τόσους αθώους ανθρώπους, είτε πρόκειται για τα θύματα της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ, είτε για τη συνεχιζόμενη επίθεση στη Γάζα, για όλα τα θύματα της απανθρωποποίησης. Πώς αντιστεκόμαστε; Η Αλεξάντρα Μπίστρομ Κολοντζιέσικ, το κορίτσι που λάμπει στην ταινία όπως έλαμψε και στη ζωή, επέλεξε να αντισταθεί. Αφιερώνω την ταινία στη μνήμη της και στην αντίστασή της».
Πώς αντιστεκόμαστε λοιπόν; Με υπερβάσεις, με το στρατόπεδό μας να είναι πάντα ο άνθρωπος και μόνο ο άνθρωπος, ανεξαρτήτως οποιουδήποτε άλλου χαρακτηριστικού του που τον κατηγοριοποιεί και τον κατατάσσει εθνοτικά, θρησκευτικά ή αλλιώς, με τον εχθρό μας να είναι η κτηνωδία και μόνο η κτηνωδία, ανεξαρτήτως του ποιος τη διαπράττει.
