Κυριακή πρωί στην εκκλησία. Στο τέλος της λειτουργίας το μνημόσυνο του πατέρα ενός καλού φίλου. Κάθομαι λίγο απ’ έξω, ένας νεαρός άνδρας, λίγο πιο σκούρος στο χρώμα, βγάζει τα αθλητικά του παπούτσια έξω απ’ τα σκαλιά της εκκλησίας, ανεβαίνει τα σκαλιά, δεν μπαίνει στο ναό, γονατίζει και προσεύχεται σιωπηλά στον τοίχο δίπλα στην πόρτα, σχεδόν διπλωμένος στα δύο. Προσεύχεται στο δικό του Θεό, μέσα στο ναό προσεύχονται στο δικό τους, που εντάξει δε γίνεται να μην παραμένει ακόμα, έστω κι από τη δύναμη της συνήθειας και της παράδοσης, σε έναν βαθμό και δικός μου, αλλά κυρίως στέκομαι στο ανάμεσα, στο ανάμεσα των δύο Θεών, εκεί που υπάρχει εδώ και πάρα πολλά χρόνια πια μια απουσία.
Όταν μπω στο ναό και σταθώ δίπλα στην παρέα μου, θα κάνω τον σταυρό μου όταν απαιτείται να το κάνω, σχεδόν ενοχικά, σχεδόν σαν να μην πρέπει, αριστερός πια άνθρωπος. Έχω μεγαλώσει με το ακριβώς αντίστροφο «πρέπει» και την ακριβώς αντίστροφη ενοχή: πρέπει να κάνω τον σταυρό μου, δε γίνεται να μην τον κάνω όταν περνάω έξω από εκκλησίες, πολύ περισσότερο όταν είμαι μέσα σε αυτές. Παρά την αντιστροφή ο μηχανισμός είναι ολόιδιος και στις δύο περιπτώσεις: ένα μεγάλο μάτι που με κοιτά, τσεκάροντας αν συμμορφώνομαι στο δέον γενέσθαι. Ένα μεγάλο μάτι εσωτερικευμένο, που βγαίνει από μέσα μου, προβάλλεται προς τα έξω και στρέφει τη ματιά του προς την κίνηση των χεριών μου: θα σταυροκοπηθώ ή όχι, θα κάνω το σωστό ή το λάθος;
Φτάνει η ώρα του κηρύγματος. Ο παπάς θα ζητήσει να δώσουμε αίμα, γιατί βλέπεις η επιστήμη έχει τα όριά της, η επιστήμη δεν μπορεί να φτάσει εκεί που μόνο ο Θεός φτάνει, αίμα λοιπόν δεν μπορεί να φτιάξει, μόνο εμείς μπορούμε να δώσουμε. Θα μας πει να αγοράσουμε τα εξαιρετικά βιβλία που πουλιούνται στο προαύλιο, με αυτά πρέπει να ανοίγουμε το μυαλό μας και να μην σπαταλάμε τον χρόνο μας βλέποντας σίριαλ στην τηλεόραση. Και δεν εννοούσε καν το “Milky Way”.
Ύστερα μας λέει ότι την επόμενη εβδομάδα θα στρωθούν επιτέλους τα χαλιά στο ναό. Κοστίζουν, ξέρετε, αυτά τα πράγματα, ο καθαρισμός κι η φύλαξη, έξοδα πολλά. Τα ξεφτίσματα στην οροφή τα έχει υπόψη του, αλλά από την άνοιξη θα μπει σε ρότα η επιδιόρθωσή τους. Άλλαξε και η ώρα το βράδυ, ωστόσο ο Εσπερινός για τις επόμενες δύο μέρες θα παραμείνει στην παλιά. Μπαίνει κι ο Νοέμβριος με γιορτές αρκετών Αγίων, το καλεντάρι των επόμενων ημερών και εβδομάδων μοιάζει γεμάτο.
Ένα διαφορετικό σύμπαν. Ένας ζωντανός οργανισμός. Με την καθημερινότητά του. Με τα τρέχοντά του. Ο ναός είναι μεγάλος και έχει κι αρκετό κόσμο. Κι όχι αποκλειστικά τις γριές της στεροτυπίας του μυαλού σου. Φασαίοι και φασαίες της πίστης. Της Ορθόδοξης Χριστιανικής εντός. Κάποιας εκδοχής της μουσουλμανικής για τον άνθρωπο με τα βγαλμένα παπούτσια εκτός. Εδώ τα ιβέντ κάθε Κυριακή, αλλά και με τους Εσπερινούς, είναι δωρεάν. Και το αίμα άμα θες το δίνεις. Άμα δε θες το κρατάς για την πάρτη σου. Την πολύτιμη.
Μετά θα επιστρέψεις στις οθόνες. Θα δεις το αίμα να χύνεται στη Γάζα. Θρησκείες κι εκεί, έθνη, πολιτισμοί, εμείς, εσείς. Θέαμα είναι ακόμα για σένα. Αποτροπιασμός που θα μεταφραστεί σε λάικ. Και καλά θα κάνει δηλαδή. Να μην τον εκφράσεις; Ούτε αυτό να μην σου αντιστοιχεί; Τι άλλο θα μπορούσες στη θέση του δηλαδή; Να προσευχηθείς; Με ποιον τρόπο; Εντός ή εκτός του ναού; Κάνοντας τον σταυρό σου ή όχι; Όπως και να ‘χει, τα παιδιά παραμένουν των άλλων, ο πόλεμος για μας παραμένει είδηση και όχι πραγματικότητα. Φίου.
Μερικές μέρες πιο πριν, αυτοκίνητα περνούσαν κορνάροντας. Για καλό κόρναραν. Για επικείμενο γάμο. Για ένα ακόμη ιβέντ που θα έφερνε στην εκκλησία κόσμο που κανονικά δεν πάει. Αλλά τη δεκαετία του ογδόντα στις προεκλογικές περιόδους οι άνθρωποι έβγαιναν επί μέρες στους δρόμους κορνάροντας για το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία. Για κάποιο λόγο σταμάτησαν αυτές οι κόρνες. Κάτι στον τρόπο ανάγνωσης των δεδομένων της πραγματικότητας και των φαντασιώσεών μας πάνω της άλλαξε. Αλλά οι κόρνες για τους γάμους συνεχίζονται ακόμα; Οι άνθρωποι παντρεύονται ακόμα μέσα στην αισιοδοξία ότι όλα θα πάνε καλά; Τι μπορεί να κάνει τις διαπροσωπικές σχέσεις να λειτουργούν και να αντέχουν στον χρόνο; Η παρουσία; Η απουσία; Η εύρεση της χρυσής τομής και του αμοιβαία αποδεκτού συνδυασμού ανάμεσα στην παρουσία και την απουσία;
