Το Περίπτερο του Βελγίου στην 56η Μπιενάλε της Βενετίας, από τις 9 Μαΐου έως τις 22 Νοεμβρίου, θα παρουσιάσει το έργο του Βέλγου καλλιτέχνη Vincent Meessen παράλληλα με το έργο ενός συνόλου διεθνών καλλιτεχνών. Η έκθεση δανείζεται τον τίτλο της, Personne et les autres, από ένα χαμένο θεατρικό έργο του Βέλγου τεχνοκριτικού André Frankin που συνδέθηκε με τους Λετριστές και την Καταστασιακή Διεθνή. Αφετηρία για την έκθεση αποτελεί η ιστορία του ίδιου τού Βελγικού Περιπτέρου και το διεθνές πλαίσιο της Μπιενάλε, που και τα δύο ανάγονται στις παγκόσμιες εκθέσεις της εποχής της αποικιοκρατίας. Το Περίπτερο του Βελγίου ήταν το πρώτο ξένο περίπτερο που κατασκευάστηκε το 1907 επί βασιλείας Λεοπόλδου Β’ στους κήπους (Giardini) όπου φιλοξενείται η Μπιενάλε της Βενετίας. Μέσα από το έργο του και την έρευνα στην οποία αυτό στηρίζεται, ο Vincent Meessen εστιάζει στην ιστορία, στο πριν και στο μετά, της αποικιοκρατικής νεωτερικότητας και του αποικιακού μοντερνισμού.
H Ελληνίδα επιμελήτρια Κατερίνα Γρέγου
Η πρόταση που επελέγη για να εκπροσωπήσει το Βέλγιο στην 56η Μπιενάλε απομακρύνεται από την παραδοσιακή φόρμα της ατομικής έκθεσης η οποία διευρύνεται για να υποδεχτεί και να φιλοξενήσει μια ποικιλία θέσεων και φωνών. Ο καλλιτέχνης, σε στενή συνεργασία με την Ελληνίδα επιμελήτρια Κατερίνα Γρέγου, που ζει στις Βρυξέλλες, επεξεργάστηκαν την ιδέα μιας θεματικής έκθεσης στην οποία κλήθηκε να συμμετάσχει μια ομάδα διεθνών καλλιτεχνών. Συμπεριλαμβάνοντας καλλιτέχνες με έργο το οποίο εστιάζεται στην έρευνα, από την Αμερική, την Αφρική, την Ασία, αλλά και την Ευρώπη, η έκθεση Personne et les autres θέτει υπό αμφισβήτηση συμβατικές αντιλήψεις της έννοιας της εθνικής εκπροσώπησης σε μια έκθεση όπως η Μπιενάλε της Βενετίας.
Στιγμιότυπο από το έργο του Vincent Meessen
Στόχος της έκθεσης είναι να επανεξετάσει την κληρονομιά του Διεθνισμού, τη θεωρία του εργατικού κινήματος, εμπνευσμένο από τη μαρξιστική σκέψη και τον ελευθεριακό σοσιαλισμό, θεμελιωμένο μέσα σε επαναστατικές διαδικασίες, υπέρμαχο εντέλει της έννοιας της διεθνούς αλληλεγγύης. Η έκθεση Personne et les autres αμφισβητεί την ευρωκεντρική ιδέα της νεωτερικότητας και του μοντερνισμού, διερευνώντας ένα κοινό παρελθόν πρωτοπορίας που χαρακτηρίζεται από ανταλλαγές και επιμειξίες μεταξύ της ευρωπαϊκής και αφρικανικής παράδοσης στην τέχνη και στη διανόηση. Η έκθεση εστιάζει στη μικρο–ιστορία, στις πολυώνυμες άγνωστες όψεις της και επανεξετάζει ένα πλήθος από υβριδικές φόρμες, που υπήρξαν καρπός συναντήσεων υπό το καθεστώς της αποικιοκρατίας και έπειτα.
Κεντρική θέση στην έκθεση κατέχει ένα νέο έργο του Vincent Meessen που κινηματογραφήθηκε στην Κινσάσα. Το έργο διερευνά την εν πολλοίς άγνωστη συμμετοχή διανοουμένων του Κονγκό στην τελευταία εμπροσθοφυλακή της νεωτερικότητας: στην Καταστασιακή Διεθνή, που έκλεισε τον κύκλο της με το συνέδριο του 1969 στη Βενετία. Η αποικιοκρατική ιστορία του Βελγίου και ο στρατηγικός ρόλος του στην Καταστασιακή Διεθνή μέσω προσωπικοτήτων όπως ο Raoul Vanegeim, που συμβάλει με κείμενό του και στον κατάλογο της έκθεσης, συστήνουν ένα πλαίσιο κρίσιμης σημασίας για την κατανόηση των πολιτικών και καλλιτεχνικών πρωτοποριών του 20ου αιώνα. Ερευνώντας αυτήν ακριβώς την όψη της Καταστασιακής Διεθνούς, το έργο του Meessen φέρνει στο φως κρυφές πτυχές των διασταυρούμενων ιστοριών της τέχνης, της ποπ μουσικής και του ακτιβισμού.
Έργο του James Beckett
Η έκθεση δεν εστιάζει στην αποικιοκρατική ιστορία του Κονγκό και του Βελγίου, αλλά στη συνθήκη της αποικιοκρατικής νεωτερικότητας και στη συνεχιζόμενη σχέση της με τον καλλιτεχνικό και θεωρητικό ριζοσπαστισμό, καθώς και στην ανάδειξη καλλιτεχνών απ’ όλον τον κόσμο που το έργο τους διερευνά την αποικιοκρατία, τις συνέπειες και τα κατάλοιπά της. Προσεγγίζοντας τα πολιτισμικά προϊόντα της αποικιοκρατίας χωρίς πρόσημο, η έκθεση Personne et les autres αποκαλύπτει διαλόγους εντός της τέχνης και της διανόησης που διατρέχουν την εποχή της αποικιοκρατίας και των απελευθερωτικών αγώνων, αλλά κυρίως το επέκεινα της αποικιοκρατίας, την περίοδο της ανεξαρτησίας.
Έργο των Patrick Bernier και Olive Martin
Εκτός από τον Vincent Meessen συμμετέχουν οι: Mathieu K. Abonnenc (1977, Γαλλική Γουιάνα. Ζει και εργάζεται στη Μετς) / Sammy Baloji (1978, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Ζει και εργάζεται στο Λουμουμπάσι και στις Βρυξέλλες) /James Beckett (1977, Ζιμπάμπουε. Ζει και εργάζεται στο Άμστερνταμ) Elisabetta Benassi (1966, Ιταλία. Ζει και εργάζεται στη Ρώμη) / Patrick Bernier και Olive Martin (1971, Γαλλία και 1972, Βέλγιο. Ζουν και εργάζονται στη Νάντη) / Tamar Guimarães και Kasper Akhøj. (1967, Βραζιλία και 1976, Δανία. Ζουν και εργάζονται στην Κοπεγχάγη) / Maryam Jafri (1972, Πακιστάν. Ζει και εργάζεται στην Κοπεγχάγη και στη Νέα Υόρκη) / Adam Pendleton (1984, ΗΠΑ. Ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη).
