Είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες μουσικούς με διεθνή αναγνώριση. Ο διάσημος κλαρινετίστας και Κορυφαίος Α’ της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, Σπύρος Μουρίκης, είναι σολίστ στη συναυλία της Ορχήστρας στις 10 Νοεμβρίου. Με αφορμή την πολυαναμενόμενη εμφάνισή του στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, μιλά για τη μεγάλη του αγάπη, το κλαρινέτο και τη μέχρι τώρα πορεία του.
Πρόκειται να ερμηνεύσετε ένα σύγχρονο έργο, το Κοντσέρτο για κλαρινέτο Latin American Chronicles του Αργεντίνου συνθέτη Daniel Freiberg. Πιστεύετε ότι το συγκεκριμένο έργο θα μπορούσε σε βάθος χρόνου να καθιερωθεί ως «κλασικό» στο ρεπερτόριο του κλαρινέτου;
Το Latin American Chronicles είναι ένα κοντσέρτο που τώρα αρχίζει να παρουσιάζεται σε σημαντικές αίθουσες βάζοντας μουσικούς και κοινό να «χορέψουν» σε λατινοαμερικάνικους ρυθμούς και τον σολίστα να βγει από το κλασικό του κοστούμι και να ξεδιπλώσει αρετές όπως αυτές του τζαζ αυτοσχεδιασμού. Ενορχηστρωμένο για μεγάλη ορχήστρα δημιουργεί την ατμόσφαιρα κινηματογραφικού soundtrack και οι πλούσιες δεξιοτεχνικές συνεισφορές του κλαρινέτου ενσωματώνονται αρμονικά με τον απαράμιλλο συμφωνικό ήχο. Ήδη όλοι οι κλαρινετίστες παγκοσμίως το εντάσσουν στο ρεπερτόριό τους και η ιστορία έχει δείξει ότι τα έργα που υποστηρίζουν οι ίδιοι οι μουσικοί είναι αυτά που συνήθως και καθιερώνονται.
Το έργο εμπνέεται σε μεγάλο βαθμό από το ιδίωμα της τζαζ. Ποια είναι η σχέση σας με το συγκεκριμένο είδος μουσικής;
Βεβαίως και δεν είναι η πρώτη φορά που μπαίνω στα χωράφια της τζαζ αφού και στην προηγούμενή μου εμφάνιση ως σολίστ με την ΚΟΑ και πάλι είχα παρουσιάσει ένα τζαζ κοντσέρτο, αυτό του Άαρον Κόπλαντ. Όπως λοιπόν πολλοί κλασικοί συνθέτες εμπνεύστηκαν από τη τζαζ και πάντρεψαν το ιδίωμά της με τα συμφωνικά τους έργα έτσι κι εμείς οι κλασικοί μουσικοί επηρεαζόμαστε από την ενέργεια και τον αυθορμητισμό αυτής της μουσικής όταν ακόμα κι απ’ το αναλόγιο της ορχήστρας βγαίνουμε από τον κλασικό μανδύα παίζοντας π.χ. τη Γαλάζια Ραψωδία του Γκέρσουιν. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με το Latin American Chronicles και ακόμα πιο εμφατικά αφού εδώ πρόκειται για κοντσέρτο όπου το κλαρινέτο θα είναι ο πρωταγωνιστής.
Πότε καταλάβατε ότι θα ακολουθήσετε τη μουσική επαγγελματικά; Είχατε την υποστήριξη του οικογενειακού σας περιβάλλοντος;
Η μουσική στην Κέρκυρα είναι άμεσα συνυφασμένη με τις καθημερινές ασχολίες των ανθρώπων. Τα μαθήματα στην Παλαιά Φιλαρμονική από την ηλικία των 8 ετών ήταν για εμένα ένα είδος «υποχρεωτικής» εκπαίδευσης μέσα απ’ την οποία κατάλαβα ότι το μέλλον μου θα ήταν μέσα στη μουσική. Έγιναν όλα τόσο νωρίς που ποτέ δεν σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να γίνω κάτι άλλο εκτός από κλαρινετίστας. Πάντα βέβαια και με την υποστήριξη της οικογένειάς μου που ήταν και αυτή άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μουσική.
Το 1997 κερδίσατε το Α’ βραβείο στον διεθνούς κύρους διαγωνισμό ‘‘Carl Nielsen’’. Πώς επηρέασε η συγκεκριμένη διάκριση τη μετέπειτα επαγγελματική σας πορεία;
Πάντοτε η διάκριση σε έναν παγκόσμιο διαγωνισμό σου ανοίγει πόρτες σε διεθνείς θεσμούς, αίθουσες και ορχήστρες. Η φήμη μετά από μια τέτοια διάκριση δεν παύει ποτέ να σε ακολουθεί κάνοντας το κοινό να θέλει να σε γνωρίσει και να σε ακούσει. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι μπορεί να μένει ένας μουσικός μόνο στις δάφνες ενός βραβείου χτίζοντας έτσι την καριέρα του αλλά να προσπαθεί να εξελίσσεται διαρκώς δικαιώνοντας έτσι και τη φήμη των παλιών διακρίσεων μέσα από συνεχόμενες καινούριες επιτυχίες στη μουσική του πορεία.
Πώς αισθάνεστε όταν ερμηνεύετε ως σολίστ με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών;
Η αίσθηση του να μοιράζεσαι τη σκηνή ως σολίστ με τους συναδέλφους από την ορχήστρα σου είναι κάτι εξαιρετικά όμορφο. Με τους μουσικούς αυτούς έχεις μεγαλώσει μαζί, έχεις αναπτύξει δεσμούς φιλίας και φυσικά η συνεργασία μαζί τους είναι πάντα ευχάριστη και κυρίως αποτελεσματική αφού έχουν διαμορφωθεί κοινά στοιχεία μετά από μια μακροχρόνια συνεργασία. Η συγκυρία του να είμαι σολίστ με τη δική μου ορχήστρα στη δική μου πόλη είναι για μένα κάτι πραγματικά μοναδικό.
Διδάσκετε κλαρινέτο στο Ωδείο Αθηνών. Θα λέγατε ότι είστε αυστηρός με τους μαθητές σας;
Είμαι αυστηρός ανάλογα και με τον βαθμό που οι μαθητές μου ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις μου. Θεωρώ όμως ότι η σχέση δασκάλου και μαθητή είναι μια συνεργασία που έχει τα ποθητά αποτελέσματα όταν και οι δυο έχουν προσήλωση στον ίδιο στόχο που δεν είναι άλλος απ’ το να φτάσει ο μαθητής στο πιο ανταγωνιστικό επίπεδο. Και αυτός ο στόχος με μεθοδικότητα, πειθαρχία και πολλή προσπάθεια θα επιτευχθεί.
Κατά τη γνώμη σας το ταλέντο ή η επιμονή είναι το παν για έναν μουσικό;
Θεωρώ ότι η ίδια η επιμονή είναι το μεγαλύτερο ταλέντο. Σίγουρα ένας ταλαντούχος σπουδαστής έχει, χάρη στο ταλέντο του, λιγότερα εμπόδια μαθησιακά και θα προχωράει πιο γρήγορα. Όπως η επιμονή, το πείσμα και η σκληρή δουλειά θα τον κάνουν να γίνει κάποια στιγμή φτασμένος μουσικός και όχι απλά ένας χαρισματικός που έφτασε σε ένα σημείο καμπής αλλά μετά δεν προσπάθησε να βελτιωθεί περισσότερο. Όλοι εκείνοι που δείχνουν αφοσίωση σε κάτι δείχνουν αμέσως και πόσο αγαπούν αυτό που κάνουν. Κι αυτό τους ανταμείβει στο τέλος.
Σας απασχολεί περισσότερο η γνώμη των μουσικοκριτικών ή των συναδέλφων σας;
Οι απόψεις και των δυο πλευρών είναι εξίσου σημαντικές αφού εκ των πραγμάτων η κριτική πάντα υπάρχει -ακόμα κι απ’ τον εαυτό μας- και είναι πάντα χρήσιμη και εποικοδομητική. Αν επιπλέον προέρχεται από ανθρώπους που το βλέπουν ο καθένας από μια διαφορετική οπτική γωνία πιστεύω ότι το γεγονός αυτό από μόνο του είναι εξαιρετικά βοηθητικό για τον κάθε μουσικό ώστε να έχει μια όσο πιο πλήρη εικόνα του εαυτού του για το πώς επικοινωνεί και μοιράζεται τη μουσική με τους συνεργάτες του αλλά και με το κοινό.
Ποια είναι η ώρα που προτιμάτε για μελέτη;
Σίγουρα υπάρχουν πολλές παράμετροι που καθορίζουν ποια ώρα είναι η πιο παραγωγική για μελέτη. Και σίγουρα αυτό σχετίζεται με το πότε κανείς μπορεί να έχει την καλύτερη δυνατή συγκέντρωση ώστε να αφομοιώνει όσο το δυνατόν καλύτερα πληροφορίες. Αυτό σε σχέση με τους δικούς μου βιορυθμούς επιτυγχάνεται καλύτερα τις βραδινές ώρες. Παρόλα αυτά, επειδή στα πνευστά απαιτείται και μυική δύναμη για την καλύτερη απόδοση, αν πρόκειται για ασκήσεις θα προτιμήσω τις πρωινές ώρες ώστε να αφυπνίσω τους μύες μου την ώρα που αυτοί ακόμα κοιμούνται.
Ποιοι συνθέτες ανέδειξαν τις δυνατότητες του οργάνου στη μουσική δωματίου και βέβαια στη συμφωνική μουσική;
Είναι γεγονός ότι οι σημαντικότεροι συνθέτες όπως ο Μπετόβεν και ο Μότσαρτ ασχολήθηκαν με το κλαρινέτο χαρίζοντας του πολύ σημαντικά έργα. Η ρομαντική περίοδος όμως το ανέδειξε ακόμη περισσότερο αφού οι Βέμπερ και Μπραμς έφεραν με τα έργα τους σε μια άλλη διάσταση τις σολιστικές αρετές του οργάνου. Συνθέτες του 20ού αιώνα όπως οι Νίλσεν, Στραβίνσκυ, Κόπλαντ, Ραβέλ, Ντεμπυσί και Ζαν Φρανσαί έγραψαν επίσης σπουδαία κοντσέρτα και έργα μουσικής δωματίου καθιερώνοντας πλέον το κλαρινέτο ως ένα από τα πιο σολιστικά όργανα.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των μουσικών με τους οποίους προτιμάτε να συμμετέχετε σε σχήματα μουσικής δωματίου;
Καταρχάς νομίζω ότι η μουσική δωματίου είναι ό,τι δυσκολότερο υπάρχει στη μουσική ερμηνεία. Γι’ αυτό τον λόγο η χημεία που υπάρχει μεταξύ των μουσικών παίζει τον σπουδαιότερο ρόλο. Όταν οι μουσικοί συνεννοούνται μπαίνοντας όλοι κάτω απ’ την ίδια μουσική ιδέα τότε το πράγμα λειτουργεί. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται όλοι οι συμμετέχοντες να δείξουν στοιχεία συνεργατικότητας και κατανόησης της ρόλων τους την εκάστοτε στιγμή. Αυτό σημαίνει ότι από τη μια μεριά κάποιος οδηγεί και εμπνέει τους άλλους και από την άλλη συμμετέχει στο σύνολο όσο πιο σκιερά γίνεται βγάζοντας ένα μεγάλο μέρος από το εγώ του.
