Το πρόγραμμα συλλογικού σινεμά «Ποιος ξέρει τι μας επιφυλάσσει το Χθες;» που παρουσιάζεται στις 4 και 16 Ιουνίου, αποτελείται από προβολές ταινιών και παράλληλες ψηφιακές εκδόσεις με επίκεντρο την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Αλβανία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Κροατία, Ελλάδα, Κύπρος, Κόσοβο, Μολδαβία, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο, Ρουμανία, Σερβία).
Οι αφηγήσεις που συγκεντρώνονται από τις διάφορες γωνιές της ευρύτερης περιοχής στοχεύουν να δημιουργήσουν έναν πολυφωνικό διάλογο για την επίμαχη ιστορία που μοιραζόμαστε ως γειτονικοί λαοί.
Ο τίτλος του προγράμματος εμπνέεται από ένα ρητό της σταλινικής περιόδου που υποδηλώνει το αβέβαιο και διφορούμενο αντίκτυπό του παρελθόντος στο μέλλον και την αδυναμία μας να το προβλέψουμε.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι ταινίες που επιλέχθηκαν αναφέρονται στην ιστορία του 20ου αιώνα και το ανεξίτηλο αποτύπωμά του στη συλλογική μνήμη μας, αυτό που ο ιστορικός Έρικ Χόμπσμπομ (1917-2012) ονόμασε «ιστορική μυθολογία» υποστηρίζοντας πως η ιστορική «πραγματικότητα» κατανοείται καλύτερα μέσα από το πρίσμα μιας εποχής και μιας κοινωνικής τάξης καθώς η συλλογική μνήμη διαμορφώνεται κατά βάση από τα εκάστοτε κοινωνικά συγκείμενα.
Με αφετηρία τις παραπάνω σκέψεις, το πρόγραμμα συλλογικού σινεμά «Ποιος ξέρει τι μας επιφυλάσει το Χθες;» θα θέσει καίρια ερωτήματα για όσα γνωρίζουμε, τις αλληλοκαλυπτόμενες ιστορίες των βαλκανικών χωρών, τις πολλαπλές οπτικές και τις αμφισβητούμενες αφηγήσεις. Πως αναπαριστώνται αυτές οι παράλληλες και κοινές ιστορίες; Ποιες νέες ιστορίες προκύπτουν; Μπορούμε τελικά να προβλέψουμε τι μας επιφυλάσσει το χθες;
Οι επιλεγμένες ταινίες προσεγγίζουν, άλλοτε μέσα από την ποίηση και άλλοτε μέσα από το χιούμορ, την περιέργεια ή και τον σαρκασμό, τα ζητήματα που έχουν καθορίσει τις περιοχές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, όπως οι συγκρούσεις του παρελθόντος και πώς αυτές εξακολουθούν να υπονομεύουν την κατανόηση μεταξύ των γειτονικών χωρών και παράλληλα πώς η ιστορία μπορεί να ξαναδιαβάζεται και να ξαναγράφεται επ’ αόριστον.
Τη δεδομένη χρονική στιγμή που η κοινωνία των πολιτών φαντάζει όλο και πιο εύθραυστη είναι σημαντικό να θυμόμαστε, να ασκούμε κριτική και ταυτόχρονα να ξαναοραματιστούμε το κοινό μέλλον μας.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει κινηματογραφικές προβολές ταινιών που ποικίλλουν τόσο σε είδος, από ντοκιμαντέρ έως και πειραματικές ταινίες, όσο και σε μορφή, με ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους. Ενώ παράλληλα, πρωτότυπο σχετικό υλικό (κείμενα, podcast και βίντεο) θα δημοσιευθεί ψηφιακά πλαισιώνοντας κριτικά το κεντρικό πρόγραμμα προβολών. Ξεκινώντας την άνοιξη του 2022 από την περιοχή του Ταύρου, το πρόγραμμα θα ταξιδέψει έπειτα στις γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες και συνεργαζόμενους φορείς.
1η ενότητα προβολών
Οι δύο επιλεγμένες ταινίες αναφέρονται στα ιστορικά γεγονότα της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου και της Ρουμανικής Επανάστασης που καθόρισαν τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας και της Ρουμανίας αντίστοιχα.
The Rehearsal (Η δοκιμή) του Jules Dassin (1974, 92 λεπτά, Ελλάδα / Μεγάλη Βρετανία)
Στα αγγλικά και ελληνικά με ελληνικούς υπότιτλους.
Με τις/τους Μελίνα Μερκούρη, Μίκη Θεοδωράκη, Ρένο Μάντη, Ολυμπία Δουκάκις, Γιάννη Μαρκόπουλο, Arthur Miller, Laurence Olivier και Steve Inwood.
Τον Απρίλιο του 1974, μόλις λίγους μήνες μετά τον ξεσηκωμό των φοιτητών και φοιτητριών του Πολυτεχνείου (Νοέμβριος 1973), ο Jules Dassin δραματοποιεί τα γεγονότα της Αθήνας σε μια αποθήκη/στούντιο στην Νέα Υόρκη.
Το αποτέλεσμα είναι μια ταινία γεμάτη ένταση, πόνο και ελπίδα, στην οποία οι Θεοδωράκης και Μαρκόπουλος ερμηνεύουν ζωντανά τα τραγούδια τους, η Μελίνα Μερκούρη τραγουδάει, ηθοποιοί και χορός αναπαριστούν διάφορα γεγονότα, ενώ άλλα διακεκριμένα πρόσωπα της εποχής διαβάζουν ποιήματα, γράμματα φυλακισμένων και αρχειακά ντοκουμέντα.
Με τη μορφή μιας μπρεχτικού τύπου πρόβας, αυτό το τολμηρό και αταξινόμητο κινηματογραφικό δοκίμιο αποτελεί ένα κατηγορητήριο για την Χούντα των Συνταγματαρχών και μια πρόβα για την αναμενόμενη πολιτική άνοιξη.
Videograms of a Revolution (Videogramme einer Revolution) των Harun Farocki και Andrei Ujica (1992, 106 λεπτά, Γερμανία)
Στα ρουμανικά και αγγλικά με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους.
Το φθινόπωρο του 1989, η Ιστορία γράφτηκε μπροστά στα μάτια μας. Ο Nicolae Ceausescu αγόρευσε δημόσια για τελευταία φορά στις 21 Δεκεμβρίου 1989 από το μπαλκόνι του People’s House στο Βουκουρέστι. Πέντε μέρες αργότερα εκτελέστηκε μαζί με τη σύζυγό του Elena. Η Ρουμανική Επανάσταση ήταν η πρώτη επανάσταση που μεταδόθηκε τηλεοπτικά.
Οι Harun Farocki και Andrei Ujica συνέλεξαν φιλμ από ερασιτέχνες, επίσημο ειδησεογραφικό υλικό και αποσπάσματα που προέρχονταν από διαδηλωτές που είχαν καταλάβει τον τηλεοπτικό σταθμό του Βουκουρεστίου και αναμετέδιδαν αδιάκοπα για 120 ώρες. Η προσεκτική συρραφή των διαφορετικών βιωμάτων και καταγραφών- και ως εκ τούτου αντιφατικών δεδομένων- εγείρει το ζήτημα της λειτουργίας των σύγχρονων μέσων μαζικής ενημέρωσης και των πολιτικών επιπτώσεών τους. Αυτό το εξαιρετικό κινηματογραφικό δοκίμιο είναι μια νέα μορφή ιστοριογραφίας βασισμένη στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Πληροφορίες:
21:00, The Rehearsal του Jules Dassin (1974, 92 λεπτά, Ελλάδα / Μεγάλη Βρετανία) / Στα αγγλικά και ελληνικά με ελληνικούς υπότιτλους.
22:45, Videograms of a Revolution των Harun Farocki και Andrei Ujica (1992, 106 λεπτά, Γερμανία) / Στα ρουμανικά και αγγλικά με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους.
Σάββατο 4 Ιουνίου 2022, 21:00 και 22:45 (ώρα προσέλευσης 15 λεπτά πριν την ώρα έναρξης)
Γήπεδο Μπάσκετ (ΓΑΣΤ), έναντι Αναξαγόρα 41, Ταύρος 177 78
Είσοδος ελεύθερη χωρίς προκράτηση θέσης.
Επιμέλεια: Delphine Leccas
2η ενότητα προβολών
Με μια υβριδική ταινία ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας ο σκηνοθέτης Žiga Virc μάς μυεί στη μυθικών διαστάσεων εξαγορά του μυστικού διαστημικού προγράμματος της τότε Γιουγκοσλαβίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής στις αρχές της δεκαετίας του ‘60.
Ο Ψυχρός Πόλεμος, η φρενίτιδα για το διάστημα, και η προσγείωση της NASA στο φεγγάρι, σημάδεψαν μια εποχή αλλά έδωσαν και τροφή σε θεωρίες συνομωσίας.
Στην ταινία, «Χιούστον, Εχουμε Πρόβλημα!», ο σκηνοθέτης Žiga Virc, σε μια συναρπαστική υβριδική ταινία ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας, μας μυεί στη μυθικών διαστάσεων εξαγορά του μυστικού διαστημικού προγράμματος της τότε Γιουγκοσλαβίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής στις αρχές της δεκαετίας του ‘60.
Τα πράγματα γίνονται πιο καυστικά αλλά παράλληλα και χιουμοριστικά, καθώς στην ταινία, αναμειγνύονται γεγονότα που συνέβησαν, αρχειοθετημένες τηλεοπτικές συνεντεύξεις του διάσημου Σλοβένου φιλοσόφου Slavoj Zizek και μη υπαρκτά πρόσωπα και ιστορίες. Το «δήθεν» αυτό ντοκιμαντέρ, συνδυάζοντας θεωρίες συνομωσίας και γεγονότα που αποκτούν μυθικές διαστάσεις, μας δείχνει ουσιαστικά πως το υποσυνείδητο μας δημιουργεί εικόνες τόσο εμάς των ιδίων αλλά και των αντιπάλων μας. Η πραγματικότητα είναι όμως πάντοτε πιο περίπλοκη.
H ταινία πρόκειται για μια μίξη μυθοπλασίας και πραγματικών γεγονότων που μέσα από το πρίσμα των θεωριών συνωμοσίας αναδημιουργεί την πραγματικότητα και προσκαλεί τον θεατή να αποφασίσει ο ίδιος για το τι συνέβη και τι όχι.
Πληροφορίες:
Χιούστον, Έχουμε Πρόβλημα! (Houston, Imamo Problem!) του Žiga Virc (2016, 88’, Σλοβενία/Κροατία/Γερμανία/Τσεχία, Κατάρ). / Στα κροατικά, αγγλικά, σερβικά, σλοβενικά με αγγλικούς και ελληνικούς υποτίτλους.
Πέμπτη 16 Ιουνίου 2022, 21:00 (ώρα προσέλευσης 15 λεπτά πριν την ώρα έναρξης)
Κινηματογράφος Φλερύ, Σκίπη 5-7 & Θησέως, Καλλιθέα 176 75
Είσοδος ελεύθερη χωρίς προκράτηση θέσης.
Επιμέλεια: Delphine Leccas
Ψηφιακές εκδόσεις
Τα διάφορα ζητήματα που θίγονται στις επιλεγμένες ταινίες γίνονται η αφετηρία για τις Αλληλογραφίες, έναν πολυφωνικό διάλογο που περιλαμβάνει αναθέσεις κειμένων, οπτικών / ηχητικών δοκιμίων και διαδικτυακών συζητήσεων.
Αλληλογραφίες #1: Σχέδια του Dan Perjovschi με αφορμή την 1η ενότητα προβολών. Με τη μορφή αυτοκόλλητων τα σχέδια θα διανέμονται στο κοινό κατά τη διάρκεια των προβολών.
Επιμέλεια: Delphine Leccas & locus athens
*Cover photo: H Δοκιμή του Jules Dassin, 1974, © ‘Ιδρυμα Μελίνα Μερκούρη
