Μία αεροσυνοδός μεταφέρει στην πτήση της τη σορό της μητέρας της. Με αφορμή τα σιδεράκια που έχει βάλει, σε μια καθυστερημένη προσπάθεια για ένα τέλειο χαμόγελο, καλείται πλέον να αναμετρηθεί με αυτή τη μητέρα που ήταν πάντα απούσα.
Αυτή είναι πάνω κάτω η ιστορία που μας αφηγείται ο Θανάσης Νεοφώτιστος στο ”Airhostess-737”, τη νέα μικρού μήκους ταινία του που εμπνεύστηκε από ένα όνειρο που είδε. Μαζί της ταξίδεψε στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, του Τορόντο και πρόσφατα σε αυτά του Σάντανς και του Κλερμόν Φεράν. Από το 2013 ο νεαρός σκηνοθέτης πλάθει με υλικό τα προσωπικά του βιώματα ολιγόλεπτες ιστορίες, ενώ πλέον ετοιμάζει το μεγάλου μήκους ντεμπούτο του, μία «τραγωδία ενηλικίωσης» στα βουνά της Ηπείρου, που θα φέρει τον τίτλο «Το αγόρι με τα γαλάζια μάτια». Στόχος του πάντα η επικοινωνία με το κοινό.
Η ταινία ”Airhostess-737” συμμετείχε στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, του Τορόντο, του Σάντανς και του Κλερμόν Φεράν. Τι σημαίνουν για εσένα οι συμμετοχές σε όλα αυτά τα φεστιβάλ;
Η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Λοκάρνο και συνέχισε στο Τορόντο, στο οποίο κερδίσαμε ένα βραβείο. Ήμουν αρκετά ικανοποιημένος με τη συμμετοχή σε αυτά τα δύο φεστιβάλ. Μετά όμως, τελείως απρόσμενα, ήρθε το Σάντανς. Σοκαρίστηκα. Τότε ήταν που κατάλαβα ότι η ταινία αρέσει πολύ στο φεστιβαλικό κοινό. Ήταν μία επιβεβαίωση ότι κάναμε μία πολύ καλή ταινία. Το Σάντανς δέχτηκε 12.000 και επέλεξε μόνο 19 διεθνείς ταινίες. Πιστεύω ότι το Σάντας είναι το βήμα ενός Ευρωπαίου κινηματογραφιστή προς την αμερικανική κινηματογραφική βιομηχανία. Με το που πάτησα το πόδι μου εκεί δέχτηκα email από πολύ σημαντικούς παραγωγούς της Αμερικής. Στο Κλερμόν Φεράν που είναι το πιο σημαντικό φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στον κόσμο βρέθηκα για τρίτη φορά. Η παρουσία μου σε όλα αυτά τα φεστιβάλ είναι μία επιβράβευση για τα δέκα χρόνια δουλειάς που έχω αφιερώσει στις μικρού μήκους ταινίες μου.
Ξεκίνησα να κάνω ταινίες το 2013 και δεν είχα φανταστεί ποτέ αυτή την πορεία. Για μένα επίσης είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι τα φεστιβάλ φέρνουν τις ταινίες μου κοντά σε ένα μεγαλύτερο κοινό, γιατί ο σκοπός μου είναι η επικοινωνία με το κοινό.
Ποια ήταν η έμπνευση πίσω από την ταινία;
Πρόκειται για μία ιστορία συμφιλίωσης. Την ιστορία αυτή, όπως ακριβώς εκτυλίσσεται στην ταινία, την είδα σε ένα όνειρο. Είδα ότι ήμουν αεροσυνοδός και ότι το αεροπλάνο με το οποίο ταξίδευα μετέφερε τη σορό της μητέρας μου. Δεν με ενδιέφερε που ήταν νεκρή. Ξαφνικά το αεροπλάνο άρχισε να πέφτει και ο πιλότος μου είπε ότι πρέπει να ρίξουμε το φορτίο. Τότε θέλησα να πάω στο αμπάρι του αεροπλάνου και να τη δω για τελευταία φορά. Ξύπνησα με λυγμούς. Εκείνη την περίοδο έκανα ψυχοθεραπεία και κατάλαβα ότι μου ήταν πιο εύκολο να μιλήσω στη μητέρα μου μέσα από ένα όνειρο από το να της μιλήσω από κοντά. Ως γκέι άντρας σε μία συντηρητική οικογένεια που δεν με αποδέχτηκε από την αρχή είχα θέματα με τη μητέρα μου.
Μετά τη «Λεωφόρο Πατησίων» η φιγούρα της μητέρας επιστρέφει με έναν τρόπο στο ”Airhostess-737”.
Στη «Λεωφόρο Πατησίων» η μητέρα μου είναι η πρωταγωνίστρια, η ηρωίδα. Έχει ένα δίλημμα, αν θα πάει στην οντισιόν ή θα επιστρέψει στο σπίτι της, όπου βρίσκεται το παιδί της μόνο του. Εγώ είμαι αυτό το παιδί που παρακαλεί τη μητέρα του να γυρίσει πίσω, ενώ αυτή θέλει να πάει κάπου αλλού. Στο ”Airhostess-737” έχω εγώ τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η Βανίνα είναι το alter ego μου και η μητέρα μου βρίσκεται νεκρή στο αμπάρι του αεροπλάνου.
Βάζεις λοιπόν στις ταινίες σου το προσωπικό σου βίωμα. Ποια ανάγκη σε ωθεί να το κάνεις αυτό;
Μέχρι στιγμής μόνο αυτό κάνω. Οι ταινίες μου είναι πολύ προσωπικές. Ακόμα και στο ”Route 3”, παρότι δεν είναι εμφανές, υπάρχει ένα δικό μου κομμάτι. Στην ταινία αυτή ένα αγόρι σ’ ένα τραμ στο Σαράγεβο θέλει να πλησιάσει μία κοπέλα που είναι μουσουλμάνα. Βρήκα τον εαυτό μου μέσα σε αυτή την ιστορία. Όπως στον μουσουλμανικό κόσμο απαγορεύεται να πλησιάσεις μία κοπέλα έτσι κι εγώ ως γκέι άντρας ένιωθα ότι μου απαγορευόταν να πλησιάσω σε ένα λεωφορείο ή στο μετρό κάποιον που μου αρέσει. Είχα αυτό το βίωμα. Ως καλλιτέχνης αισθάνομαι ότι σε κάθε ταινία που φτιάχνω πρέπει να βρω τον εαυτό μου, αλλιώς δεν μπορώ να δημιουργήσω. Στόχος μου είναι να εκφραστώ και να επικοινωνήσω με το κοινό και μέχρι στιγμής αυτό το κάνω μέσα από τα προσωπικά μου βιώματα.
Γιατί στράφηκες στον κινηματογράφο και τη σκηνοθεσία παρότι αρχικά σπούδασες αρχιτεκτονική;
Ο μπαμπάς μου που ήταν αρχιτέκτονας ήταν σινεφίλ. Το υπόγειο του σπιτιού μας ήταν γεμάτο dvd. Πήγαινα εκεί κρυφά όταν ήμουν μικρός και αργότερα φανερά και έβλεπα ταινίες. Έτσι μου μπήκε το μικρόβιο. Δυστυχώς όμως ως παιδί μίας παραδοσιακής οικογένειας αναγκάστηκα ή επέλεξα, δεν ξέρω ποιο ρήμα να χρησιμοποιήσω, να ακολουθήσω τα χνάρια του πατέρα μου και να σπουδάσω αρχιτεκτονική. Όταν τελείωσα τις σπουδές μου στην Ξάνθη και επέστρεψα στην Αθήνα αποφάσισα να σπουδάσω και σκηνοθεσία. Παράλληλα δούλευα ως αρχιτέκτονας. Κάνοντας όμως τις πρώτες μου ταινίες κατάλαβα ότι αυτό που με εκφράζει περισσότερο είναι η σκηνοθεσία. Έτσι αφιερώθηκα εκατό τοις εκατό σε αυτήν.
Ως σκηνοθέτης βέβαια χρωστάω πολλά στην αρχιτεκτονική. Ο κινηματογράφος και η αρχιτεκτονική άλλωστε έχουν πολλά κοινά στοιχεία. Έμαθα πολλά πράγματα για το φως και τον χώρο για παράδειγμα. Έχω μάθει να λειτουργώ καλύτερα όταν ελέγχω τον χώρο. Το αεροπλάνο στο ”Airhostess-737”, είναι σκηνικό, το χτίσαμε, οπότε δεν είχα κανέναν περιορισμό. Έτσι μπόρεσα να δημιουργήσω χρησιμοποιώντας ως υλικό το νάιλον τον φαντασιακό κόσμο, στον οποίο μπαίνει η Βανίνα, όταν πάει να αποχαιρετήσει τη μητέρα της. Ο χώρος στις ταινίες μου παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και αυτό οφείλεται στις σπουδές μου στην αρχιτεκτονική.
Όλες μου οι ταινίες αφορούν σε ένα συγκεκριμένο χώρο, στον οποίο τοποθετώ έναν ήρωα που κουβαλά μία «ωρολογιακή βόμβα». Στη «Λεωφόρο Πατησίων» η μητέρα καλείται να αποφασίσει αν θα πάει στην οντισιόν ή θα επιστρέψει στο παιδί της, στο ”Airhostess-737” με το αεροπλάνο να κινδυνεύει να πέσει η Βανίνα πρέπει συμφιλιωθεί με τη μητέρα της και στο ”Route 3” το αγόρι θέλει να μιλήσει στην κοπέλα πριν αυτή κατέβει από το τραμ. Η αρχιτεκτονική επίσης με έκανε να ενδιαφέρομαι πολύ για το κοινό. Με έμαθε να δημιουργώ τέχνη για τους άλλους. Όπως δηλαδή ως αρχιτέκτονας σχεδίαζα κτίρια, στα οποία ήξερα ότι θα μείνει κάποιος άλλος, έτσι τώρα κάνω ταινίες για να τις δουν κάποιοι άλλοι και όχι εγώ.
Ετοιμάζεις την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία σου. Πες μας δυο λόγια γι’ αυτήν.
Η ταινία έχει τον τίτλο «Το αγόρι με τα γαλάζια μάτια» και μιλάει για ένα αγόρι διαφορετικό που η κοινωνία δεν αποδέχεται. Είναι μία τραγωδία ενηλικίωσης στα βουνά της Ηπείρου. Αυτό το παιδί ζει σε μία κοινωνία που δεν αποδέχεται τα γαλάζια μάτια. Η μητέρα του είναι η μόνη που ξέρει ότι το παιδί της έχει γαλάζια μάτια και του τα κρύβει με ένα μαντήλι λέγοντάς του ότι έχει μία υπερευαισθησία στο φως. Όταν εκείνο βρίσκεται στην εφηβεία γνωρίζει ένα άλλο αγόρι και μαζί θέλουν να ανακαλύψουν τι βρίσκεται έξω από αυτό το χωριό. Τότε ανακαλύπτει ότι όσα του έλεγε η μητέρα του ήταν ψέματα. Το παιδί θα πρέπει να αποφασίσει αν θα μείνει μέσα σε αυτήν την κοινωνία με τα γαλάζια μάτια του ή χωρίς αυτά. Είναι μία ταινία ζωής, την οποία δουλεύω εδώ και οκτώ χρόνια παράλληλα με τις μικρού μήκους ταινίες που έκανα. Αυτή την στιγμή βρισκόμαστε στο στάδιο της προ-παραγωγής. Τα γυρίσματα θα ξεκινήσουν μετά το καλοκαίρι.
Μίλησέ μας για τον ρόλο σου ως επικεφαλής προγράμματος του Διεθνούς Σπουδαστικού Τμήματος στο Φεστιβάλ Δράμας.
Είμαι επικεφαλής του Διεθνούς Σπουδαστικού Προγράμματος εδώ και τέσσερα χρόνια και χαίρομαι πάρα πολύ για αυτό. Όταν ο Γιάννης Σακαρίδης έγινε Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ μου πρότεινε συμβολικά αυτή τη θέση, γιατί η πρώτη μου ταινία η «Προσευχή» που ήταν σπουδαστική κέρδισε τον Χρυσό Διόνυσο στο Φεστιβάλ. Βλέπω πολύ ωραίες ταινίες από όλο τον κόσμο. Βλέπω φρέσκες ματιές, νέες τάσεις και μπορώ να πω ότι εμπνέομαι και για τη δική μου δουλειά.
Στο μέλλον θα έκανες ξανά μία μικρού μήκους ταινία ή θεωρείς ότι με το πέρασμα στη μεγάλου μήκους αυτός ο κύκλος έχει κλείσει;
Μπορεί να σκηνοθετήσω ξανά μία μικρού μήκους ταινία αν νιώσω αυτήν την καλλιτεχνική ανάγκη. Δεν θεωρώ ότι είναι πισωγύρισμα. Ως καλλιτέχνης νιώθω ότι ολοκληρώνομαι όποια και αν είναι η χρονική διάρκεια της ταινίας. Δεν με ενδιαφέρει αν διαρκεί 10 λεπτά, μισή ή μιάμιση ώρα. Το πρόβλημα είναι ότι η μικρού μήκους ταινία δεν αποτελεί εμπορικό προϊόν, δεν θα αγοραστεί από κάποιον. Δεν πρόκειται λοιπόν να βγάλεις χρήματα κάνοντας μικρού μήκους ταινίες, οπότε το σύστημα σε ωθεί να προχωρήσεις κάποια στιγμή στη μεγάλου μήκους. Αν οι ταινίες μικρού μήκους μου εξασφάλιζαν χρήματα ώστε να μπορώ να ζήσω αλλά και μεγαλύτερη προβολή μπορεί να μην προχωρούσα στη μεγάλου μήκους. Για μένα πάντως καλλιτεχνικά δεν αλλάζει κάτι. Τα 15 λεπτά του ”Airhostess-737” εμένα με έχουν ολοκληρώσει. Είπα για τη μητέρα μου αυτά που ήθελα να πω.
