Κείμενο: Σοφία Τριάντου
Μάραθος (foeniculum vulgare), ένα μαγειρικό βότανο που θα το συναντήσουμε είτε φρέσκο, είτε αποξηραμένο, σε σπόρους ακόμα και σε σκόνη. Ο μάραθος είναι ένα πολύ κοντινό ξαδερφάκι του άνηθου, και τα δύο έχουν μια ιδιαίτερη γεύση και άρωμα που ή τα αγαπάς ή τα ξεχνάς. Τη στιγμή που συναντάς στους πάγκους των χορταρικών μυρίζουν πριν καν φτάσεις κοντά τους. Θα έλεγα ότι είναι για αυτούς που αγαπούν την παραδοσιακή κουζίνα και για αυτούς που δημιουργούν εκλεπτυσμένα πιάτα.
Είναι από τα αρωματικά φυτά που το όνομα του ποικίλει ανά τόπο, θα το ακούσουμε ως μάραθο, μάλαθρο, μάροζα, μάρανθος, ma-ra-tu-wo(από πινακίδες της Γραμμικής Β) και saunf.
Στην Αρχαία Ελλάδα ο μάραθος έγινε συνώνυμο της νίκης μετά από μια σημαντική μάχη το 490 μ.Χ. εναντίον των Περσών, ίσως γιατί έλαβε χώρα σε αγρό με μάραθο. Μάλιστα, η πόλη Μαραθώνας νότια της Αθήνας πήρε το όνομά της από το βότανο. Για το όνομά του ακούγονται πολλές ιστορίες.
Ο William Coles, στο ”Nature’s Paradise” (1650) γράφει: «Τόσο οι σπόροι, τα φύλλα και η ρίζα του μάραθου στον κήπο μας χρησιμοποιούνται πολύ σε ποτά και ζωμούς για όσους έχουν παχύνει, για να μειώσουν τη δυσκολία τους».
Λέγεται ακόμα και σήμερα ότι δίνει μακροζωία, δύναμη και κουράγιο. Ο μάραθος έχει μεγάλη ιστορία όχι μόνο για τις γευστικές αρετές του αλλά και τις θεραπευτικές τις οποίες έχουμε παραμερίσει στις μέρες μας.
Ένας από τους θαυμαστές του ήταν ο Πλίνιος που είχε μεγάλη πίστη στις φαρμακευτικές του ιδιότητες, το υποστήριξε με τουλάχιστον είκοσι δύο θεραπείες, παρατηρώντας επίσης ότι τα φίδια το τρώνε «όταν ρίχνουν τα παλιά τους δέρματα και ακονίζουν την όρασή τους με το χυμό τρίβοντας στο φυτό».
Πολλοί από τους παλαιότερους βοτανολόγους υποστηρίζουν αυτή τη θεωρία για την ιδιαίτερα ενισχυτική επίδραση του μάραθου στην όραση. Ο Ιπποκράτης και ο Διοσκουρίδης ανέφεραν το μάραθο ως διουρητικό και εμμηναγωγό και ο χυμός του υποτίθεται ότι ακονίζει την όραση. Οι καρποί είναι ιδιαίτερα φημισμένοι ότι αυξάνουν την έκκριση γάλακτος, διευκολύνουν τον τοκετό, και αυξάνουν τη λίμπιντο.
Στην ινδική παραδοσιακή ιατρική θεωρείται διεγερτικό και καταπραϋντικό για το στομάχι. Το νερό από τον μάραθο χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την ανακούφιση από κολικούς και επίσης ως διουρητικό και εφιδρωτικό σε παιδιά και βρέφη.
Υπάρχουν όμως και αυτές οι ιστορίες από τους μεσαιωνικούς χρόνους… Στον Μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκε, μαζί με το St. John’s Wort και άλλα βότανα, ως προληπτικό της μαγείας και άλλων κακών επιρροών, κρεμασμένος πάνω από τις πόρτες την παραμονή του καλοκαιριού για να προειδοποιήσει για τα κακά πνεύματα. Αγαπημένο επίσης μυρωδικό στο ψάρι που κατανάλωναν κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής.
Σήμερα μπορείτε να αρωματίσετε τα χλωρά κουκιά, τις φρέσκες αγκινάρες και τα υπέροχα πράσινα μπιζέλια. Φτιάξτε τις υπέροχες παραδοσιακές μαραθοτυρόπιτες και αρωματίστε τα ψητά ψάρια, το λαχταριστό κοκκινιστό χταπόδι και το ιταλικό ριζότο μιας και οι Ιταλοί το αγαπούν πολύ.
Θα νοστιμέψει ο κόσμος όλος με λίγα φρέσκα ματσάκια μάραθου στη κουζίνα σας ακόμα και οι νερόβραστες φασούλες σας.
Το βράδυ για να χαλαρώσετε στο φλιτζάνι με το έγχυμα χαμομηλιού προσθέστε λίγους σπόρους μάραθου και φρεσκοτριμμένο κάρδαμο.
