Η καλλιτέχνις Ruth Patir, η οποία εκπροσωπεί το Ισραήλ στην Μπιενάλε Βενετίας 2024, αρνείται να ανοίξει την έκθεσή της μέχρι να επιτευχθεί η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς.
Από τον Φεβρουάριο χιλιάδες φιλοπαλαιστίνιοι ακτιβιστές προσπαθούν μάταια να πείσουν την Μπιενάλε Βενετίας που αυτή τη στιγμή όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα πάνω της, να απαγορεύσει το Ισραήλ λόγω της διεξαγωγής του πολέμου στη Γάζα. Και ενώ όλα τα διεθνή περίπτερα της Μπιενάλε άνοιξαν, οι πόρτες του περιπτέρου του Ισραήλ παραμένουν κλειδωμένες, κατόπιν εντολής του καλλιτέχνη και των επιμελητών που εκπροσωπούν το Ισραήλ.
«Η καλλιτέχνις και οι επιμελήτριες του ισραηλινού περιπτέρου θα ανοίξουν την έκθεση όταν επιτευχθεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης των ομήρων», γράφει μια πινακίδα που η ισραηλινή ομάδα κόλλησε με ταινία στην πόρτα του περιπτέρου.
Η Patir και οι επιμελήτριες Mira Lapidot και Tamar Margalit βρίσκονται πίσω από το (M)otherland, μια έκθεση βίντεο με επίκεντρο τη γονιμότητα, και μία από τις 88 χώρες που εκπροσωπούνται στη διεθνή έκθεση τέχνης. «Αν μου δοθεί μια τόσο αξιόλογη σκηνή, θέλω να την κάνω να μετρήσει», έγραψε η Patir στο Instagram. «Αισθάνομαι ότι ο χρόνος για την τέχνη έχει χαθεί και πρέπει να πιστέψω ότι θα επιστρέψει».
«Είμαι καλλιτέχνις και εκπαιδευτικός, αντιτίθεμαι σθεναρά στο πολιτιστικό μποϊκοτάζ», συνέχισε. «Αλλά επειδή αισθάνομαι ότι δεν υπάρχουν σωστές απαντήσεις και μπορώ να κάνω μόνο ό,τι μπορώ με τον χώρο που διαθέτω, προτιμώ να υψώσω τη φωνή μου μαζί με όσους συμπορεύομαι στην κραυγή τους, παύση πυρός τώρα, φέρτε τους ανθρώπους πίσω από την αιχμαλωσία».
Ο πόλεμος έχει επηρεάσει πολλές σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Πολλές ήταν οι διαμαρτυρίες στη βραδιά απονομής των βραβείων Όσκαρ και των βραβείων Grammy, ένας καλλιτέχνης συμπεριέλαβε διακριτικά ένα μήνυμα “Free Palestine” στο έργο του στην Μπιενάλε Whitney, ενώ πολλές είναι οι συζητήσεις σχετικά με τη συμμετοχή του Ισραήλ στον Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision.
Η επιμελήτρια Tamar Margalit δήλωσε ότι οι επισκέπτες θα μπορούν ακόμα να δουν ένα από τα έργα βίντεο της Patir μέσα από τα παράθυρα του περιπτέρου. Σε αυτό το έργο διάρκειας δυόμισι λεπτών, η Patir χρησιμοποίησε υπολογιστές για να ζωντανέψει εικόνες αρχαίων αγαλμάτων γονιμότητας, τα οποία αποτελούν επαναλαμβανόμενο μοτίβο στο έργο της. Τα γυναικεία αγάλματα, πολλά από τα οποία είναι ραγισμένα ή τους λείπουν τα άκρα, ζωντανεύουν στην ταινία και κινούνται γύρω-γύρω, θρηνώντας από θλίψη και θυμό. Ένα έργο που σύμφωνα με τη δημιουργό του Ruth Patir αντανακλά τη θλίψη και την απογοήτευσή της για την πολεμική σύρραξη.
Τις τελευταίες δεκαετίες, η Μπιενάλε Βενετίας έχει συχνά υποστεί τις συνέπειες των τεταμένων σχέσεων του Ισραήλ με άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής. Το 1982, μετά την εισβολή του Ισραήλ στον Λίβανο, μια ιταλική κομμουνιστική οργάνωση έβαλε βόμβα έξω από το ισραηλινό περίπτερο, καταστρέφοντας ορισμένα από τα έργα τέχνης που βρίσκονταν μέσα. Πιο πρόσφατα, το 2015, φιλοπαλαιστινιακοί ακτιβιστές κατέλαβαν για λίγο το περίπτερο του Ισραήλ και τη συλλογή Peggy Guggenheim.
Ο σάλος γύρω από το περίπτερο του Ισραήλ φέτος ξεκίνησε τον Φεβρουάριο, όταν η Art Not Genocide Alliance, μια ομάδα ακτιβιστών, δημοσίευσε μια ανοιχτή επιστολή με την οποία ζητούσε την απαγόρευση της έκθεσης λόγω των «συνεχιζόμενων θηριωδιών» του Ισραήλ στη Γάζα.
«Οποιαδήποτε επίσημη εκπροσώπηση του Ισραήλ στη διεθνή πολιτιστική σκηνή αποτελεί έγκριση των πολιτικών του και της γενοκτονίας στη Γάζα», ανέφερε η επιστολή. Στους υπογράφοντες περιλαμβάνονται η φωτογράφος και ακτιβίστρια Nan Goldin και καλλιτέχνες που εκπροσωπούν τις χώρες τους σε 14 από τα περίπτερα της φετινής Μπιενάλε, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Χιλής, της Φινλανδίας και της Νιγηρίας.
Οι διοργανωτές της Μπιενάλε ανέφεραν σε δηλώσεις τους: «Η απόφαση της καλλιτέχνιδας και των επιμελητριών δεν είναι να ακυρώσουν τους ίδιους ούτε την έκθεση- αντίθετα, επιλέγουν να πάρουν θέση σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τις οικογένειες των ομήρων και τη μεγάλη κοινότητα του Ισραήλ που ζητάει αλλαγή».
Οι Παλαιστίνιοι καλλιτέχνες εκπροσωπούνται στην Μπιενάλε Βενετίας στην κύρια έκθεση, καθώς και μέσω μιας παράλληλης εκδήλωσης με τίτλο South West Bank, στην οποία παρουσιάζονται επίσης καλλιτέχνες εκτός της περιοχής.
