Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που καταβάλλουμε ως ανθρωπότητα επί δεκαετίες, η εικονική πραγματικότητα -όπως και το ιπτάμενο αυτοκίνητο ή η τηλεμεταφορά- είναι κάτι που προς το παρόν ανήκει κατά κύριο λόγο στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας (αν και με μια αναδρομή σε όλες τις συσκευές που είχαμε βαφτίσει virtual reality headsets κατά καιρούς, φαίνεται πόσο θέλαμε να πιστέψουμε το αντίθετο). Τα τελευταία χρόνια όμως έχει σημειωθεί μια αλματώδης πρόοδος στο πεδίο, με αιχμή του δόρατος το περιβόητο Οculus Rift. Όσοι το έχουν δοκιμάσει, διατείνονται ότι η εμπειρία βύθισης στο εικονικό περιβάλλον έχει περάσει σε άλλο επίπεδο.
Tο Rift τα πήγε τόσο καλά μέσα στα δύο πρώτα χρόνια ζωής του, που τράβηξε το ενδιαφέρον του Facebook το οποίο το αγόρασε πέρυσι (μπορούμε μόνο να φανταστούμε πως σκοπεύει ο Mark Zuckerberg να αξιοποιήσει αυτήν την τεχνολογία). Το πρόβλημα είναι ότι η συσκευή φαίνεται να έχει κολλήσει για υπερβολικά πολύ καιρό στο πουργατόριο μεταξύ δοκιμαστικού σταδίου και εμπορικής κυκλοφορίας, έχοντας κάνει διαθέσιμες μέχρι στιγμής, μόνο δύο εκδοχές του εξοπλισμού για χρήση/βελτίωση από developers. Τα «αντίπαλα δέη» Sony Morpheus και ΗΤC Vive φαίνονται να υπερτερούν απ’αυτήν την άποψη, έχοντας ημερομηνίες κυκλοφορίας μέσα στο 2016 και στα τέλη του 2015 αντίστοιχα.
Οι συγκεκριμένες συσκευές δίνουν την υπόσχεση μιας μοναδικής εμπειρίας εικονικής πραγματικότητας και απευθύνονται κυρίως σε gamers. Αν όμως κάτι μας πείθει ότι αυτή τη φορά η εικονική πραγματικότητα ήρθε για να μείνει, αυτό είναι η ποικιλία των προσεγγίσεων που ακολουθούνται από τους κατασκευαστές, αφού το σύνολο των συσκευών που έχουν μπει στην κούρσα μέχρι στιγμής φαίνεται να καλύπτει ένα τεράστιο φάσμα προσβασιμότητας, δραστηριοτήτων και τιμών.
Η Samsung για παράδειγμα έχει λανσάρει το Gear VR, ένα ελαφρύ -τηρουμένων των αναλογιών- headset το οποίο λειτουργεί τοποθετώντας μέσα το κινητό σου. Η δε Google, πήγε την ιδέα με το κινητό ένα βήμα παραπέρα με το Google Cardboard, ένα χαρτονένιο headset που συναρμολογείς μόνος σου και θυμίζει View-Master.
Και φυσικά, η δράση έχει αρχίσει ήδη να επεκτείνεται και σε άλλες, πιο mainstream περιοχές της ψυχαγωγίας, πέρα από τα βιντεοπαιχνίδια. Tο Οculus συνεργάζεται με την Pixar και έχει φτιάξει μια ταινία μικρού μήκους που προβλήθηκε στο φεστιβάλ του Sundance ενώ παράλληλα έχει ήδη αρχίσει να κάνει πιο «αληθινή» την εμπειρία παρακολούθησης πορνό.
Αλλά και εκτός από την ψυχαγωγία, η εικονική πραγματικότητα έχει βαλθεί να αλλάξει τη ζωή μας και με άλλους τρόπους. Πολλά πειράματα στο πεδίο των νευροεπιστημών γίνονται με πειραματόζωα στα οποία τοποθετούνται συσκευές εικονικής πραγματικότητας και γενικότερα, η έρευνα για τη βελτίωση της συγκεκριμένης τεχνολογίας, μας βοηθά να μαθαίνουμε καλύτερα τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Όπως χαρακτηριστικά έχει δηλώσει ο πρωτοπόρος του χώρου Beau Cronin: «ο οδηγός χρήσης του Oculus Rift ίσως είναι ό,τι πιο ουσιαστικό έχει γραφτεί πάνω στην εφαρμοσμένη αισθητικοκινητική νευροεπιστήμη». Ακόμα, πολλοί προβλέπουν ότι η εικονική πραγματικότητα θα αλλάξει το πρόσωπο της εκπαίδευσης (δίνοντας τη δυνατότητα για εικονικές εκπαιδευτικές εκδρομές π.χ.) αλλά και της εργασίας, καθώς γίνεται λόγος για εικονικά γραφεία με εργαζόμενους από διάφορα σημεία του πλανήτη.
Όπως όλα δείχνουν όμως, η διάχυση της καινοτομίας του VR στο καταναλωτικό κοινό, θα έρθει στα πρώτα της στάδια, κυρίως από τη μουσική. Σε ένα πρώτο επίπεδο, υπάρχουν αρκετά παραδείγματα καλλιτεχνών τεράστιου βεληνεκούς που χρησιμοποιούν τη νέα τεχνολογία για προώθηση της δουλειάς τους: Όπως πρόσφατα ανακοινώθηκε, το νέο βίντεο κλιπ της Μπιορκ για το τραγούδι «Stonemilker» θα είναι διαθέσιμο μέσω του Oculus Rift (αν και την πρωτιά για το πρώτο βίντεο κλιπ εικονικής πραγματικότητας την έχει η Ιαπωνίδα τραγουδίστρια Κούμι Κόντα).
O Πολ Μακάρτνεϊ και οι Coldplay καινοτομούν δίνοντας τη δυνατότητα στο κοινό να παρακολουθήσει συναυλίες τους σα να βρίσκεται όντως εκεί, ενώ ο Τζακ Γουάιτ λανσάρει δική του εφαρμογή για το σκοπό αυτό (και ως γνωστός τεχνοφοβικός και ρετρολάγνος, επιλέγει το physical/digital ημίμετρο του Google Cardboard).
Όσο εντυπωσιακά κι αν είναι τα παραπάνω, φαίνεται πως την επανάσταση θα κάνει η Ηarmonix (η εταιρία που δημιούργησε το Guitar Hero) με το Ηamonix Music VR. Πρόκειται για μια εφαρμογή που δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να μπαίνει σε εικονικά περιβάλλοντα που ανταποκρίνονται στη μουσική που ακούει. Μπορείς να ακούς μια σονάτα του Σούμπερτ στο σπίτι σου και ταυτόχρονα να βρίσκεσαι σ’ένα ανθισμένο λιβάδι ή την τελευταία ηχητική επίθεση των Death Grips ενώ βρίσκεσαι στην επιφάνεια του Άρη – το περιβάλλον αλλάζει ανάλογα με το πόσο δυνατό ή ήρεμο είναι το κομμάτι και τα εφέ που βλέπεις είναι συγχρονισμένα με το ρυθμό. Το εντυπωσιακό εδώ είναι ότι όλα τα στοιχεία του περιβάλλοντος βρίσκονται σε αλληλεπίδραση με το χρήστη, που σημαίνει ότι αν συγκεντρώσεις το βλέμμα σου σ’ ένα λουλούδι απ’ το λιβάδι του παραπάνω παραδείγματος, το λουλούδι αυτό μπορεί να αρχίσει να χορεύει για σένα με τη μουσική. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι το Μusic VR δεν περιορίζεται σε κάποια συγκεκριμένη λίστα προκαθορισμένων τραγουδιών αλλά μπορεί να λειτουργήσει με οποιοδήποτε κομμάτι έχει ο χρήστης μέσα στο κινητό του. Δεδομένου ακόμα ότι η εφαρμογή είναι σχεδιασμένη για να είναι συμβατή με όλες τις συσκευές, πόσο μπορεί να απέχει η στιγμή που θα βλέπεις δίπλα σου στο μετρό ανθρώπους να απολαμβάνουν τη μουσική τους στο δικό τους κόσμο, όπως τώρα κυκλοφορούμε με ακουστικά στ’ αυτιά και απορροφημένοι από τις οθόνες των smartphones μας; H ιστορία έχει δείξει ότι ένα φανταστικό software που το ζητάνε όλοι, πιέζει το hardware να εξελιχθεί γρηγορότερα ώστε να μπορέσει να το φιλοξενήσει. Ένα app μουσικής σαν το Μusic VR που θα μπορούν να έχουν όλοι στο κινητό τους, θα κάνει τα Samsung Gear VR του κοντινού μέλλοντος να γίνουν ελαφρύτερα και κομψότερα ώστε να γίνει πιο εύκολο (και λιγότερο αμήχανο) για κάποιον να τα χρησιμοποιεί εκτός του σπιτιού του. Οι φωνές που προειδοποιούν ότι κάτι τέτοιο θα μας αποξενώσει και θα μας αποχαυνώσει έχουν φυσικά βάση, αλλά το ίδιο ισχύει και για τα smartphones και δε φαίνεται να υπάρχει κάποια πρόθεση για αλλαγή. Το μέλλον της εξατομικευμένης κατανάλωσης μουσικής είναι ήδη εδώ.
