Το τραγούδι και το βίντεο κλιπ του «Ζαριού» ήρθαν πριν ένα μήνα στη ζωή μας, κάνοντας και τα δύο τους αίσθηση, κάνοντας αίσθηση ως μια συνολική οπτικοακουστική πρόταση, ως ένα ενιαίο πακέτο. Και έκαναν δικαίως αίσθηση ως ενιαίο πακέτο, αφού μοιάζουν να είναι φτιαγμένα από την ίδια αισθητική πάστα, να κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος και να μην είναι απλά εικόνες που κόλλησαν πάνω σε ήχους, ενώ και τα δύο εκπέμπουν κάτι φρέσκο και ξεβολευτικό.
Και τα δύο είναι παιδιά της εποχής της διάσπασης της προσοχής: όπως το τραγούδι σε πάει απ’ τον έναν ήχο στον επόμενο, με αυτό το κολάζ και το παστίς που μετέρχεται, έτσι και το βίντεο κλιπ έχει μια κάμερα που δεν βρίσκεται στιγμή σε ησυχία, ενώ χρησιμοποιεί μέσα του κολπάκια της γλώσσας του ΤikTok. Ό,τι είχαμε παλιά τακτοποιημένο στο κεφάλι μας για το τι μπορεί να είναι ένα τραγούδι και το βίντεο κλιπ του ας το ξεχάσουμε, η τικτοκποίηση είναι η νέα τακτοποίηση.
Παρ’ όλα αυτά, όταν κάνω να διαχωρίσω τα συστατικά του ενιαίου πακέτου, πέφτω πάνω στο εξής παράδοξο: όσο περισσότερο ακούω το τραγούδι, τόσο πιο θετικά διακείμενος απέναντί του είμαι, όσο περισσότερο βλέπω το βίντεο κλιπ, τόσο πιο αρνητικά απέναντί του. Το τραγούδι «Ζάρι» μου αρέσει πολύ, το βίντεο κλιπ του με αφήνει σε φάση μεγάλης αμηχανίας.
Και δεν λέω ότι πρέπει να ενδιαφέρεται κανείς αν μου αρέσει, το μόνο που λέω είναι ότι ενώ πρόκειται για μουσικά ακούσματα που δεν έχω και που μου είναι εν πολλοίς ξένα, ακούσματα τα οποία τις πρώτες φορές που τα άκουσα με πέταξαν έξω, σιγά – σιγά άρχισα να βρίσκω το «Ζάρι» εθιστικό. Και τώρα πια μου φαίνεται υπερβολικά ψέμα να το εντάξω σε κάποια κατηγορία δήθεν ένοχης απόλαυσης: όχι, είναι ένα τραγούδι που μου αρέσει κανονικότατα.
Το βίντεο κλιπ όμως όλο και περισσότερο με χάνει. Είναι μονοδιάστατα και υμνητικά τουριστικό; Προφανώς και όχι. Σχολιάζει κάτι; Σε έναν βαθμό, ναι. Με σκοπό σατιρικό ή σαρκαστικό; Ίσως. Αλλά βασικά αυτό: μπερδεύομαι, δεν βγάζω άκρη, δεν καταλαβαίνω: τελικά θέλει να πει κάτι και αν ναι τι; Μήπως όμως ούτως ή άλλως τα βίντεο κλιπ σπανιότατα «λένε» στα αλήθεια κάτι, μήπως ούτως ή άλλως τα βίντεο κλιπ, όντας τις περισσότερες φορές αισθητικά συμπληρώματα, δεν είναι επιφορτισμένα με το να πουν το ένα ή το άλλο; Μήπως άρα στραβώνω με κάτι που κανείς δεν θα έπρεπε να ζητά από ένα βίντεο κλιπ; Η μουσική είναι μουσική, ο λόγος είναι λόγος και το νόημα είναι νόημα, σωστά;
Όχι ακριβώς, υπάρχει μια σημαντική ένσταση εδώ. Όταν κάνεις ένα βίντεο κλιπ παιχνιδιάρικο ως ημιυπονομευτικό, που δεν σου λέει ευθέως «Ζήσε τον Μύθο σου στην Ελλάδα», αλλά που στο λέει και ταυτόχρονα ίσως στο παρωδεί, που το μήνυμά του μπορεί να είναι και έτσι μπορεί να είναι και αλλιώς, όταν με άλλα λόγια επιλέγεις να μπεις και στην επικράτεια του νοήματος, τότε κατ’ εμέ πρέπει να έχεις μια πιο συνειδητή σχέση με το νόημα και το πλαίσιο στο οποίο παρουσιάζεις τις εικόνες σου, με το τι εκπροσωπεί, πού απευθύνεται, πώς θα γίνει αντιληπτό.
Προβάλλεις ένα σύνολο από εικόνες. Κάνεις τελικά κάτι πειραγμένο και ψαγμένο, προκειμένου να περάσει προς τα έξω τι; Προκειμένου να περάσει προς τα μέσα τι; Προκειμένου να αρχίσουμε να σολάρουμε πάρα πολλοί για το τι είναι αυτό που κάνεις; Αν αυτός είναι ο στόχος, τότε ναι, έχει σαφώς επιτευχθεί. Και πέραν από κάθε ειρωνεία, σε κάθε περίπτωση τόσο το ότι το βίντεο κλιπ σου γεννά την επιθυμία να το σκεφτείς και να το συζητήσεις, όσο και το ότι τελικά ο καθένας διαβάζει σε αυτό ό,τι νομίζει, είναι μια επιτυχία του.
Από εκεί και πέρα όμως, εκείνο που εγώ διαβάζω, είναι πως το νόημα των πραγμάτων ίσως να είναι κάτι που δεν μας απασχολεί και τόσο, όπου το τι μας γίνεται δεν είναι απαραίτητα και κάτι που μας πολυσκοτίζει το κεφάλι, αφού το κεφάλι μας είναι γεμάτο αισθητική και η αισθητική είναι η απάντηση για όλα.
Επειδή λοιπόν αυτά δεν γίνονται εν κενώ, επειδή το «Ζάρι» εκπροσωπεί (έστω στον διαγωνισμό στον οποίο συμμετέχει) μια χώρα και μαζί ένα κράτος (εντάξει, δεν θα φτάσω να πω και μια κυβέρνηση και ένα υπουργείο, όσο κι αν τελικά από κρατικούς φορείς παίρνει τα τελικά ΟΚ), σε μια εποχή που η εικόνα προς τα έξω και η επικοινωνία είναι το άλφα και το ωμέγα, σε μια εποχή που φτάσαμε π.χ. να συζητάμε στη Βουλή για το αν τις πρώτες ώρες μετά τα Τέμπη μονταρίστηκαν συνομιλίες για να φτιαχτεί κλίμα, το τι εικόνες για τη χώρα περνάει ένα βίντεο κλιπ δεν μπορεί να είναι τόσο όλα μαζί και ταυτόχρονα τα αντίθετά τους.
Στο ενδεχόμενο, που η Μαρίνα Σάττι όντως ήθελε να κάνει κάτι ανατρεπτικό, θα μπορούσε να συνόδευε οπτικά το «Ζάρι», με εικόνες σαν εκείνες του βίντεο κλιπ του “Tucutum”. Εκεί θα διαπίστωνε και στην πράξη αν θα έπαιρνε το πράσινο φως να εκπροσωπήσει την Ελλάδα και να περάσει προς τα έξω την εικόνα μιας τέτοιας Ελλάδας.
Από την άλλη και ξανά: πολύ ωραίο τραγούδι το «Ζάρι». Κι αν είναι να μείνει κάτι, θα είναι το τραγούδι. Τα υπόλοιπα, το βίντεο κλιπ που το εικονοποίησε και οι λέξεις όλων ημών που επιχειρήσαμε να σολάρουμε πάνω του, δεν πρόκειται να μείνουν πουθενά. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν έχει νόημα να τις αραδιάζουμε, αυτό όμως δεν σημαίνει κι ότι πρέπει να παραιτηθούμε από το αίτημα για νόημα, που, σε αντίθεση με την φιλοξενία, τη φιλοσοφία και τη δημοκρατία, είναι και λιγότερο μεγάλη σε έκταση λέξη.
