Περιήγηση στο 52ο ΦΚΘ

Πριν 2-3 χρόνια είχα παρακολουθήσει την έναρξη του Φεστιβάλ Κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη: Στο ταβάνι του Ολύμπιον πετούσαν ροζ και άσπρα μπαλόνια, φίσκα η αίθουσα και ο τότε πρόεδρος σε ρόλο χολιγουντιανού αστέρα. Η περσινή έναρξη δεν θύμιζε τίποτα απ’ όλα αυτά: Συμβασιούχοι που διαμαρτύρονταν έξω απ’ το Ολύμπιον, απούσα η πολιτική ηγεσία, σαφώς λιγότεροι επίσημοι και …περισσότερος κινηματογράφος! Αυτό που μου έμεινε, χαρακτήρισε τελικά κι όλη την περσινή διοργάνωση: Απλή και φιλική διοργάνωση, πολύς νέος κόσμος στις προβολές και ένα μαζεμένο πρόγραμμα με ενδιαφέρουσες ταινίες,  επιλεγμένες με ποιοτικά και ουσιαστικά κριτήρια.

Το φετινό πρόγραμμα ανακοινώθηκε εγκαίρως – όχι τυχαία στη Θεσσαλονίκη – και περιέχει πολλές και καλές ταινίες και αφιερώματα. Παράπονα βέβαια υπάρχουν. Το κυριότερο είναι ότι το φεστιβάλ δεν προωθεί ιδιαίτερα τον ελληνικό κινηματογράφο. Η αλήθεια είναι ότι μετά από τους Κινηματογραφιστές στην Ομίχλη και την αντίδραση στα κρατικά βραβεία, ο θεσμός έμεινε αδρανής. Η αλήθεια όμως επίσης είναι ότι και τα βραβεία είχαν τα προβλήματά τους: Μια μεγάλη, κοστοβόρα φιέστα και η επιλογή αδιαφανής, συχνά με συντεχνιακά κριτήρια. Παράξενο πάντως – όταν κάτι πεθαίνει, κάτι άλλο γεννιέται: Χωρίς κρατικά βραβεία οι ελληνικές παραγωγές των τελευταίων ετών πήγαν πολύ καλά και έκαναν θραύση σε φεστιβάλ του εξωτερικού. Δεν ξέρω σε ποιο ποσοστό τα διεθνή φεστιβάλ του εξωτερικού παρουσιάζουν εθνικές παραγωγές, και βέβαια ποια είναι η ετήσια παραγωγή των άλλων χωρών. Αμφιβάλλω όμως αν ένα βραβείο μπορεί να αποτελεί κίνητρο για την παραγωγή ταινιών. Η δε προώθηση των ταινιών εξασφαλίζεται και μόνο με τη συμμετοχή τους σε ένα διεθνές φεστιβάλ που το επισκέπτονται επαγγελματίες του κινηματογράφου απ’ όλο τον κόσμο. Συνεπώς το να διατηρήσει ένα φεστιβάλ τον διεθνή του χαρακτήρα και να είναι ανοικτό στις συμμετοχές και τους προσκεκλημένους του, είναι πολύ σημαντικό. Και βλέπω ότι στο φετινό πρόγραμμα του φεστιβάλ – εκτός του Διεθνούς Διαγωνιστικού, όπου έχουμε το “J.A.C.E.” του Μ. Καραμαγγιώλη και τον «Παράδεισο» του Π. Φαφούτη – κάνουν πρεμιέρα αρκετές ελληνικές ταινίες και συμμετέχουν σε τμήματα επικεντρωμένα στην υποστήριξη των παραγωγών, όπως η Αγορά, το Work in Progress, market screenings κλπ.

Ο διευθυντής του φεστιβάλ, Δημήτρης Εϊπίδης ανέπτυξε στο ελculture το σκεπτικό του:
«Στόχος μας δεν είναι μόνο η παρουσίαση και προβολή των ελληνικών ταινιών μέσα απ’ το καλλιτεχνικό πρόγραμμα της διοργάνωσης, αλλά η συνολική στήριξή του μέσα από όλες μας τις δομές. Σίγουρα μια προβολή είναι σημαντική, ωστόσο οι ταινίες, στις δύσκολες εποχές που ζούμε, χρειάζονται στήριξη απ’ το στάδιο της ιδέας κιόλας μέχρι την ολοκλήρωσή τους.  Σ’ αυτό το σημείο, ουσιαστική βοήθεια παρέχουν οι αναπτυξιακές δράσεις της Αγοράς, το Φόρουμ Συμπαραγωγών Crossroads, τα Works in Progress, η ψηφιακή βιβλιοθήκη και τα market screenings που δίνουν την ευκαιρία φέτος σε περισσότερες από 20 ελληνικές ταινίες να προβληθούν σε επαγγελματίες του χώρου και δημοσιογράφους από όλο τον κόσμο, ανοίγοντας κατ’ αυτό τον τρόπο κανάλια επικοινωνίας και ίσως, συνεργασιών σε ένα διεθνές επίπεδο. Παρέχουμε στήριξη στις ελληνικές ταινίες, σε όποιο επίπεδο την έχουν ανάγκη.»

Όσο για τα οικονομικά του φεστιβάλ ο κ. Εϊπίδης σχολιάζει:
«Σε καμία περίπτωση δεν υπαναχωρούμε στους στόχους μας. Το ουσιώδες, ανεξάρτητο σινεμά, οι δημιουργοί που εκφράζονται, απαλλαγμένοι από περιορισμούς κάθε είδους, παραμένουν σταθερά στον πυρήνα του φεστιβάλ.  Η οικονομία δε συνεπάγεται εκπτώσεις σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Απαιτούνται σωστοί χειρισμοί και έλεγχος ακόμη και του κάθε ευρώ. Η αποπληρωμή των χρεών ήταν απ’ την αρχή βασικό μας μέλημα, για την εξυγίανση του θεσμού, γι αυτό και απ’ τα 6.5 εκατομμύρια που ήταν το χρέος που παραλάβαμε , καταφέραμε και το ρίξαμε στο 1,6 εκατομμύρια ευρώ. Και μάλιστα σε εξαιρετικά δύσκολους καιρούς. Μέσα στις ίδιες συνθήκες, εργαστήκαμε με όλο μας το σθένος για να προσφέρουμε στους θεατές ένα φεστιβάλ αντάξιο των προσδοκιών τους, με ταινίες που καλλιεργούν σκέψεις, συναισθήματα, αλλά και ελπίδα για το μέλλον».

Σημειώνουμε λοιπόν, ότι στο φετινό φεστιβάλ θα βρεθούν μεταξύ άλλων οι νέες ταινίες του Γιώργου Λάνθιμου, Φίλιππου Τσίτου, Πένυς Παναγιωτοπούλου, Κων/νου Γιάνναρη (αφιέρωμα),  Άγγελου Φραντζή, Κώστα Καπάκα, Γιώργου Σερβετά, Θάνου Τσαβλή κ.ά.

Όσο για τις πολυαναμενόμενες ξένες παραγωγές, πρεμιέρα θα πραγματοποιήσει η ταινία των Ζαν Πιερ και Λυκ Νταρντέν «Το παιδί με το ποδήλατο» και ο «Φάουστ» του Αλεξάντερ Σοκούροφ, ενώ επίσης θα δούμε τη νέα ταινία του Ματιέ Κασοβίτς «Η τάξη και το ηθικό» και το «Αντίο» του Μοχάμαντ Ρασούλοφ που καταδικάστηκε από το ιρανικό καθεστώς σε πενταετή φυλάκιση.

Οι Ανοικτοί Ορίζοντες – που δυστυχώς δεν περιλαμβάνουν καμία ελληνική παραγωγή – αποτελούν σταθερά ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και ζωντανά κομμάτια του φεστιβάλ: Ο Μισέλ Οσελό μας αφηγείται με animation το φανταστικό του παραμύθι “Les Contes de la Nuit”, ο υποψήφιος για όσκαρ Εμ. Κριαλέζε μιλά για τη λαθρομετανάστευση στην “Terraferma”, ενώ η μετανάστευση θίγεται και στην ταινία “La nostra vita” του Ντανιέλε Λουκέτι. Η Λίζα Ασάν με το “She monkeys” εξερευνά τα παιχνίδια σεξουαλικότητας και εξουσίας ανάμεσα σε δυο έφηβες. Ο Π. Τζιορτζέλι συμμετέχει με το τρυφερό road movie “Las acacias”, ενώ η πολιτική και ο έρωτας μπλέκονται στις ταινίες “If not us, who?” του Αντρέ Βίελ, “Fleurs du mal” του Νταβίντ Ντούσα, “Drama” του χιλιανού Ματίας Λίρα. Η δε Ασία αντικατοπτρίζεται στις ταινίες “Black blood” του Μιαογιάν Ζανγκ ή στο “Piano in a factory” του Μενγκ Ζανγκ και η οικογενειακή καταπίεση στη λιβανέζικη κοινότητα με το “Romeo eleven” του Ιβάν Γκρμπόβιτς.

Tο φεστιβάλ διοργανώνει αφιερώματα στη συνεργάτιδα του Τζιμ Τζάρμους Σάρα Ντράιβερ («Διακοπές διαρκείας», «Πέρα από τον Παράδεισο»), στον Πάολο Σορεντίνο (δημιουργό του «Il Divo») με την πρεμιέρα και της νέας του ταινίας – road movie με τον Σον Πεν, στον δανό  Όλε Κρίστιαν Μάντσεν, στον αυστριακό Ούλριχ Ζάιντλ και στον τούρκο σκηνοθέτη Ερντέν Κιράλ, μαθητή του Γκιλμάζ Γκιουνέι.

Στο Πειραματικό Φόρουμ παρουσιάζεται μεταξύ άλλων η σλοβένικη κολεκτίβα OM Production αλλά και το Collectif Jeune Cinema με την ταινία της Μ. Ντιράς “Les Mains Negatives”.

H επίσημη έναρξη του φεστιβάλ γίνεται με την νέα ταινία του Αλεξάντερ Πέιν «Οι απόγονοι» , με τον Τζορτζ Κλούνεϊ , η δε λήξη με την «Μάρθα Μάρσι Μέι Μαρλίν» του Σον Ντέρκιν.

Ραντεβού στη Θεσσαλονίκη, λοιπόν!

Όλες οι πληροφορίες για τις ταινίες, εκθέσεις, αφιερώματα, κ.α. στην ιστοσελίδα του φεστιβάλ www.filmfestival.gr