Θα περίμενε κανείς ότι το εναρκτήριο κείμενο μιας στήλης με στόχο την ενημέρωση του κοινού γύρω από τη θεατρική ζωή της Θεσσαλονίκης θα αφορούσε το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Επιλέξαμε, ωστόσο, να μιλήσουμε για την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης», τον μακροβιότερο, μετά το Θέατρο Τέχνης, ελληνικό θίασο, ο οποίος συμπληρώνει φέτος τριάντα χρόνια ζωής. Η επιλογή αυτή δεν έχει επετειακό χαρακτήρα, αλλά, κυρίως, συμβολικό: τα τελευταία έξι χρόνια η θεατρική ζωή της πόλης διατηρείται ζωντανή από τους μικρότερους θιάσους που δραστηριοποιούνται σε αυτήν και όχι από το ΚΘΒΕ. Σε επίπεδο ρεπερτορίου, νέων δημιουργών και σκηνικών αναζητήσεων η συμβολή της Πειραματικής Σκηνής της «Τέχνης» στην ανάπτυξη της θεατρικής τέχνης στη Θεσσαλονίκη είναι καθοριστικής σημασίας.
Ψυχή, ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του θιάσου είναι ο θεατρολόγος Νικηφόρος Παπανδρέου. Η Πειραματική Σκηνή σε όλα τα χρόνια της λειτουργίας της πρόσφερε τη δυνατότητα καλλιτεχνικής έκφρασης σε πολλούς νιόβγαλτους συγγραφείς, ηθοποιούς, σκηνοθέτες, σκηνογράφους, μουσικούς και χορογράφους. Στο θίασο έχουν κάνει τα πρώτα τους θεατρικά βήματα σημαντικοί ηθοποιοί που είτε συνέχισαν την καριέρα τους επιτυχώς στην Αθήνα (ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένα ονόματα: Ιεροκλής Μιχαηλίδης, Σοφία Φιλιππίδου, Καρυοφιλλιά Καραμπέτη, Βλαδίμηρος Κυριακίδης, Νίκος Σεργιανόπουλος) είτε έμειναν για να υπηρετήσουν το θίασο και το θέατρο της πόλης τους, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Έφης Σταμούλη. Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι η προσφορά του θιάσου στη συνάντηση του κοινού με καινούρια έργα, νεοελληνικά και ξένα, με νέες τάσεις και αναζητήσεις του ελληνικού αλλά και του ευρωπαϊκού θεάτρου έχει παιδευτικό χαρακτήρα. Να θυμίσουμε εδώ ότι η Πειραματική Σκηνή διοργάνωνε από το 1994 έως το 2005, με εξαιρετική ανταπόκριση από το κοινό της πόλης, το διεθνές φεστιβάλ θεάτρου «Θεατρική Άνοιξη» και διατηρεί με αμείωτη φροντίδα την έκδοση των Θεατρικών Τετραδίων.
Σήμερα ο θίασος στεγάζεται στο θέατρο «Αμαλία» και λειτουργεί με έναν σταθερό πυρήνα ηθοποιών (περίπου 20) και καλλιτεχνικών συνεργατών, ακολουθώντας την πρακτική του εναλλασσόμενου ρεπερτορίου: αυτό σημαίνει ότι ένας θεατής έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τρεις διαφορετικές παραστάσεις την ίδια εβδομάδα (δύο για ενήλικες και την παράσταση της παιδικής σκηνής). Η συνειδητή επιλογή του “ensemble” δίνει στην Πειραματική Σκηνή το ιδιαίτερο στίγμα της (συλλογικότητα, σκηνική εξοικείωση, ευρεία δυνατότητα στις επιλογές ρεπερτορίου) αλλά αποτελεί, την ίδια στιγμή, και τροχοπέδη. Ο σταθερός πυρήνας του θιάσου που δεν ανανεώνεται αποτελεσματικά και η ατολμία πολλές φορές στις επιλογές συνεργατών δημιουργεί, πολύ συχνά, μια αίσθηση «προβλέψιμου» στο συνολικό καλλιτεχνικό γεγονός που είναι μια παράσταση. Ωστόσο, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι, ακόμη και στις στιγμές που το καλλιτεχνικό στοίχημα δεν πετυχαίνει, οι παραστάσεις της Πειραματικής Σκηνής χαρακτηρίζονται από ειλικρίνεια στις προθέσεις και καλλιτεχνική ποιότητα.
Φέτος το ρεπερτόριο περιλαμβάνει την κωμωδία του Φεντώ Το έξυπνο πουλί, μια καλή παράσταση που όμως δεν έχει το σκηνικό πυρετό του Απόψε τρώμε στης Ιοκάστης ή του Σώσε, τη Σονάτα του σεληνόφωτος του Ρίτσου, το Θα σε πάρει ο δρόμος, ένα νέο έργο του δημοφιλούς πια Σάκη Σερέφα, μια διασκευή του σαιξπηρικού Κυμβελίνου, και τα Ερωτικά, μια μουσική παράσταση για τα 30χρονα του θιάσου, βασισμένη σε αρχαία ελληνικά ερωτικά επιγράμματα, σε τραγούδια και αποσπάσματα από παραστάσεις έργων του Σαίξπηρ στην Πειραματική Σκηνή. Επαναλαμβάνονται το Dracula in Far West του Στάθη Μαυρόπουλου για τους λάτρες του βαμπιρικού θρύλου, οι εξαιρετικοί Έμποροι του Ζοέλ Πομμερά, που παίχτηκαν και στο περσινό Φεστιβάλ Αθηνών με μεγάλη επιτυχία, και τα Σαράντα κλειδιά, μια παράσταση που «κέρδισε» μικρούς και μεγάλους την περσινή θεατρική περίοδο. Ο μήνας Μάιος είναι και φέτος αφιερωμένος στο κύκλο «Προτάσεις», ένα μικρό φεστιβάλ νέων αξιόλογων θεατρικών ομάδων.
Ευχή του Νικηφόρου Παπανδρέου, γενέθλιο δώρο για την Πειραματική Σκηνή, είναι η παραχώρηση στο θίασο μιας αποθήκης στο λιμάνι, περιοχή που αναπνέει μόνο κατά το δεκαήμερο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Έχουμε την αίσθηση ότι είναι ευχή όλης της πόλης.
