TEDx Factor

Σάββατο πρωί, κάπου στη μέση της παραλίας της Θεσσαλονίκης. Έξω η άνοιξη οργιάζει και ο Θερμαϊκός, από μακριά, σε κάνει να εύχεσαι να ζούσες εδώ έναν αιώνα πριν, και να μπορούσες να παίρνεις το μπάνιο σου στην παραλία του Λευκού Πύργου χωρίς να φοβάσαι ότι θα βγεις από το νερό πολυμελής. Και παρ’ όλα αυτά, καμιά 800αριά αποφασισμένοι τύποι αψηφούν τον εκτυφλωτικό ήλιο και τη συνήθη ραθυμία του Σαββάτου και προσέρχονται ευλαβικά στο Βασιλικό Θέατρο για την 5η διοργάνωση του TEDx Thessaloniki με τίτλο «Κάθε τέλος, μια αρχή».

Τριάντα χρόνια μετά τη διοργάνωση του πρώτου TED, χιλιάδες διοργανώσεις ανεξάρτητων TEDx σε περισσότερες από 100 χώρες παγκοσμίως και πολλά εκατομμύρια δολάρια αργότερα, ο θεσμός που φιλοδόξησε να αλλάξει τον κόσμο με τη δύναμη των ιδεών μετρά πολλούς ακόλουθους, και παρά τους άλλους τόσους εχθρούς, εξακολουθεί να εξαπλώνεται πάνω στον πλανήτη και να διαιωνίζει τις συζητήσεις για το τι είναι «ΤEDx material». Τι είναι όμως αυτό που κάνει τους οπαδούς του να πολλαπλασιάζονται γεωμετρικά, αψηφώντας τα αλμυρά εισιτήρια ή τον αλμυρό παραθαλάσσιο ήλιο; Λαμπρό πεδίο δόξης για κοινωνιολογική διατριβή το ερώτημα, όμως τώρα θα κάνουμε λίγη ανθρωπολογία.

Στα πέντε χρόνια που μεσολάβησαν από το πρώτο TEDx Thessaloniki το 2010, με την ωρίμανσή του και την αύξηση του κοινού του, και τους δεκάδες ομιλητές του από διάφορα πεδία και διάφορες πόλεις του κόσμου, δεν είναι το T (Technology) αυτό που έχει ξεχωρίσει, ούτε το E (Entertainment) ιδιαίτερα, και σίγουρα όχι το D (Design). Το γράμμα – κλειδί στην όλη ιστορία είναι το x και σήμερα θα το ονομάσουμε «ο ανθρώπινος παράγοντας».

Και ο ανθρώπινος παράγοντας συμπεριλαμβάνει φυσικά όλους αυτούς τους αποφασισμένους τύπους που προσέρχονται ευλαβικά και σχηματίζουν μια μικρή, λιγότερο ή περισσότερο πρόσκαιρη, κοινότητα, είτε λόγω της κοινής τους δίψας για νέες ιδέες, ενδιαφέρουσες ιστορίες, γνώση και έμπνευση, είτε για λόγους καθαρά επαγγελματικά προσανατολισμένου networking είτε ακόμη για ένα κούφιο «ήμουν κι εγώ εκεί» -και είναι αυτός που έκανε την εξαιρετική ιδέα των διοργανωτών για πικνίκ μετά μουσικής στα γρασίδια του Βασιλικού Θεάτρου (ένα από τα πολλά μπόνους της μετακόμισης από το Ολύμπιον) την καλύτερη στιγμή της φετινής διοργάνωσης.

Κυρίως όμως, ο ανθρώπινος παράγοντας αφορά στους ανθρώπους που ανεβαίνουν στη σκηνή και μοιράζονται όχι τόσο τις ιδέες τους, αλλά τις ιστορίες τους, δηλαδή τις ιδέες τους στην πράξη. Και όσο πιο ανθρώπινα τις διηγηθούν, όσο πιο χαρισματικά – θεατρικά δηλαδή, τόσο μεγαλύτερο και το χειροκρότημα. Γιατί, αν θέλουμε να κάνουμε και λίγη ψυχολογία, θα θυμηθούμε τον Bandura που μας είπε ότι οι άνθρωποι μαθαίνουν παρατηρώντας και μιμούμενοι ο ένας τον άλλον. Και δεν είναι οι ιδέες που παρατηρούμε ή οι ιστορίες, αλλά ο τρόπος δράσης, και πολύ πριν από αυτόν, ο τρόπος σκέψης, αυτός που κάποια στιγμή διαφοροποιείται, βγαίνει από τη νόρμα του και γεννά την ιδέα που αξίζει να διαδοθεί.

Στο φετινό TEDx ακούσαμε για πολλά τέτοια κλικ στα κεφάλια των ομιλητών και ομιλητριών, κυρίως γι’ αυτά που μετατόπισαν τη σκέψη από το μέσο (συνήθως την τεχνολογία) ή τον σκοπό (συνήθως την καινοτομία) στο αντικείμενο, που πολύ συχνά είναι το ίδιο το x, ο ανθρώπινος παράγοντας. Ακούσαμε, λοιπόν, μεταξύ άλλων, τον Ανδρέα Σουβαλιώτη να μιλάει για το πώς εστιάζοντας στις ανάγκες των ανθρώπων μπορείς να κάνεις κοινωνικό επιχειρείν που αλλάζει τον κόσμο (ακόμη κι αν είσαι μαρκετινίστας), τον Χρήστο Γιάννου να μας λέει ότι αν βάζεις τον άνθρωπο στο επίκεντρο ξεπερνάς τις ελλείψεις σε τεχνολογικές υποδομές και γίνεσαι πιο δημιουργικός, τη Μυρτώ Παπαδοπούλου να εξιστορεί το πώς τα αντικείμενα των φωτογραφιών της, οι άνθρωποι του πληρωμένου έρωτα, έγιναν υποκείμενα στην καθημερινότητά της, το standing ovation της διοργάνωσης George Lois να βάζει τους ανθρώπους στο επίκεντρο της δημιουργικής του επικοινωνίας, και τέλος, στο προσωπικό highlight της ημέρας, τον εξαιρετικό (performer) Tim Rylands να αφηγείται φανταστικούς τρόπους να χρησιμοποιήσεις την τεχνολογία, που είναι μία λύση και όχι Η λύση, για να διδάξεις ενεργητικά και δημιουργικά σκεπτόμενα παιδιά.

Ο τρόπος σκέψης, εξάλλου, και κυρίως η αλλαγή του είναι αυτή που σε βοηθάει να ξεπερνάς το τέλμα σου, να υπερβαίνεις και να αφήνεις πίσω σου αυτό που δε λειτουργεί πια. Που σε βοηθάει ακριβώς, όπως καλεί ο τίτλος της φετινής διοργάνωσης, να δεις το τέλος σα μια καινούρια αρχή, τώρα που καταλαβαίνεις ότι στη θέση της ευθείας γραμμής που είχες μάθει να βλέπεις υπάρχει στην ουσία μια αέναα επαναλαμβανόμενη σπείρα. Και αλλάζει εσένα τον ίδιο, γιατί κάνει μέσα σου να λάμπει όχι το T, ούτε το E, ούτε το D, αλλά το x.

Και κυρίως, είναι αυτή που κάνει εσένα αγαπητέ/η TEDxster, που ξύπνησες με ενθουσιασμό το πρωί του Σαββάτου, ασχολήθηκες επιμελώς με την εμφάνισή σου, φόρτισες τις μπαταρίες σου και γέμισες τις τσέπες σου με τα κάθε είδους γκάτζετ σου, και οραματίστηκες την αλλαγή του κόσμου με το επόμενο app ή την επόμενη ΜΚΟ, αλλά καβάλησες κάτι κολωνάκια γιατί δεν έβρισκες να παρκάρεις και ξέχασες πάνω στο γρασίδι το environmentally friendly περιτύλιγμα του δια χειρός σεφ σάντουίτς σου, να ξανασκεφτείς μήπως κάνεις κάτι λάθος.