«Εντάξει. Δεν είναι μόνο ότι δεν χρειάζεται να γράψω τίποτα. Είναι και κάτι άλλο. Αυτό που γράφεις γίνεται αμετάβλητο. Αποκτά τους περιορισμούς οποιασδήποτε απτής οντότητας. Συμπτύσσεται σε μια πραγματικότητα, αποξενωμένο από τη σφαίρα της δημιουργίας του. Γίνεται σήμα. Ταμπέλα. Έχεις σταματήσει για να βρεις τις συντεταγμένες σου, όμως αυτό έχει ένα τίμημα. Ποτέ δεν θα μάθεις πού θα μπορούσε να έχει φτάσει αν το είχες αφήσει να πάει εκεί».
Κόρμακ ΜακΚάρθι, «Ο Επιβάτης», μετάφραση Γιώργος Κυριαζής, εκδόσεις Gutenberg.
Στο απόσπασμα η ηρωίδα για μαθηματικά μιλάει και σε εξισώσεις αναφέρεται. Επίσης είναι και σχιζοφρενής και όλα αυτά τα λέει σε ένα πλάσμα της φαντασίας της. Τίποτα από τα δύο δεν μας εμποδίζει να σκεφτούμε ότι ο ΜακΚάρθι δεν ήθελε εδώ να αναφερθεί μόνο στα μαθηματικά αλλά στη γραφή γενικότερα.
Κάθε γραπτό κείμενο, απλό ή σύνθετο, ιδιωτικής ή δημόσιας χρήσης, είναι από την ίδια του τη φύση μια παγίωση, διεκδικώντας για τον εαυτό του χαρακτήρα ανάμνησης, καλλιτεχνικής πρότασης, ιδεολογικής θέσης ή ό,τι άλλου. Αυτή είναι η ανάμνησή μου, αυτή η καλλιτεχνική μου πρόταση, αυτή η ιδεολογική μου θέση. Είναι αυτή και όχι άλλη. Το καταγραμμένο στο προσωπικό μου ημερολόγιό ή και στα σόσιαλ βίωμά μου είναι αυτό. Αυτό που περιγράφω εδώ μου συνέβη. Έτσι το έζησα, έτσι το ανακαλώ στη μνήμη μου, έτσι το καταγράφω. Με το βιβλίο μου, το μυθιστόρημά μου, τα διηγήματά μου, τα ποιήματα μου, αυτό είναι που ήθελα ως λογοτέχνης να πω. Κι αυτός ο λογοτέχνης που αποτυπώνεται στο βιβλίο είμαι. Αυτός κι όχι κάποιος άλλος, Αν ήμουν κάποιος άλλος θα είχα συνθέσει κάτι διαφορετικό. Εδώ κατέληξε το έργο μου, τα όριά του βρίσκονται μέσα στις βιβλιόδετες σελίδες του. Σε όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή, στην Ουκρανία, στην Ελλάδα, η πολιτική μου θέση είναι αυτή εδώ και όχι άλλη. Διαβάστε την ανάρτησή μου ή το άρθρο μου, διαβάστε τις θέσεις μου μέσα από το κείμενό μου.
Ο αναγνώστης βέβαια από εκεί και πέρα παίρνει τα ηνία και όντως σε διαφορετικούς αναγνώστες αντιστοιχούν και διαφορετικά νοήματα, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του συγγραφέα, όταν ξαναδιαβάζει κάτι παλαιότερο δικό του. Αλλά το όριο δεν παύει να υπάρχει, εκεί, μπετοναρισμένο δια της γραφής. Γίνεσαι σκλάβος του κειμένου σου. Το οποίο υποτίθεται αποτυπώνει αυθεντικά εσένα, έστω εσένα μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Δεν είναι πια δικό σου. Εσύ είσαι δικός του. Πώς μπορείς να αρνηθείς πως έγραψες ό,τι έγραψες; Όσο και να προσπαθήσεις να σπινάρεις το νόημά του, οι γραμμένες λέξεις έχουν ένα σκοινί από το οποίο σε κρατούν και του οποίου το μήκος είναι τόσο όσο. Να το τραβήξεις πιο πέρα δεν μπορείς. Αν προσπαθήσεις, επιστρέφεις απότομα πίσω στις γραμμένες σε πέτρα εντολές νοηματοδότησής του.
Τα κείμενα προσπαθούν να ερμηνεύσουν τον κόσμο, να τον αναπαραστήσουν, να τον αναλύσουν, να τον κατανοήσουν. Αλλά ίσως είναι εγγενώς καταδικασμένα στο να μην μπορούν να κάνουν οτιδήποτε άλλο παρά να τον περιορίζουν ασφυκτικά. Ίσως εκείνος που γράφει το μόνο που κάνει είναι να περιχαρακώνει τα νοήματα χτίζοντάς τους φυλακές. Δεν ρίχνει μόνο φως στον κόσμο του, αλλά κυρίως σκοτάδι σε όλους τους πιθανούς κόσμους δίπλα του που θα μείνουν ανεξερεύνητοι. Ίσως έτσι όταν γράφω ταυτόχρονα δεν γράφω και για ό,τι άλλο θα μπορούσε να γραφεί, ίσως έτσι καταγράφω σημαίνει αποκρύπτω.
Τα κείμενα είναι πατρίδες με σύνορα. Τους αντιστοιχούν εθνικά φρονήματα, μισείς όσους τα αμφισβητούν, σε κάνουν να θες να σκοτώσεις για να τα υπερασπιστείς. Τα κείμενα είναι ταυτότητες. Τα όριά μου είναι από εδώ ως εκεί. Δεν θα μου τα καταπατήσεις εσύ, δεν θα μου τα υφαρπάξεις εσύ. Δεν με ενδιέφερε να γίνω πολίτης του κόσμου, δεν με ενδιέφερε να αναρωτηθώ για το σύνολο του, με ενδιέφερε να περιχαρακώσω και να περιχαρακωθώ. Να μπήξω πασσάλους και να βάλω συρματοπλέγματα. Να γίνω αφέντης και κυρά. Να έχω κάτι στο όνομά μου. Να με ονοματίζει το ίδιο το όριο. Κατέληξα κάπου. Εδώ υπάρχει κάτι που αξίζει να επισκεφτείς. Visit me. Ζήσε τον μύθο σου στο κείμενό μου. Υπάρχει λόγος. Ο δικός μου ο λόγος.
Ξεκινάς να γράφεις. Έχεις κάτι σαν αρχικές σκέψεις στο μυαλό. Γράφοντάς τες παίρνουν έναν δρόμο. Και παίρνοντάς τον ανοίγονται άλλες διασταυρώσεις μπροστά σου, κάποιες από τις οποίες επίσης θα πάρεις, και ούτω καθεξής, αλλά κάθε μέτρο που διανύεις προς μια κατεύθυνση σε απομακρύνει ταυτόχρονα από μία άλλη.
Στο τέλος κάπου καταλήγει η διαδικασία συνειρμικής νάρκωσης της γραφής, κάπου καταλήγει όλος αυτός ο δρόμος. Η καταγραφή του, η χαρτογράφησή του οδηγεί στην ολοκλήρωση του κειμένου. Όλη η υπόλοιπη αχαρτογράφητη επικράτεια, όλη η επικράτεια των σκέψεων και των πιθανοτήτων που δεν εξερεύνησες ποτέ επειδή έγραφες μόνο όσες συναντούσες, ο κόσμος που δεν θα γραφτεί ποτέ -που δεν θα γραφτεί ποτέ από σένα- είναι ο κόσμος που δεν αξιώθηκες ποτέ να ανακαλύψεις, απλούστατα γιατί ήσουν πολύ απασχολημένος να περνάς τη ζωή σου γράφοντας, πασσαλώνοντας, φράζοντας, προκειμένου να βροντοφωνάξεις ότι αυτές εδώ οι εκτάσεις των λέξεων είναι δικές μου, φέρουν το όνομά μου, εμένα στη ζωή με ενδιέφεραν οι τίτλοι ιδιοκτησίας αντί για όλες τις απέραντες εκτάσεις που θα μπορούσαν να έρθουν στο φως όχι γράφοντας για αυτές, αλλά μιλώντας για αυτές, με λέξεις οι οποίες θα έβγαιναν από το στόμα σου και θα πετούσαν στον αέρα ελεύθερες νομής, χωρίς πασσάλους, χωρίς όρια, χωρίς καμία ψευδαίσθηση έργου, μόνο ως ροή, μόνο ως μια ακόμα πιθανότητα αλήθειας, εξίσου έγκυρη και εξίσου άκυρη με όλες τις υπόλοιπες τις ανείπωτες δίπλα της.
