Πράγματα που συμβαίνουν στη Θεσσαλονίκη #4

Μην αφήσεις τη ζωή να σε πάρει από κάτω
τους φόβους που σε τρέφουν να τους κάνεις κάτι άλλο
κάνε τους ποίηση ή μηχανήματα σπουδαία
Μη γυρνάς την πλάτη, μη ζεις στο ψέμα
πολέμησε το άδικο και κάθε είδους βία
σκέψου θετικά και μη γελάς με ηλίθια αστεία

σΝ, Ηλίθια Αστεία (1992)

Ο τρόπος της ποίησης στη ζωή των ανθρώπων υπήρξε πάντοτε πολλαπλός. «Ανάπτυξη στίλβοντος ποδηλάτου» ή «απελπισμένος έρωτας της ουτοπίας», «ρυθμική δημιουργία ομορφιάς με λέξεις» ή «ο καλύτερος τοίχος για να κρύψουμε το πρόσωπό μας», από τις ραψωδίες του Ομήρου ως το ραπ των γκέτο, η ποίηση υπήρξε πάνω απ’ όλα «το παράθυρο για να βλέπουμε από το υπόγειο που σιωπούμε», ο τρόπος να εκφραζόμαστε υψωνόμενοι πάνω από όσα μας παίρνουν τη μιλιά.

Στην πιο πρόσφατη επανεφεύρεση του εαυτού της, η ποίηση ενώθηκε με την περφόρμανς και απέκτησε διαγωνιστικό χαρακτήρα. Τρία έως επτά λεπτά πάνω σε μια σκηνή με μόνο όπλο τον λόγο σου, το σώμα, τη φωνή σου και ένα μικρόφωνο, συναγωνιζόμενη άλλους ελεύθερους ποιητές, αυτό είναι το Poetry Slam, που ξεκίνησε, λένε, στο Σικάγο το 1984, από μια ιδέα του αμερικανού ποιητή Marc Smith για να εξαπλωθεί γρήγορα σε όλη σχεδόν την υδρόγειο. Ανάλογες απόπειρες είχαμε αρκετές και στα μέρη μας, όμως στη Θεσσαλονίκη, που συνεχίζει να κάνει πράγματα να συμβαίνουν, μια πρωτοβουλία επιχειρεί να οργανώσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια σταθερή σκηνή Poetry Slam, προσφέροντας «ποίηση για τον λαό».

Από τις 28 Απριλίου έως τις 2 Μαΐου, το Πείραμα, μη κερδοσκοπική αστική εταιρεία πολιτισμού από τη Θεσσαλονίκη και το Kulturkabinett e.V, μη κερδοσκοπικός οργανισμός με εξειδίκευση στις παραστατικές τέχνες και έδρα τη Στουτγκάρδη (της Γερμανίας με τα 20 χρόνια παράδοσης στο Poetry Slam, το οποίο μάλιστα έχει γίνει και σχολική δραστηριότητα) διοργάνωσαν ένα Poetry Slam Workshop με τη συμμετοχή δέκα Ελλήνων και ξένων επίδοξων slammers υπό την καθοδήγηση τριών έμπειρων εισηγητών από τη Γερμανία και την Ολλανδία. Κατά τη διάρκεια του workshop, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να δουλέψουν πάνω στον λόγο, τα ποιήματα και τα κείμενά τους, αλλά και τις ικανότητες παρουσίασης, βρίσκοντας ή εξελίσσοντας το προσωπικό τους στυλ έκφρασης.

Στο τελικό event που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή, ανοιχτό στο κοινό για παρακολούθηση αλλά και συμμετοχή, το κύριο χαρακτηριστικό ήταν η ποικιλομορφία. 13 ποιητικές περφόρμανς με διαφορετικά στυλ, διαφορετική θεματολογία, διαφορετική γλώσσα, περισσότερο ή λιγότερο σωματικές, εμπνευσμένες ή εκφραστικές, από ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών, εθνικοτήτων και ιδιοτήτων. Οι slammers διηγήθηκαν έμμετρες και άμετρες ιστορίες, σοβαρές ή χιουμοριστικές, για προσωπικά ή κοινωνικά θέματα, πανανθρώπινες αξίες και οικουμενικές ανάγκες, μοιραζόμενοι με το κοινό αυτή τη μοναδική εμπειρία του «ξεγυμνώματος»: η απώλεια του εαυτού, η πτώση του ανθρώπου, το coming out, ερωτικές σχέσεις με έναν εραστή, μία πόλη (τη Θεσσαλονίκη φυσικά) ή ένα μαξιλάρι, το μετρό της Θεσσαλονίκης που δε λέει να έρθει, λαχανικά που αποσυντίθενται μαζί με ανθρώπους σε έναν κάδο και ένας άνδρας-ορεκτικό.

Συμμετέχοντες και παρευρισκόμενοι έγιναν οι ίδιοι ένα άτυπο βαθμονόμετρο χειροκροτήματος και ανέδειξαν την τελική νικήτρια. Οι εισηγητές αναχώρησαν για τις κεντροευρωπαϊκές πατρίδες τους και ανυπομονούν να επιστρέψουν, οι συμμετέχοντες περιμένουν εναγωνίως το επόμενο slam, και το κοινό, που ένιωσε τα κουμπιά της συστολής του να ανοίγουν ένα-ένα, έμεινε με την αίσθηση ότι «λοιπόν, κοίτα να δεις που θα μπορούσα κι εγώ να το κάνω αυτό».

Οι διοργανωτές σχεδιάζουν την τακτική διοργάνωση Poetry Slam events στη Θεσσαλονίκη ανά δίμηνο, που για τον πρώτο χρόνο θα συνοδεύονται από εργαστήρια για την εκπαίδευση των επίδοξων Slammers, αλλά και των μελλοντικών εισηγητών, θέτοντας ως στόχο να κινητοποιήσουν όλους τους κρυφούς και φανερούς γραφιάδες εκεί έξω και να τους διασυνδέσουν, δίνοντάς τους τη δυνατότητα, αλλά και την τεχνογνωσία να διοργανώνουν ανεξάρτητα slams. Kυρίως όμως, να δώσουν φωνή και χώρο έκφρασης στη νέα, σιγασμένη γενιά, που έμαθε από το σχολείο να σιχαίνεται την ποίηση, να αυτολογοκρίνει και να τυποποιεί την έκφρασή της.

Κι έτσι η ποίηση μπορεί να επανεφεύρει τον εαυτό της, και να ξαναγίνει ο τρόπος και ο λόγος να συμβαίνουν πράγματα, γιατί η ποίηση -μας το έμαθε ο Μπουκόφσκι αυτό- είναι αυτό που συμβαίνει όταν τίποτε άλλο δεν μπορεί να συμβεί.