Πολλές φορές έχοντας πάρει το λεωφορείο 049 που διανύει την οδό Πειραιώς, χάζευα αυτά τα μεγάλα βιομηχανικά μας κτίρια, το Εργοστάσιο Παυλίδου, την ΙΟΝ, την ΧΡΩ.ΠΕΙ, την ΗΒΗ, την Ελαΐς, τον Κεράνη.
Κτίρια που άλλα λειτουργούν κι άλλα μένουν κενά ή με τον σκουριασμένο τους βιομηχανικό εξοπλισμό ακόμα μέσα. Δεν μου ήταν εύκολο ν’ αποδεχτώ ότι μπορούν ν αποτελέσουν μέρος της αρχαιολογίας μα η ομάδα ΒΙ.Δ.Α. (Βιομηχανικά Δελτία Καταγραφής) στην ιστοσελίδα της σ’ ενημερώνει για το τι είναι Βιομηχανική Αρχαιολογία:
«Η Βιομηχανική Αρχαιολογία είναι ο επιστημονικός κλάδος που ασχολείται με τη μελέτη όλων των μαρτυριών, υλικών και άυλων, των τεκμηρίων, των τεχνουργημάτων, της στρωματογραφίας και των κατασκευών, των ανθρώπινων οικισμών και των φυσικών και αστικών τοπίων που δημιουργήθηκαν από τη βιομηχανική δραστηριότητα». (Χάρτα του Νίζνι Ταγκίλ, 2003).
Όλα ξεκίνησαν το 2015, όταν στο πλαίσιο του προγράμματος μεταπτυχιακών σεμιναρίων «Ακαδημία Πλάτωνος» του ΕΚΠΑ διοργανώθηκε μια σειρά μαθημάτων με τίτλο «Βιομηχανική Αρχαιολογία». Αυτό ήταν το έναυσμα και ακολούθησε η δημιουργια στο facebook της ομώνυμης ομάδας που είχε ως σκοπό να επικοινωνήσουν άτομα που ασχολούνται με τη βιομηχανική κληρονομιά.
Το 2017 αφού διαπίστωσαν την έλλειψη ενός ενιαίου και ελεύθερα προσβάσιμου μητρώου για την ελληνική βιομηχανική κληρονομιά πήραν την κατάσταση στα χέρια τους δημιουργώντας την ομάδα ΒΙ.Δ.Α. και άρχισαν να καταγράφουν και να δημιουργούν τον καταπληκτικό διαδραστικό χάρτη τους.
Ακολουθούν οι πρώτες τους ξεναγήσεις, αναβαθμίζουν τον ιστότοπο τους και μέσα στα τρία πρώτα χρόνια λειτουργίας τους καταγράφουν 1.385 βιομηχανικά μνημεία. Το 2021 η ΒΙ.Δ.Α. γίνεται Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρία και εντάσσεται στο Μητρώο Πολιτιστικών Φορέων του ΥΠΠΟΑ. Τα ιδρυτικά μέλη είναι ο χημικός μηχανικός Ηρακλής Φασουράκης, η ιστορικός και βιομηχανική αρχαιολόγος Μαρία Μαυροειδή, η αρχιτέκτονας μηχανικός Μαρία Δανιήλ, η πολιτισμιολόγος Μαριλένα Βακαλοπούλου και ο εκπαιδευτικός Χρήστος Λαμπρόπουλος.
Η αγάπη τους για τη Βιομηχανική Αρχαιολογία τους οδήγησε εδώ και θα τους πάει ακόμα παραπέρα. Ο ιστότοπος τους δεν είναι μόνο καλαίσθητος κι εύχρηστος μα είναι υπερπληροφοριακός, μάλιστα σε παρακινεί να διαδράσεις μαζί του. Μπορείς να γίνεις και καταγραφέας καταχωρώντας το μνημείο που έχεις εντοπίσει ακόμα και με το κινητό σου ακολουθώντας πάντα τις οδηγίες στη φόρμα καταγραφής που θα βρεις.
Στον δε διαδικτυακό χάρτη τους μπορείς να περάσεις ώρες αναζητώντας τις 2.616 έως τώρα καταγραφές σε 147 κατηγορίες χωρισμένες: Προβιομηχανικά, γεωργία-αλιεία, ορυχεία-λατομεία, βιομηχανία τροφίμων, ποτοποιία, καπνοβιομηχανία, κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, βιομηχανία ειδών ένδυσης-υπόδησης, βιομηχανία δερμάτων-γουναρικών, χημικές βιομηχανίες, μεταλλουργικές, κατασκευής μεταφορικών μέσων, τηλεπικοινωνίες, αεροδρόμια ως και εργατικές κατοικίες.
Σας παρακινώ να χαθείτε στον βιομηχανικό χάρτη της Ελλάδας γιατί θα μάθετε πάρα πολλά και θα συνειδητοποιήσετε, ότι κάποτε είχαμε γερή βιομηχανία που τώρα πια της έχουν ξωμείνει μερικά κτίρια που τα βλέπουμε έτσι κάπως με λύπη και αναρωτιόμαστε γιατί δεν τα γκρεμίζουν άραγε. Πολλά από αυτά είναι μέρος του αστικού μας τοπίου και η επανάχρησή τους ως κάτι άλλο θα τους έδινε νέα πνοή και χαρά σε μας, βλέπε το Γκαζοχώρι με το Εργοστάσιο Φωταερίου του που σήμερα είναι μια Τεχνόπολη. Άλλα που λειτουργούν ακόμα, μπορούν να ευφραίνουν την ψυχή μας αν ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ελαΐς που έκανε τη μάντρα της ένα έργο τέχνης με το γκράφιτι που φιλοτέχνησε ο Στέλιος Φαϊτάκης. Οτιδήποτε το βιομηχανικό δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι άσχημο, κάτι θλιβερό, κάτι που απλά μολύνει.
Περιηγηθείτε στα ΒΙ.Δ.Α – Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής, διασώζοντας την Ελληνική Βιομηχανική κληρονομιά στον ελεύθερο χρόνο σας και ταξιδέψτε στη βιομηχανική Ελλάδα κι αν έχετε όρεξη κάντε και καμία καταγραφή ή μάθετε για τις επερχόμενες βιομηχανικές ξεναγήσεις της ομάδας ΒΙ.Δ.Α. Πείτε το και στους φίλους σας δίχως φόβο μην σας πουν σου έστριψε η βίδα, εγώ πάντως που το έκανα έλαβα τα συγχαρίκια τους και το «πού πας και βρίσκεις τέτοια διαμάντια…».
