Είναι ευτυχής όσο και ενδιαφέρουσα συγκυρία το ότι οι κορυφαίοι ενεργοί Αμερικάνοι συγγραφείς είναι γυναίκες. Προφανώς υπάρχουν αναρίθμητοι εξαιρετικοί συγγραφείς στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι περισσότεροι εκ των οποίων παραμένουν άντρες, αλλά τουλάχιστον στα δικά μου μάτια το κουαρτέτο των κορυφαίων Αμερικανίδων μυθιστοριογράφων που αποτελείται από τη Μέριλιν Ρόμπινσον, την Ελίζαμπεθ Στράουτ, την Άννι Πρου και την Αν Πάτσετ, αποτελεί την «εμπροσθοφυλακή» στην αμερικάνικη λογοτεχνία.
Σε αυτήν τη στήλη έχω ήδη γράψει για την τεράστια Μέριλιν Ρόμπινσον όσο και για την άκρως ταλαντούχα Αν Πάτσετ, όμως τώρα μου δίνεται η δυνατότητα να γράψω και για την Ελίζαμπεθ Στράουτ, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου της «Όλα γίνονται» από τις εκδόσεις Άγρα.
Η Στράουτ ξεχωρίζει κυρίως για τη σειρά βιβλίων της γύρω από δύο γυναικείους μυθοπλαστικούς χαρακτήρες: αρχικά την Όλιβ Κίττριτζ (το ομώνυμο βιβλίο απέσπασε το Πούλιτζερ και μεταφέρθηκε υποδειγματικά σε βραβευμένη μίνι σειρά με την εξαιρετική ερμηνεία της Φράνσις ΜακΝτόρμαντ στον πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ πρόσφατα κυκλοφόρησε και δεύτερο βιβλίο με τίτλο «Όλιβ Ξανά»), και η Λούσι Μπάρτον (εδώ έχουμε τρία βιβλία: το πρώτο «Το όνομά μου είναι Λούσυ Μπάρτον», το δεύτερο είναι το «Όλα γίνονται» και το τρίτο είναι το «Ω, Γουίλιαμ!»).
Το «Όλα γίνονται» δεν είναι ένα συμβατικό μυθιστόρημα, καθώς πολλοί θα το χαρακτήριζαν ως «κύκλο διηγημάτων», δηλαδή μια συλλογή από διηγήματα τα οποία συνδέονται μεταξύ τους και περιλαμβάνουν κοινούς χαρακτήρες. Ο συνδετικός κρίκος σε αυτή την περίπτωση είναι η κωμόπολη και η γύρω περιοχή του Άμγκας του Ιλινόι, γενέτειρα της Λούσυ Μπάρτον, την οποία εκείνη εγκατέλειψε για να γίνει επιτυχημένη συγγραφέας στη Νέα Υόρκη.
Το «Όλα γίνονται» αφορά τους κατοίκους αυτής της κωμόπολης θυμίζοντας αρκετά το περίφημο “Winesburg, Ohio” του Σέργουντ Άντερσον που έχει αφήσει εποχή ως μια διεισδυτική και οξυδερκής απεικόνιση της μέσης Αμερικής από το 1919. Στην προκειμένη περίπτωση η Λούσυ Μπάρτον παίζει κι έναν άλλο, συνδετικό ρόλο: εκτός του ότι επιστρέφει μετά από σχεδόν είκοσι χρόνια στην πόλη για να δει τα αδέρφια της, έχει γράψει ένα βιβλίο στο οποίο αναφέρεται στη γενέτειρά της και τους κατοίκους της, κάτι που έχει εξάψει τη φαντασία ορισμένων ντόπιων και τους έχει οδηγήσει σε μια αναθεώρηση της εικόνας τους.
Τα διηγήματα έχουν να κάνουν με τα τραύματα που φέρουν οι άνθρωποι μέσα τους. Απώλεια, ασθένεια, φτώχεια, ταπείνωση, πόλεμος, αποξένωση, είναι όλες πληγές που οι διάφοροι χαρακτήρες του βιβλίου επιχειρούν να επουλώσουν, άλλοτε με επιτυχία κι άλλοτε όχι. Η προσπάθεια υπέρβασης είναι γενναία και διαρκής, μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη για βελτίωση, για πρόσβαση στον ήλιο. Όμως παράλληλα, νέα τραύματα μπορούν ανά πάσα στιγμή να ανατρέψουν τη μεγάλη προσπάθεια που κάνουμε. Αυτή η διελκυστίνδα είναι διαρκής, άλλοτε ορατή και άλλοτε αθέατη, αλλά σχεδόν πάντοτε παρούσα σε ανθρώπους που έχουν βιώσει εμπειρίες.
Το σημαντικότερο στοιχείο των διηγημάτων όμως είναι οι βασικές τους ιδέες. Η Στράουτ βασίζει κάθε διήγημά της σε μια διαφορετική δοκιμασία, σε έναν ιδιότυπο σταυρό που κουβαλάει ο κάθε χαρακτήρας. Αυτά τα τραύματα είναι ταυτόχρονα ιδιαίτερα και κοινά, ενώ τόσο οι διάφοροι τρόποι με τον οποίο διαβρώνουν τη ζωή των χαρακτήρων όσο και οι τρόποι με τους οποίους προσπαθούν να τα ξεπεράσουν, είναι ανθρώπινοι και συχνά σπαρακτικοί. Η ευάλωτη ανθρώπινη φύση αναδεικνύεται σε όλη της τη μιζέρια αλλά και το μεγαλείο.
Η Στράουτ απεικονίζει τη φαινομενικά ασήμαντη καθημερινότητα συνηθισμένων κατοίκων μιας κωμόπολης, αλλά μέσα από τον πόνο και τις χαρές τους προβάλλει αυτό ακριβώς το φευγαλέο στοιχείο που εξυψώνει την ανθρωπιά τους. Αυτή η ματιά που απο-οικειοποιεί το τετριμμένο είναι κι ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά της υψηλής τέχνης. Το αποτέλεσμα είναι πως ο αναγνώστης παρατηρεί εκ νέου κάτι που υπό κανονικές συνθήκες θα προσπερνούσε, κι έτσι έρχεται σε επαφή με κάτι που μπορεί να του αλλάξει την αντίληψη.
–
