Οι κύκνοι, η λίμνη και η άλλη τους πλευρά

Στο αρχικό παραμύθι ένας νέος πρίγκηπας και μια όμορφη κοπέλα ζουν ένα καταδικασμένο έρωτα εξαιτίας ενός κακόβουλου μάγου που έχει τη φαεινή ιδέα να μετατρέψει εκείνη και τις φίλες της σε κύκνους. Τη λένε Οντέτ. Τον πρίγκηπα Ζιγκφριντ και τον μάγο Ροθμπαρτ. Στην όλη ιστορία δεν υπάρχει κανένα μαύρο πρόβατο αλλά ένας μαύρος κύκνος, η Οντίλ, κόρη του Ροθμπαρτ που επιβουλεύεται τη θέση της Οντέτ στην καρδιά του Ζιγκφριντ…

Η μουσική της παράστασης «Η Λίμνη των Κύκνων» γράφτηκε από τον Ρώσο συνθέτη Πιότρ Τσαϊκόφσκι τη διετία 1875-1876 αντλώντας τον μύθο της από ρώσικα και γερμανικά παραμύθια ενώ παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από το μπαλέτο Μπολσόι στις 4 Μαρτίου του 1877. Από τότε μέχρι σήμερα είναι μάλλον η πιο εμβληματική αφορμή για τους χορογράφους στον κόσμο για να διηγηθούν μια ιστορία απελπισμένης αγάπης ο καθένας στη δική του μοναδική εκδοχή, η δε μουσική του Τσαϊκόφσκι είναι χαραγμένη στο υποσυνείδητο μας ως ένα απόλυτο συναισθηματικό roller coaster ρομαντισμού και ερωτικού πάθους. Οι διασημότεροι χορογράφοι, τα μεγαλύτερα αστέρια του μπαλέτου έχουν μεταμορφωθεί σε κύκνους, μάγους και πρίγκηπες ενώ η πρόσφατη κινηματογραφική μεταφορά του Darren Aronofsky το 2010 με την ταινία Black Swan άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια και τα ίχνη των μαύρων φτερών πάνω μας.

Ο χορογράφος και διευθυντής του μπαλέτου της Λυρικής Σκηνής Ρενάτο Τζανέλλα έδωσε μια αρκετά τολμηρή εκδοχή του μύθου στην παράσταση που ανέβηκε πριν λίγες μέρες στο Μέγαρο Μουσικής. O Πρίγκηπας μαθαίνει τον έξω κόσμο μέσα από τα μάτια του Δασκάλου του. Η Βασίλισσα μητέρα του είναι ιδιαίτερα εκκεντρική και δεν έχει χρόνο για το γιο της, ξεχνάει ακόμα και τα γενέθλια του. Ο Πρίγκηπας πρέπει να βρει το δρόμο του μέσα στο πραγματικό κόσμο. Εκεί γνωρίζει την Οντέτ την οποία απήγαγε ο κακός Μαύρος Κύκνος! Η λύση για να μην μεταμορφωθεί σε  κύκνο και η ίδια είναι ένας άντρας να της υποσχεθεί αιώνια αγάπη… Εδώ σταματάω την αφήγηση της ιστορίας γιατί αξίζει να δείτε την παράσταση για να μάθετε τη συνέχεια.

Το τολμηρό εγχείρημα του χορογράφου είναι τέτοιο σε όλο του το φάσμα. Πρόκειται για μια αρκετά διαφορετική εκδοχή από την παραδοσιακή του Πετιπά δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην κίνηση των χεριών αλλά και στις αφηγηματικές παύσεις. Από τη διασκευή του Μύθου όπου ο Μαύρος Κύκνος ταυτίζεται με τον Ροθμπαρτ έως τη μητέρα Βασίλισσα η οποία αποδίδεται ως μια εντυπωσιακή τηλεπερσόνα σε πάνελ διαγωνισμού ταλέντων, όπου παίρνει μέρος και ο Μαύρος Κύκνος για να ξεγελάσει τον Πρίγκηπα. Κρατάω ως πολύ σημαντική την προσθήκη του χιουμοριστικού στοιχείου που με πινελιές έχει φωτίσει όλο το έργο με την ένταξη pop characters στη σκηνή. Εκφράζω μια επιφύλαξη για την εκτενή διασκευή και αποδόμηση των κλασικών ρόλων μόνο για το λόγο ότι κάπου έχασα τη ροή της ιστορίας και αναλώθηκα στην προσπάθεια μου να καταλάβω τη δράση.

Οι φωτισμοί της Αγγελικής Κάλτσου υπογραμμίζουν τη σκηνική συνέχεια με τρόπο απλό αλλά σημαντικό, ενώ τα κοστούμια της Σήλιας Κρηθαριώτη μου δημιούργησαν ανάμεικτα συναισθήματα, με χαμόγελο για τα γυναικεία και μάλιστα πλατύ για τους κύκνους αλλά αμηχανία για τις αντρικές εκδοχές. Συγχαρητήρια στις  μπαλαρίνες, στους  χορευτές της Λυρικής Σκηνής και στους μουσικούς για την αξιέπαινη δουλειά τους και φυσικά στον μαέστρο Ηλία Βουδούρη. Για το τέλος κρατάω μια φράση* του Τζανέλλα για την προσωπική του θεώρηση απέναντι στο κλασικό έργο: «Δεν με ενδιαφέρει να κάνω μια κακή κόπια ενός παραδοσιακού κλασικού μπαλέτου. Με ενδιαφέρει να δημιουργήσω ένα μοναδικό έργο με το ταλέντο των χορευτών μας και να παραμείνω πιστός στο καλλιτεχνικό όραμα και τα πιστεύω μου, με ό,τι ρίσκο αυτά επιφέρουν».©

*Απόσπασμα από το πρόγραμμα της παράστασης

«Η Λίμνη των κύκνων» | Από 15 έως 23 Μαρτίου 2014 | Μέγαρο Μουσικής Αθηνών