Ο Γιώργος-Εμμανουήλ Λαζαρίδης είναι ένας άνθρωπος φτιαγμένος από μουσική. Από τα τρία του χρόνια, ο κόσμος του αποτελείται από 88 άσπρα και μαύρα πλήκτρα και από τους άπειρους συνδυασμούς που αυτά μπορούν να γεννήσουν. Διεθνώς καταξιωμένος πιανίστας και συνθέτης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης από το 2010, εφευρίσκει συνεχώς τρόπους να ενώνει τους ανθρώπους μέσα από την τέχνη. Έχει πάρει πολλά χαρτάκια με τηλέφωνα από θαυμαστές και θαυμάστριες σε συναυλίες του και στον ελεύθερό του χρόνο διασκεδάζει παίζοντας τάβλι. Με φόντο τον ήλιο να βουτάει στον Θερμαϊκό, τον ακούμε να αφηγείται ιστορίες για τους τρόπους να κάνεις μαγεία μέσω της μουσικής.
Για το να μεγαλώνεις σαν «παιδί-θαύμα»
Το να μεγαλώνεις σαν «παιδί-θαύμα» είναι κάτι που γίνεται μέρος της συνειδητής καθημερινότητάς σου μόνο επειδή «βομβαρδίζεσαι» από τέτοιες εκφράσεις από τον περίγυρο. Είναι περίεργο να μεγαλώνεις έτσι, γιατί εσύ απλά αισθάνεσαι ότι κάνεις κάτι το οποίο δεν μπορείς να αποχωριστείς, ενώ οι γύρω σου το βαφτίζουν ως κάτι διαφορετικό και επιπρόσθετο. Και γίνεται πιο περίεργο στην κομβική φάση της μετάβασης από την παιδική στην εφηβική/νεανική ηλικία, όπου καλείσαι να επαναπροσδιορίσεις πολλά πράγματα για τον εαυτό σου, το σώμα σου και τη θέση σου στο κοινωνικό περιβάλλον. Στην ηλικία των 17-22 ετών διαμόρφωσα από την αρχή τον εαυτό μου και τον χαρακτήρα μου και έσπασα τη σχέση ανάμεσα σ’αυτό που αισθανόμουν εγώ μέσα μου και σ’αυτό που ερχόταν επιπροσθέτως από πάνω μου για να μου υποδείξει ποιος είμαι.
Υπήρξε μαγικό, ενδιαφέρον και πολύ δύσκολο το ταξίδι ως τη σημερινή πραγματικότητα της σιωπηλής αυτοπεποίθησης, της ισορροπίας ανάμεσα στον υγιή εγωισμό και στο να θέτεις τον εαυτό σου στην υπηρεσία της τέχνης. Αυτά που μπορούμε να κάνουμε δε μας ανήκουν ακριβώς, είναι ένα είδος ανάθεσης. Αισθάνομαι ως καλός στρατιώτης πιο πολύ, δεν αντιλαμβάνομαι ό,τι έκανα σαν κάτι που έφτιαξα, αλλά σαν κάτι που υπηρέτησα καλά.
Για το αν αισθάνθηκε ποτέ «ροκ σταρ»
Προσπάθησα να αισθανθώ «ροκ σταρ», αλλά όχι με την έννοια του ινδάλματος για το οποίο ο κόσμος ουρλιάζει και σκίζει τα ρούχα του. Δεν τη θέλω αυτή την πτυχή, είναι πολύ ανοιχτή, ενώ εγώ είμαι λίγο αλλόκοτος, εσωστρεφής. Η πτυχή του ροκ σταρ που με έχει συγκινήσει είναι η ελευθερία έκφρασης, η ελευθερία να φτάσεις σε μια υπερβολή χωρίς καμία τύψη, που ίσως και να είναι απωθημένο. Στην κλασική μουσική επικρατεί η έννοια της πειθαρχίας, που αν την κατανοήσει κανείς πραγματικά βέβαια είναι και όλη η σοφία. Η πειθαρχία είναι μια ισορροπία, είναι να μπορείς να γίνεσαι πιστευτός για αυτά που νιώθεις και λες. Έχω ζηλέψει στους μουσικούς της ροκ αυτό το ταξίδεμα, τον αυτοσχεδιασμό, τον συνδυασμό των ηλεκτρονικών ήχων και των ηλεκτρικών οργάνων με τα παραδοσιακά, ακουστικά όργανα. Θα ήθελα να κάνω όσο θόρυβο κάνει ένα ροκ συγκρότημα. Και το λάθος ζηλεύω πολύ, το λάθος είναι πολύ δημιουργικό, ενώ στην κλασική μουσική έχουμε μάθει να το ορίζουμε τελείως διαφορετικά.
Για μια ιδιαίτερη στιγμή από μια συναυλία
Έχω δώσει αρκετές εκατοντάδες συναυλίες, σχεδόν σ’ολόκληρο τον πλανήτη. Οι αναμνήσεις είναι πολλές και έντονες. Μια αστεία στιγμή συνέβη σε μια συναυλία στη Βοστώνη. Παίζω το «Αυτοκρατορικό Κοντσέρτο» του Μπετόβεν και κατά τη διάρκεια του τελευταίου μέρους αρχίζει να με ενοχλεί πολύ ένα μέλος του ακροατηρίου. Αρχίζω να χάνω την αυτοσυγκέντρωσή μου και αποφασίζω να γυρίσω να ρίξω μια ματιά για να τον κάνω να σταματήσει. Γυρίζω και βλέπω ένα κεφαλάκι τόσο δα με μια κορδέλα πάνω, ένα κοριτσάκι κρεμασμένο από το μπροστινό κάθισμα να χορεύει δαιμονιωδώς, κοιτάζοντάς με με το πιο όμορφο χαμόγελο που μπορείς να φανταστείς. Από εκείνη τη στιγμή έπαιζα μόνο γι’αυτήν, ήθελα απλά να μη σταματήσει να χορεύει. Ήταν από τις πιο όμορφες και διδακτικές εμπειρίες στη ζωή μου.
Για την επιτυχία και την αποτυχία
Ανάμεσα σε ό,τι έχω συντελέσει στο να δημιουργηθεί, κομβική θέση έχει το Μουσικό Χωριό, γιατί ήταν η πρώτη φορά που, μέσα από την κοινή ενέργεια μιας ομάδας τριών φίλων (με τον Κώστα Μακρυγιαννάκη και τον Θύμιο Ατζακά), είδα να υλοποιείται αυτό που σκεφτόμουν όταν πήγαινα μικρός στον Άγιο Λαυρέντιο στο Πήλιο. Έπαιρνα το walkman και πήγαινα σε μια πλατεία στο τέλος του χωριού. Εκεί, αν σκύψεις λίγο πάνω από τα κάγκελα, βλέπεις όλο το σύστημα των βουνών του Πηλίου, βλέπεις μια ιστορία να απλώνεται μπροστά σου, είναι σαν να πετάς ανάμεσα στα βουνά. Ήθελα τη μουσική που ακούω στα ακουστικά να την τοποθετήσω στους πρόποδες των βουνών με εκατοντάδες αόρατα μεγάφωνα και να βγαίνει μουσική μέσα από τον τόπο, να μοιράζομαι τη μουσική με τους άλλους.
Ιδρυτικό μέλος υπήρξα και σε έναν οργανισμό που λεγόταν Association des Artists pour la Paix (ADAP), με μουσικούς από διάφορες χώρες που είχαν ή έχουν πολεμικές, πολιτικές ή οικονομικές συγκρούσεις. Το εγχείρημα ξεκίνησε πριν από 10 χρόνια με συναυλίες σε πολλά μέρη του κόσμου, κάνοντάς μας να αισθανόμαστε πολύ χρήσιμοι ως καλλιτέχνες. Κάποια στιγμή προέκυψαν οικονομικά ζητήματα που προκάλεσαν μια απογοητευτική αντιμετώπιση. Έχασα καλούς φίλους, και μια προσπάθεια που ξεκίνησε με τόσο όμορφους σκοπούς απέτυχε στην καρδιά μου. Παραιτήθηκα.
Το κτήριο του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης || Φωτογραφία: Α. Μαλαμάκης
Για το όραμά του για το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης
Το πιο σημαντικό πράγμα που έχω κάνει στη ζωή μου εκτός από τη μουσική μου είναι η ένταξή μου στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, όχι τόσο εξαιτίας των πραγμάτων που έχω κάνει για τους άλλους, αλλά των πραγμάτων που μου έχουν συμβεί. Το Μέγαρο έχει διαμορφώσει τον χαρακτήρα μου και είμαι ευγνώμων στους ανθρώπους του, είναι ένα είδος οικογένειας.
Τα περισσότερα από τα πράγματα που ονειρευόμουν όταν ήρθα στο Μέγαρο τα είδα να πραγματοποιούνται με κάποιον τρόπο. Αυτό που με χαροποιεί όμως δεν είναι ό,τι έφερα εγώ στο Μέγαρο, αλλά το πόσα πράγματα μοιραστήκαμε με άλλους ανθρώπους. Αυτό είναι και που ορίζει τα σημαντικά από τα ασήμαντα πράγματα στη ζωή μας· όταν αυτό που σε αφορά, αυτό που λέμε «όραμα», αφορά και άλλους, αφερίμ. Αν πάψει αυτό, δεν έχει νόημα.
Για τους δυσκίνητους δημόσιους οργανισμούς
Η έλλειψη ευελιξίας σε έναν οργανισμό δε συνδέεται πάντα με τις δυνατότητες ή τις επιθυμίες των ανθρώπων που τον αποτελούν, αλλά με άτεγκτους μηχανισμούς που λίγη σχέση έχουν με την ουσία. Η επιτυχία είναι πώς μέσα σε συνθήκες που είναι δύσκολο να αλλάξεις, μέσα σε ένα πλαίσιο που έχει φτιαχτεί για να αποτρέπει το κακό και όχι για να ευνοεί τη δημιουργία θα μπορέσεις να κάνεις κάτι μαγικό.
Η τέχνη και ο πολιτισμός είναι ένας τρόπος να κάνεις μαγεία. Ειδικά η μουσική έχει τρομαχτική δύναμη γιατί έχει ένα πολύ ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, έχει φυσική υπόσταση, σε χτυπάει, έχει ωστικό κύμα. Δεν έχει να κάνει με την ένταση, αλλά με τη συμπίεση του αέρα. You can make or break with it.
Είναι όπως έλεγε ο πρωταγωνιστής στην ταινία «O θρύλος του 1900», ο κόσμος είναι αυτά τα 88 πλήκτρα, το θέμα είναι πώς εσύ θα χειριστείς αυτόν τον περιορισμό. Μπορείς να τα κάνεις να ακούγονται σαν 8 εκατομμύρια με τόσους διαφορετικούς συνδυασμούς ή σαν ένας ήχος που επαναλαμβάνεται μονότονα.
Για τη νέα εποχή στο Μέγαρο
Φαντάζομαι το Μέγαρο σαν ένα όμορφο χωριό όπου μπορούν να ανήκουν όλοι και ο καθένας να συνεισφέρει ανάλογα με τις δυνατότητές του. Σαν έναν προορισμό που είναι και αφετηρία, ένα σημείο ανακούφισης, ένα σημείο για να οδηγήσεις την ψυχή σου κάπου όμορφα, να ψυχαγωγηθείς και να διασκεδάσεις, ένα σημείο για να αντιληφθείς την κοινωνία και την πραγματικότητα λίγο διαφορετικά. Αυτό δεν μπορεί να αποκλείει κανέναν.
Είναι μια νέα εποχή για το Μέγαρο. Γίνεται μια προσπάθεια να προσεγγίσουμε τον κόσμο που δεν έχει μέχρι τώρα σχέση με το Μέγαρο, όχι για να τους μάθουμε κάτι -εμείς μπορούμε να μάθουμε περισσότερα πηγαίνοντας σ’αυτούς- αλλά για να τους δείξουμε τι κάνουμε, τι μπορεί να τους προσφέρει, αν τους ενδιαφέρει, αυτό το ωστικό κύμα που δημιουργεί η μουσική, πώς μπορούν να συμμετάσχουν σ’αυτό. Είμαι σίγουρος ότι όποιος το καταλάβει, θα θέλει. Είναι όπως όταν αγαπάς ή ερωτεύεσαι, απλώς θέλεις.
Η Μαρίνα Κοντού συνομιλεί με τον Γιώργο – Εμμανουήλ Λαζαρίδη
Για τη Συμφωνική Ορχήστρα Νέων του Μεγάρου
Δημιουργούμε μια Συμφωνική Ορχήστρα Νέων που θα λειτουργήσει ως σημαντικό εργαλείο για να επικοινωνηθεί στον κόσμο πώς ακριβώς λειτουργεί το Μέγαρο, αλλά και ως εκπαιδευτικό εργαλείο για τους μουσικούς. Η Ορχήστρα αυτή θα είναι ένα σημείο συνάντησης μουσικών, μια οικουμενική ορχήστρα. Δε θα φτιάξουμε από το μηδέν μουσικές προσωπικότητες, δε θέλουμε να υποκαταστήσουμε τη βασική δουλειά που γίνεται στα ωδεία και τα Πανεπιστήμια, αλλά να δώσουμε στους νέους μουσικούς ένα σκαλοπατάκι για να ανέβουν λίγο ψηλότερα, να μάθουν μέσα από τη συνεργασία σε ένα μουσικό πλαίσιο πώς μπορούν να συνυπάρχουν και να έχουν όλοι θέση, ρόλο και δίκιο.
Θέλουμε να έρχονται γιατί γουστάρουν, όχι γιατί πρέπει. Ξυπνάς ένα πρωί και αισθάνεσαι ότι μπορείς να κάνεις τα πάντα, γιατί; Και ένα άλλο νιώθεις άρρωστος, γιατί; Αυτό που θέλουμε να κάνουμε με την Ορχήστρα είναι να δώσουμε σε κάποιους περισσότερους λόγους να ξυπνάνε το πρωί και να αισθάνονται ότι μπορούν να κάνουν τα πάντα, ανεξάρτητα από τα χρήματα ή την κατάσταση της υγείας τους, από το αν υποστηρίζονται από ένα σωστό κοινωνικό πλαίσιο ή όχι, από τις ευκαιρίες που είχαν στη ζωή τους.
Για τον προγραμματισμό Ιανουαρίου-Ιουνίου 2015
Με τον προγραμματισμό Ιανουαρίου-Ιουνίου 2015 συνεχίζουμε την προσπάθεια να θεσμοθετηθούν Κύκλοι και να δημιουργηθούν νέοι για να αποκτήσει στέγη κάθε είδος τέχνης. Συμπεριλαμβάνουμε συνεργασίες και συμπαραγωγές που ίσως ξενίζουν κάποιους, αλλά έχουν απενοχοποιηθεί πια. Πρέπει να μην κουράζεις το σύστημα, να του δίνεις εναλλακτικές και οικονομικούς πόρους που θα χρησιμοποιούνται για είναι απαραίτητα να γίνουν, να διαχειρίζεσαι σωστά το παιχνίδι με τις δυνατότητες. Να δίνεις σε όλους όσοι θέλουν τη δυνατότητα να έρθουν και να βρίσκουν το δικό τους «δωμάτιο» μέσα σ’αυτό το «κτήριο» που πρέπει κάπως να συντηρηθεί.
Είναι πλέον σαφές ότι οι πολιτιστικοί οργανισμοί δε θα μπορούν να υπάρχουν στο μέλλον αν δεν έχουν τη στήριξη που προκύπτει από την απόλυτη συμμετοχή του κοινού, από την προσφορά της παρουσίας και του έργου, τη διάθεση να βρίσκεσαι σε έναν χώρο, είτε πρόκειται για το παραδοσιακό κοινό είτε για νέο κόσμο που θα ανακαλύψει γιατί θέλει να βρίσκεται εδώ. Και είναι αυτό το «εδώ» που αρχίζει και αποκτά σημασία.
