Σε αυτό το άρθρο συγκεντρώσαμε μερικές από τις πρόσφατες κυκλοφορίες των Εκδόσεων Πατάκη. Βιβλία που ξεχωρίζουν στη σύγχρονη και ξένη λογοτεχνία αλλά και λογοτεχνικά δοκίμια για τον σύγχρονο άνθρωπο αλλά και τον μελλοντικό συγγραφέα.
Σύγχρονη Κλασική & Ξένη Λογοτεχνία
«Απαγορευμένο τετράδιο» της Άλμπα ντε Σέσπεντες
Το Απαγορευμένο τετράδιo δημοσιεύτηκε αρχικά σε συνέχειες στο περιοδικό La Settimana Incom Illustrata (Δεκέμβριος 1950-Ιούνιος 1951), προτού κυκλοφορήσει σε βιβλίο το 1952. Θεωρείται το αριστούργημα της Ιταλοκουβανής Άλμπα ντε Σέσπεντες, μια μοναδική μαρτυρία μιας ιστορικής εποχής κι ένας φόρος τιμής σε μια προφεμινιστική γενιά, που έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στις εξεγέρσεις που ακολούθησαν, μα πάνω απ’ όλα ένα σπουδαίο βιβλίο, που αποκαλύπτει την κατακερματισμένη και διαρκώς μεταβαλλόμενη ταυτότητα της ανθρώπινης ύπαρξης.
«Κακώς αγόρασα αυτό το τετράδιο, πολύ κακώς. Ωστόσο είναι πια πολύ αργά για να το μετανιώσω, η ζημιά έχει γίνει»: Μ’ αυτά τα λόγια ξεκινάει το ημερολόγιό της η Βαλέρια Κοσσάτι, η πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματος, μια γυναίκα της μεσαίας τάξης στην Ιταλία της δεκαετίας του ’50.
Λίγο πάνω από τα σαράντα, με δύο μεγάλα παιδιά, έναν σύζυγο αδιάφορο, μια δουλειά σ’ ένα γραφείο, που την κάνει χωρίς ιδιαίτερο πάθος, η Βαλέρια είναι απορροφημένη στον «φυσικό» ρυθμό της καθημερινότητας, καταπιεσμένη, σχεδόν χωρίς να το αντιλαμβάνεται, από τον τριπλό της ρόλο ως συζύγου, μητέρας και εργαζομένης. Μια μέρα, ωστόσο, υπακούοντας σε μια παρόρμηση που ακόμα και η ίδια βρίσκει παράλογη και ανεξήγητη, αγοράζει ένα σημειωματάριο, στο οποίο αρχίζει να σημειώνει μικρά γεγονότα και προβληματισμούς.
Γράφοντας σ’ αυτόν τον «απαγορευμένο» χώρο, η Βαλέρια ανακαλύπτει τις υπόγειες συγκρούσεις που συνταράσσουν την ύπαρξή της, τις βασανιστικές φιλοδοξίες, τις κρυφές πίκρες της, δίνει φωνή σε μια εσωτερική ζωή που βρίσκεται εδώ και χρόνια σε λήθαργο, εκφράζει μια δική της ατομικότητα, μια ιδιαίτερη συνείδηση, που της αποκαλύπτεται στις κινήσεις και στις σκέψεις της καθημερινής ζωής.
Συγγραφέας: Άλμπα ντε Σέσπεντες
Μετάφραση: Σταύρος Παπασταύρου
«Φονικό καρναβάλι» του Μετίν Αρντιτί
Ιανουάριος 2012. Μια νεαρή φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βενετίας βρίσκεται πνιγμένη. Πρόκειται για τον πρώτο από μια ακολουθία φόνων με αδιευκρίνιστο κίνητρο. Η διατριβή της κοπέλας είχε θέμα μία από τις σημαντικότερες αδελφότητες του 16ου αιώνα, η οποία αποτέλεσε τον στόχο σειράς εγκλημάτων που διαπράχθηκαν το 1575, την περίοδο του καρναβαλιού της Βενετίας, που οι ιστορικοί ονόμασαν «Φονικό καρναβάλι».
Πέντε αιώνες αργότερα, οι ίδιοι σκοταδιστές που πίστευαν πως κάνουν το σωστό σπέρνοντας τον τρόμο θα δρούσαν άραγε πάλι; Θα καταφέρει ο Μπενεντίκτ Ουγκ, καθηγητής Λατινικών στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, να αποκαλύψει την ασύλληπτη ραδιουργία που φαίνεται να εξυφαίνεται από την αφύσικη συμμαχία μιας ακροδεξιάς ομάδας της ρωμαϊκής Κουρίας και των μισθοφόρων του ISIS, με σκοπό τη δολοφονία του Πάπα, τον οποίο θεωρούν υπερβολικά προσηνή απέναντι στους μετανάστες; Η Ιστορία επαναλαμβάνεται, ο αγώνας μεταξύ φανατισμού και λογικής δεν τελειώνει ποτέ, η παραφροσύνη των ανθρώπων δε γνωρίζει όρια…
Γαλλόφωνος συγγραφέας, τουρκικής καταγωγής, ο Μετίν Αρντιτί γεννήθηκε στην Άγκυρα το 1945 και
ζει στη Γενεύη. Το 1988 δημιούργησε το Ίδρυμα Αρντιτί, που χορηγεί υποτροφίες σε αποφοίτους του
Πανεπιστημίου της Γενεύης, καθώς και βραβεία συγγραφής σε μαθητές.
Παράλληλα με την πολιτιστική του δράση, αφοσιώθηκε στη συγγραφή μυθιστορημάτων και δοκιμίων. Το 1998 κυκλοφόρησε το πρώτο του μυθιστόρημα, Mon cher Jean… De la cigale à la fracture sociale, και ακολούθησαν βιβλία που τον καταξίωσαν ως συγγραφέα. Το 2006 τιμήθηκε με το Βραβείο Lipp Suisse για το μυθιστόρημά του La pension Marguerite. Το 2012 ανακηρύχθηκε Πρέσβης Καλής Θελήσεως της UNESCO. Από τις Εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση Ρίτας Κολαΐτη, κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστορήματά του Η αδελφότητα των ιπτάμενων μοναχών (2015) και Το παιδί που μετρούσε τον κόσμο (2017), το οποίο τιμήθηκε με το Prix Méditerranée 2017.
Συγγραφέας: Μετίν Αρντιτί
Μετάφραση: Ρίτα Κολαΐτη
«Για την αγάπη της Έλενας» του Γιασμίνα Χάντρα
Σε κάποιο ξεχασμένο χωριό της μεξικανικής πολιτείας της Τσιουάουα, η Έλενα και ο Ντιέγκο αγαπιούνται από μικρά παιδιά. Ως τη μοιραία ημέρα που η Έλενα βιάζεται μπροστά στα μάτια του έντρομου Ντιέγκο, ανίκανου εκείνη τη στιγμή να αντιδράσει για να τη βοηθήσει. Τα όνειρα της αιώνιας αγάπης τους γίνονται χίλια κομμάτια κι η Έλενα εγκαταλείπει το χωριό για το Χουάρες, μια από τις πιο επικίνδυνες πόλεις της χώρας, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Με αφετηρία μια αληθινή ιστορία, ο Γιασμίνα Χάντρα αφηγείται δεξιοτεχνικά ένα σκληρό οδοιπορικό όπου η αθωότητα και η αγάπη παλεύουν να επιβιώσουν μέσα σ’ έναν κόσμο κυριολεκτικά ανελέητο.
Με αφετηρία μια αληθινή ιστορία, ο Γιασμίνα Χάντρα αφηγείται δεξιοτεχνικά ένα σκληρό οδοιπορικό όπου η αθωότητα και η αγάπη παλεύουν να επιβιώσουν μέσα σ’ έναν κόσμο κυριολεκτικά ανελέητο.
Ο Γιασμίνα Χάντρα, γεννημένος στην Αλγερία το 1955 και πρώην στρατιωτικός, ξεκινά να γράφει αστυνομικά μυθιστορήματα στη δεκαετία του ’80, αλλά δανείζεται τα μικρά ονόματα της γυναίκας του για τα επόμενα έργα του, θέλοντας να παρακάμψει έτσι τη στρατιωτική λογοκρισία. Άλλωστε δε θα αργήσει να αποχωρήσει από τον στρατό και, ύστερα από ένα διάστημα στο Μεξικό, να εγκατασταθεί στη νότια Γαλλία, όπου και ζει ως σήμερα.
Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστoρήματά του Πληγωμένοι άγγελοι (2015) και Χαλίλ (2020). Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από σαράντα γλώσσες, γνωρίζουν εξαιρετική επιτυχία και έχουν κατ’ επανάληψη μεταφερθεί στον κινηματογράφο.
Συγγραφέας: Γιασμίνα Χάντρα
Μετάφραση: Γιάννης Στρίγκος
Λογοτεχνικά Δοκίμια
«Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχήν» του George Saunders
O Τζορτζ Σόντερς, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Αμερικανούς πεζογράφους, παραδίδει τα τελευταία είκοσι χρόνια μαθήματα δημιουργικής γραφής στο Syracuse University. Στο Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχήν μοιράζεται μαζί μας κάποιες από αυτές τις παραδόσεις, εμπλουτισμένες από επισημάνσεις και σχόλια φοιτητών του. Τα επτά (σχετικά σύντομα) δοκίμια που συνοδεύουν διηγήματα και νουβέλες των Τσέχοφ, Τουργκένιεφ, Τολστόι και Γκόγκολ αφορούν, προφανώς, όχι μόνον επίδοξους συγγραφείς, αλλά και οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για τη λογοτεχνία, και ειδικότερα για το τι είναι αυτό που κάνει τον αναγνώστη να «μην μπορεί να αφήσει από τα χέρια του» ένα βιβλίο.
Στο εισαγωγικό κείμενό του ο Σόντερς γράφει: «Θα εμβαθύνουμε σε επτά μικρογραφίες του κόσμου, με μεγάλη φροντίδα χτισμένες, που οι συγγραφείς τους ήθελαν να απαντούν, έστω και έμμεσα, σε κάποια από τα μεγάλα ερωτήματα τα οποία, ακόμα και αν η εποχή μας δεν τα θεωρεί εξίσου σημαντικά, δεν παύουν ωστόσο να αποτελούν τον σκοπό της τέχνης. Πώς πρέπει να ζούμε; Ποιος είναι ο προορισμός μας επί της γης; Τι είναι σημαντικό και τι όχι; Τι είναι αλήθεια και πώς μπορούμε να ξεχωρίζουμε την αλήθεια από το ψέμα; Πώς μπορούμε να μένουμε αδιάφοροι όταν κάποιοι τα έχουν όλα και κάποιοι άλλοι δεν έχουν τίποτα;».
Εξετάζοντας τα επτά διηγήματα του βιβλίου εξονυχιστικά αλλά και με τρόπο απόλυτα κατανοητό και προσιτό στον αναγνώστη, ο Σόντερς όχι μόνο υποδεικνύει κάποια κλειδιά και μερικές τεχνικές που κάνουν μια αφήγηση πιο ενδιαφέρουσα, αλλά και «εκπαιδεύει» τον αναγνώστη πώς να απολαμβάνει τις κρυφές αρετές της λογοτεχνικής γραφής.
Συγγραφέας: George Saunders
Μετάφραση: Ανδρέας Παππάς
«Η τέχνη του να είσαι στωικός σε άστατους καιρούς» του Brigid Delaney
Όλοι µας ερχόµαστε, αργά ή γρήγορα, αντιµέτωποι µε τα ίδια µεγάλα ερωτήµατα: Τι σηµαίνει να είσαι καλός; Πώς βρίσκεις την εσωτερική γαλήνη; Πώς διαχειρίζεσαι το πένθος; Τι είναι πραγµατικά σηµαντικό στη ζωή; Τα καλά νέα είναι ότι τα πιο σοφά µυαλά στην ιστορία της ανθρωπότητας έθεσαν τα ίδια ερωτήµατα (συµπεριλαµβανοµένου και του πώς µπορεί να καταπολεµήσει κανείς το FOMO, το σύνδροµο της εποχής µας). Και δίνουν απαντήσεις.
Οι στωικοί µάς διδάσκουν πρωτίστως ότι τα εργαλεία που χρειαζόµαστε για να εφαρµόσουµε την πολύτιµη σοφία τους για τον εαυτό µας τα έχουµε ήδη. Ας ταξιδέψουµε, λοιπόν, στην εποχή τους, που δεν είναι τελικά τόσο πολύ διαφορετική από τη δική µας· µια εποχή βυθισµένη στο χάος, µε πολέµους, επιδηµίες, λοιµούς, προδοσίες, διαφθορά, άγχος, καταχρήσεις και –ναι, ακόµη και από τότε– φόβο για την κλιµατική καταστροφή. Ας ακούσουµε κι ας προσεγγίσουµε όσο πιο βιωµατικά µπορούµε τα διδάγµατα τριών κορυφαίων στωικών, του Σενέκα, του Επίκτητου και του Μάρκου Αυρήλιου, ώστε να κατακτήσουµε µια ουσιαστική και βαθιά αίσθηση ψυχικής ηρεµίας και αυτοκυριαρχίας.
Η Brigid Delaney είναι Αυστραλή συγγραφέας και δηµοσιογράφος. Σπούδασε νοµικά και εργάστηκε ως δηµοσιογράφος στις εφηµερίδες Sydney Morning Herald, The Guardian (Australia), Telegraph, καθώς και στο ειδησεογραφικό δίκτυο CNN. Για χρόνια διατηρούσε µια δηµοφιλή εβδοµαδιαία στήλη στην εφηµερίδα The Guardian, µε τίτλο «Brigid Delaney’s Diary», µε µεγάλη απήχηση σε Αυστραλία, ΗΠΑ και Ηνωµένο Βασίλειο.
Έχει γράψει τα βιβλία: This Restless Life (2009), Wild Things (2014), Wellmania (2018), το οποίο σηµείωσε τεράστια εµπορική επιτυχία και έγινε κωµική σειρά οκτώ επεισοδίων από το Netflix το 2023, µε συνδηµιουργό και συµπαραγωγό την ίδια. Η τέχνη του να είσαι στωικός σε άστατους καιρούς (Reasons Not to Worry: How to Be Stoic in Chaotic Times) πρωτοκυκλοφόρησε το 2022 και έχει ήδη µεταφραστεί στα ισπανικά, στα ιταλικά και στα τουρκικά. Υπήρξε ιδρυτικό µέλος του κινήµατος κατά της θανατικής ποινής Mercy Campaign.
Συγγραφέας: Brigid Delaney
Μετάφραση: Ουρανία Παπακωνσταντοπούλου
«Ρουμί. Το μικρό βιβλίο της σοφίας του» της Maryam Mafi
Το βιβλίο αυτό αποθησαυρίζει την ουσία του έργου του μεγάλου Πέρση ποιητή του 13ου αιώνα και μας καλεί σε μια ουσιαστική συνάντηση μαζί του. Ο Ρουμί μιλάει με εκπληκτική αμεσότητα στον σύγχρονο άνθρωπο, όπως ακριβώς έκανε με τους συγχρόνους του πριν από οκτακόσια χρόνια. Η κοσμοθεωρία του εκφράζεται χωρίς περιστροφές και το πνεύμα του συλλαμβάνει τη ζωή στην ολότητά της, μέσα από παρατηρήσεις για καταστάσεις που ζούμε καθημερινά, χρήσιμες συμβουλές και βαθιά σοφία για ό,τι μας απασχολεί, από ζητήματα της καρδιάς μέχρι την κατανόηση της ανθρώπινης φύσης και την εγκόλπωση της φύσης του θείου.
Ο Ρουμί (Τζαλάλ αντ-Ντιν Μουχάμαντ Μπαλκί) ήταν Πέρσης σουνίτης μουσουλμάνος ποιητής, νομικός, λόγιος του Ισλάμ, θεολόγος και σούφι μυστικός του 13ου αιώνα. Η Maryam Mafi γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ιράν και σήμερα ζει στο Λονδίνο. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Tufts και στη συνέχεια στο American University και στο Georgetown University, όπου ξεκίνησε να μεταφράζει περσική λογοτεχνία. Η επαφή της με την ποίηση του Ρουμί επαναπροσδιόρισε τη σχέση της με τη μητρική της γλώσσα και τον πολιτισμό της πατρίδας της. Η Narguess Farzad είναι ερευνήτρια στο Τμήμα Περσικών Σπουδών της Σχολής Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.
Συγγραφέας: Jalaluddin Rumi / Maryam Mafi
Πρόλογος: Narguess Farzad
Μετάφραση: Γιάννης Δούκας
