Kάθε φορά που περπατάω σε ένα απ’ τα τόσο ευρύχωρα αθηναϊκά πεζοδρόμια κι απ’ την απέναντι πλευρά έρχεται κάποιος που προχωράει όντας ολότελα αφοσιωμένος στο κινητό του, σκέφτομαι ότι πιθανότατα το λάθος είναι δικό μου, ότι εγώ δεν θα έπρεπε να βρίσκομαι εκεί, ότι, αν τυχόν πέσει επάνω μου ή με αντιληφθεί τελευταία στιγμή και πάει λίγο πιο πέρα, αναγκαζόμενος να διακόψει για λίγο το σκρολάρισμα, θα του ζητήσω συγγνώμη, εξηγώντας του ότι έρχομαι απ’ τον αναλογικό κόσμο, για αυτό δεν με πρόσεξε όσο ήταν βυθισμένος στον ψηφιακό. Για λόγους δικαιοσύνης και ισότητας, έχω την ίδια προσδοκία σε περίπτωση σύγκρουσης με εκπρόσωπο του αναλογικού κόσμου και τις φορές που είμαι εγώ εκείνος που προχωράει όντας ολότελα αφοσιωμένος στο δικό του κινητό.
Κάθε φορά που θα ανεβάσω κάτι που διάβασα σε ένα βιβλίο, με καταλαμβάνει αρχικά μια αμφιβολία: μήπως είμαι ένας απατεώνας που φλεξάρει ατάκες και ο κόσμος θα νομίσει ότι διαβάζω πολύ, ενώ κάθε άλλο παρά αυτό συμβαίνει; Κατανικώ την αμφιβολία με τον εξής πολύ στοιχειώδη συλλογισμό: ποιος ο σκοπός του αναλογικού κόσμου, αν όχι το να επιλέγουμε από μέσα του τα σημεία που ξεχωρίζουμε ως ενδιαφέροντα, ώστε να τα ανεβάζουμε μετά στον ψηφιακό; Θα στερήσουμε απ’ τον αναλογικό κόσμο αυτή τη θεμελιώδη του λειτουργία και θα τον αφήσουμε τότε να κάνει τι και να παριστάνει τι;
Δεν το έχω διαβάσει λοιπόν ακόμα το βιβλίο. Ελπίζω να το κάνω, αλλά είμαι ακόμα στην εντελώς αρχή του. “Μemorial” ο τίτλος του και Bryan Washington το όνομα του συγγραφέα του. Αντιγράφω από τις πρώτες του σελίδες την ατάκα που κάπως με τσίγκλισε. Δεν είναι σωστό, αλλά δεν θα την μεταφράσω: “The thing about a moving train is that, sometimes, yoυ can catch it. Some of the kids I work with, that’s how their families make it into this country. If you fall, you’re dead. If you’re too slow, you’re dead. But if you get a running start, it’s never entirely gone”.
Και μου κάνει η εικόνα σαν γενικότερη μεταφορά για την εποχή που ζούμε. Όλα τριγύρω πια είναι -ή πάντως μοιάζουν- σαν ένα τρένο σε κίνηση. Ο κόσμος είναι σαν ένα τρένο σε κίνηση. Δεν σε περιμένει προκειμένου να επιβιβαστείς με την ησυχία σου. Έχει ξεκινήσει και τρέχει. Πιάστο αν μπορείς. Και μετά μείνε μέσα του αν μπορείς. Και όχι, δεν είναι μια μονοδιάστατα δυστοπική εικόνα, δεν έχουμε να κάνουμε με την περιγραφή ενός σχεδόν σίγουρου αποκλεισμού. Υπάρχει και η δυνατότητα και η πιθανότητα να το προλάβεις. Από την άλλη δεν είναι και με την καμία μια ωραία εικόνα, μια πρόκληση, ένα φωτεινό όραμα ευκαιριών και δυνατοτήτων. Γιατί το διακύβευμα δεν είναι πιάσε το τρένο για να πιάσεις την καλή ή μείνε στάσιμος. Τα διακύβευμα είναι πιάσε το τρένο και μείνε στο τρένο για να την βγάλεις καθαρή οικονομικά, ψυχικά, πνευματικά, πιάσε το τρένο και μείνε στο τρένο αν θες να παραμείνεις οικονομικά, ψυχικά, πνευματικά ζωντανός και να μην καταλήξεις νεκροζώντανος ή παρίας. Το τρένο δεν έχει προγραμματίσει την πορεία του για να σε αποκλείσει, εξίσου όμως δεν την έχει προγραμματίσει για να σε χωρέσει. Θα χωρέσουν όσοι είναι να χωρέσουν κι αυτό θα συνεχίσει να πηγαίνει. Δεν ρωτάς για προορισμό, δεν υπάρχει αυτή η πολυτέλεια σκέψεων περί εξασφάλισης του αύριο και του μεθαύριο, υπάρχει το σήμερα που πρέπει να εξασφαλιστεί και προκειμένου να εξασφαλιστεί πρέπει να βρίσκεις τρόπους να προλαβαίνεις το τρένο.
Να κινείσαι διαρκώς. Σήμερα είσαι στο τρένο, αύριο δεν είσαι. Δεν υπάρχει κανένα εχέγγυο, καμία κατοχύρωση, καμία σταθερότητα. Από την άλλη και κανένα περιθώριο για υπαρξιακό βάλτωμα. Θα είσαι στην τσίτα. Τα πράγματα αλλάζουν διαρκώς. Να προσαρμόζεσαι διαρκώς. Να εξελίσσεσαι διαρκώς κι όχι απαραίτητα μόνο προς την πιο αναπτυγμένη πλευρά του εαυτού σου, αλλά και προς την πιο συρρικνωμένη. Το κινούμενο τρένο δεν απαιτεί από σένα να γίνεσαι διαρκώς ταχύτερος. Μπορεί ενδεχομένως να απαιτεί την προσαρμογή στην ταχύτητά του, στο βαγόνι που θα σε βάλουν, στη δουλειά που θα σου αναθέσουν να κάνεις.
Μα μήπως ήταν πάντα έτσι ο κόσμος; Δεν νομίζω. Νομίζω ότι τουλάχιστον στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα, μέχρι και τα πρώτα λίγα χρόνια του εικοστού πρώτου, δεν ήταν έτσι. Τα τρένα που έτρεχαν μπορεί να ήταν για αυτούς που ήθελαν το κάτι παραπάνω, τα πολλά παραπάνω, τις σούπερ καριέρες, τα πάρα πολλά λεφτά, τη ζωάρα. Και ο κόσμος συνολικότερα ήταν πολύ πιο σταθερός, πολύ πιο σίγουρος, η εργασία που είχες ήταν κατά κανόνα σταθερή και για μια ζωή, η σχέση που είχες ήταν κατά κανόνα σταθερή και για μια ζωή, η ταυτότητα και οι βεβαιότητες που είχες ήταν κατά κανόνα σταθερές και για μια ζωή, ο μοναδικός υπαρκτός κόσμος ήταν ο αναλογικός και ήταν σταθερός και ασκρολάριστος, όχι σε διαρκή ροή πληροφορίας, όχι σε διαρκή κίνηση, δεν μπορούσε να χωρέσει ολόκληρος στο κινητό σου ενώ περπατούσες.
