Με διπλή σημασία για τους κατοίκους της Αθήνας, τους συλλέκτες και τους φιλότεχνους, η έλευση της διεθνούς φήμης γκαλερί Gagosian σηματοδοτεί τη μεταμόρφωση ενός έξοχου δείγματος αρχιτεκτονικής σε ένα νεοκλασικό ανεξάρτητο κτίριο στο Κολωνάκι που παίρνει ξανά ζωή, αλλά και τη λειτουργία μιας γκαλερί παγκοσμίου φήμης που έρχεται για να διαμορφώνει δυναμικά το εικαστικό τοπίο.
Η λειτουργία της εγκαινιάστηκε με την έκθεση Marbles and Drawings με έργα του Brice Marden σε χαρτί και μάρμαρο. Δε θα μπορούσε να υπάρχει πιο ταιριαστή επιλογή, αφού όχι μόνο πρόκειται για την πρώτη ατομική έκθεση του Marden στην Αθήνα εδώ και τέσσερις δεκαετίες, αλλά και για έργα που ανήκουν στη σειρά που έκανε από το 1981 έως το 1987, ένα σύνολο σε μάρμαρο, στην Ύδρα.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο κριτικός τέχνης του New Yorker, Peter Schjeldahl, έχει χαρακτηρίσει τον Marden, τον πιο «βαθύ αφηρημένο καλλιτέχνη των τελευταίων σαράντα ετών».
«Ο Brice Marden έρχεται κάθε καλοκαίρι στην Ελλάδα, στην Ύδρα, που έχει στούντιο και σπίτι και η Ύδρα έχει μεγάλη επιρροή στη δουλειά του», μας λέει η διευθύντρια της Gagosian στην Αθήνα, Χριστίνα Παπαδοπούλου. «Στο έργο του υπάρχουν στοιχεία του τόπου, του στενού του κύκλου, της οικογένειάς του και των ανθρώπων γύρω του και τις καλλιτεχνικές επιρροές του. Μπορεί αυτά τα έργα να “μυρίζουν” Ύδρα αλλά μαρτυρούν και τις καλλιτεχνικές του επιρροές».
Στα κομμάτια του μαρμάρου, στα «ελληνικά έργα» του Marden ενσωματώνονται τα στοιχεία του φωτός της Μεσογείου και της αρχιτεκτονικής και αποτελούν μια συνέχεια της σταθερής ενασχόλησής του με την αρχαιοελληνική θεματολογία—με χαρακτηριστικά παραδείγματα προηγούμενους μνημειακούς πίνακες λαδιού και κεριού, όπως το έργο Thira (1979–80), με χαρακτηριστικούς πλούσιους τόνους και κολωνοειδή μοτίβα εμπνευσμένα από τις κιονοστοιχίες αρχαίων ναών— αντανακλώντας τη φωτεινότητα στα στοιχειακά μοτίβα και τα γεωμετρικά του σχήματα.
Η Ύδρα είναι ο τόπος που με ένα «τυχαίο τρόπο» απελευθέρωσε τον πάντα ανήσυχο Marden, που όσο λίγοι ερευνά διαρκώς, υλικά φόρμες και σχήματα, εκπλήσσοντάς μας με μεγάλες μετατοπίσεις, βαθιές και βιογραφικές που αποδεικνύουν ότι ο διάλογός του με υλικά, νέες ιδέες είναι ατέρμονος. Την τεχνοτροπία που χρησιμοποιεί στο μάρμαρο ο ίδιος την περιγράφει ως «ένα ατύχημα που αποκτά μορφή».
«Η γυναίκα του Marden, Helen, το 1981 παρήγγειλε έναν πάγκο από μάρμαρο για το σπίτι της Ύδρας και εκείνος πήρε ένα περίσσευμα του μαρμάρου και άρχισε ένα δημιουργεί φόρμες από μολύβι και από στρώσεις λαδιού», αφηγείται η Χριστίνα Παπαδοπούλου. «Ο μέχρι τότε πολύ αυστηρός ως προς τη χρήση και τα μεγέθη των υλικών του, των τελάρων, των χαρτιών, των διαστάσεων, της φόρμας, ο καλλιτέχνης που είχε πλήθος κανόνων, ξαφνικά πήρε ένα κομμάτι μαρμάρου, ένα objet-trouvé, κάτι που είχε βρει τυχαία σε ακανόνιστο σχήμα, ένα περίσσευμα και απελευθερώνεται εντελώς, ξεκινώντας ένα διάλογο με ένα πολύ ζωντανό και απρόβλεπτο υλικό αλλά και με την τυχαία φόρμα».
Τα έργα του Marden, βαθιά και προσωπικά αντανακλούν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται κάθε φορά μέχρι και σήμερα και τη μεταμόρφωση και του ίδιου του καλλιτέχνη. Από τη ζωή της Νέας Υόρκης στη δεκαετία του ’60 με εκείνον μέρος της κουλτούρας και της καλλιτεχνικής σκηνής της πόλης, την Ύδρα με το φως και τα ερεθίσματα που του πρόσφερε τυχαία, τα ταξίδια του στην Ανατολή όλα μαζί με μοναδικό τρόπο ενσωματώνονται στη δουλειά του που εξελίσσεται διαρκώς, αλλάζει ύφος, διατηρώντας τις σταθερές αναφορές του με τρόπο μυθιστορηματικό.
Τα έργα του σε μάρμαρο, σε αρμονία με τη φυσική υφή και τις φλέβες του μαρμάρου, με ημιδιαφανείς στρώσεις χρώματος και ορθογώνια μοτίβα με απαλά, γαλήνια χρώματα συμπληρώνει στην έκθεση, ως επιστέγασμα, ένα μικρό σώμα σχεδίων του σε μελάνι και χαρτί, εμπνευσμένο από τις κινεζικές καλλιγραφικές τεχνικές. Με κινήσεις από πάνω προς τα κάτω και από δεξιά προς τα αριστερά, γεμίζει το χαρτί με στήλες από γλυφικά σύμβολα που σπάνε τα δεσμά του αυστηρού πλέγματος χάρη στην ελεύθερη ροή της κίνησης. Και σαν δώρο στον επισκέπτη, εκτίθεται για πρώτη φορά, ένα συναρπαστικό έργο του 2017, το εξάπτυχο έργο Free Painting 3, με μονοχρωματικά τετράγωνα ταμπλό με λεπτές στρώσεις σε βαθύ κόκκινο, μπλε, πράσινο και κίτρινο και περιθώρια στο κάτω μέρος του τελάρου του, στα οποία αποκαλύπτει στον θεατή τις πτυχές της δημιουργικής του διαδικασίας.
