Το 1956 ο 24χρονος τότε νεαρός Γκέρχαρντ Ρίχτερ ζωγράφισε μια τοιχογραφία με τίτλο Lebensfreude (Χαρά της ζωής) για τη διπλωματική του εργασία στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Δρέσδης. Το έργο απεικονίζει ομάδες χαρούμενων και εορταστικών μορφών που ασχολούνται με καθημερινές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, όπως χορό, πηγαίνουν σε μια παραλία ή κάθονται σε ένα πάρκο.
Μια τοιχογραφία άνω των 645 τετραγωνικών μέτρων στο φουαγιέ του κλιμακοστασίου του Γερμανικού Μουσείου Υγιεινής (German Hygiene Museum) στη Δρέσδη, η οποία το 1979, βάφτηκε με λευκό χρώμα για να επανέλθει το φουαγιέ στην αρχική του κατάσταση.
Σύντομα, τμήματα της τοιχογραφίας θα αποκαλυφθούν για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες στο κοινό και θα περιληφθούν στο μουσείο φέτος ως μέρος μιας ειδικής έκθεσης εκεί. Το έργο αποκατάστασης αξίας 220.000 ευρώ θα αποκαλύψει το ξεχασμένο έργο τέχνης του Ρίχτερ με προβλεπόμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης των εργασιών τον Οκτώβριο του 2024.
Η διαδικασία αποκατάστασης, την οποία καταγράφει ο φωτογράφος Άντρεας Ροστ, έχει ως στόχο να καταστήσει ορατή στο κοινό την ιστορία του μουσείου από την εποχή της Δημοκρατίας της Ανατολικής Γερμανίας.
Παρά τις προκλήσεις, όπως η απουσία προστατευτικού βερνικιού και η χρήση χημικών ουσιών, η ομάδα αποκατάστασης αναμένει τα τελικά αποκαλυπτήρια τον Οκτώβριο του 2024. Το έργο αυτό όχι μόνο αναβιώνει την πρώιμη καριέρα του Ρίχτερ, αλλά και ρίχνει φως σε ένα σκοτεινό κεφάλαιο της ιστορίας του Γερμανικού Μουσείου Υγιεινής κατά την περίοδο της Δημοκρατίας της Ανατολικής Γερμανίας.
Το Γερμανικό Μουσείο Υγιεινής ρώτησε αρχικά τον Ρίχτερ αν θα μπορούσε να εκθέσει τον πίνακα το 1994, αλλά ο καλλιτέχνης αρνήθηκε, με το σκεπτικό ότι «η τοιχογραφία δεν είναι ένα από τα έργα τέχνης που αξίζει να διατηρηθούν». Πριν από ένα χρόνο όμως, όταν ξαναρωτήθηκε, ο Ρίχτερ συμφώνησε.
Η αποκατάσταση και η δημόσια έκθεση της τοιχογραφίας είναι ένα κοινό έργο του Γερμανικού Μουσείου Υγιεινής και του Ιδρύματος Wüstenrot σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών της Δρέσδης, το οποίο είναι σύμβουλος του έργου. Τα εκπαιδευτικά μέτρα του έργου υποστηρίζονται μέσω επιχορήγησης από το Ίδρυμα Τέχνης Ernst von Siemens.
Μια σύντομη αναδρομή στη ζωή του Γκέρχαρντ Ρίχτερ
Ο Γκέρχαρντ Ρίχτερ γεννήθηκε το 1932 στη Δρέσδη. Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ο Richter διαπραγματεύεται τα όρια μεταξύ φωτογραφίας και ζωγραφικής, γοητευμένος από τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι δύο φαινομενικά αντίθετες πρακτικές μιλούν και προκαλούν η μία την άλλη. Από πληθωρικούς καμβάδες μέχρι πίνακες φωτογραφικών λεπτομερειών και κοντινά πλάνα μιας μόνο πινελιάς, ο Ρίχτερ κινείται αβίαστα μεταξύ των δύο μέσων.
Η ζωή και η τέχνη του Ρίχτερ παρακολουθεί τις καθοριστικές στιγμές της ιστορίας του εικοστού αιώνα και το έργο του αντηχεί από το τραύμα του εθνικοσοσιαλισμού και του Ολοκαυτώματος. Όταν αυτομόλησε στη Δυτική Γερμανία το 1961, ένα μήνα πριν από την ανέγερση του Τείχους του Βερολίνου, ο Ρίχτερ άφησε πίσω του ολόκληρο το μέχρι τότε καλλιτεχνικό του έργο.
Από το 1961 έως το 1964 -μαζί με τους Μπλίνκι Παλέρμο και Σίγκμαρ Πόλκε- ο Ρίχτερ σπούδασε στην Staatliche Kunstakademie Düsseldorf, όπου άρχισε να εξερευνά τις υλικές, εννοιολογικές και ιστορικές προεκτάσεις της ζωγραφικής χωρίς ιδεολογικούς περιορισμούς.
Οι πρώτοι πίνακες του Ρίχτερ στο Ντίσελντορφ, εμπνευσμένοι από τη γοητεία που ασκούσε η επικαιρότητα, έμοιαζαν με εικόνες από περιοδικά και αποκόμματα εφημερίδων. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, ο Ρίχτερ συνέχισε να ασχολείται με εικόνες από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης με θέματα όπως στρατιωτικά αεροσκάφη, πορτρέτα και αεροφωτογραφίες. Συγκεκριμένα, επανασχεδίασε οικογενειακές φωτογραφίες που είχε περάσει λαθραία από την Ανατολική Γερμανία, στις οποίες απεικονίζονταν ο χαμογελαστός θείος του Ρούντι, ντυμένος με ναζιστική στολή, και η θεία του Μαριάν, η οποία, όπως ανακάλυψε αργότερα ο Ρίχτερ, είχε δολοφονηθεί σε ψυχιατρικό ίδρυμα κατά τη διάρκεια του Τρίτου Ράιχ.
Το 1967, ο Ρίχτερ τιμήθηκε με το δυτικό βραβείο τέχνης Junger και άρχισε να επεκτείνει τις σειρές του, που έμειναν γνωστές ως Farbtafeln (Χρωματικά διαγράμματα) (1966-2008) και Graue Bilder (Γκρίζα έργα ζωγραφικής) (1966-2014). Το 1972, ο Richter επιλέχθηκε να εκπροσωπήσει τη Δυτική Γερμανία στην Μπιενάλε της Βενετίας. Την ίδια χρονιά, εξέθεσε στην Documenta στο Κάσελ της Γερμανίας, όπου εξέθεσε ξανά το 1977, το 1982 και το 1987.
Η επικαιρότητα τον απασχολεί και με την τέχνη του σχολιάζει τις οδυνηρές στιγμές της πρόσφατης ιστορίας, όπως οι τρομοκρατικές επιθέσεις του 2001 στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου της Νέας Υόρκης, η φρίκη του Ολοκαυτώματος στο Μπιρκενάου και η ζωή και ο θάνατος των μελών της αριστερής εξτρεμιστικής ομάδας Baader-Meinhof.
