Σε λίγες μέρες ξεκινά ένα από τα πιο αγαπημένα κινηματογραφικά-φεστιβαλικά ραντεβού, το 43ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας. Από τις πρώτες κινηματογραφικές διοργανώσεις που επιτέλους θα διεξαχθούν και ζωντανά πέρα από διαδικτυακά, η Δράμα φέτος μοιάζει ν’ ανοίγει μια αυλαία ελπίδας, να μας κλείνει το μάτι, ότι κάπου στις αίθουσες, δεν μπορεί, θα ξανασυναντηθούμε!
Φέτος έρχεται με μια επιλογή 35 ταινιών από 30 χώρες στο διεθνές διαγωνιστικό, που ξεχώρισαν μέσα από 2.000 αιτήσεις και που περιλαμβάνουν 6 ελληνικές και 1 κυπριακή, καθώς και 34 ελληνικές ταινίες μέσα από 275 αιτήσεις στο εθνικό διαγωνιστικό. Με ένα διεθνές σπουδαστικό πρόγραμμα για πρώτη φορά με 22 ταινίες από 16 χώρες και από 21 κινηματογραφικές σχολές του κόσμου, με το pitching lab online αυτή τη φορά, με νέες διακρίσεις και βραβεία, με προ-φεστιβαλικές εκδηλώσεις, με νέα τριετή προγραμματική σύμβαση, με νέο θερινό κινηματογράφο, τον Αλέξανδρο, και drive in cinema εκτός από τους δύο κλασικούς χώρους του φεστιβάλ, το Ολύμπια και το Δημοτικό Ωδείο Δράμας. Με πλατφόρμα στην ιστοσελίδα του φεστιβάλ, για να μπορούν όλοι να δουν ταινίες δωρεάν με εγγραφή απ’ όπου κι αν βρίσκονται (και να ψηφίζουν, αν θέλουν, για το Βραβείο Κοινού) και με τις εκδηλώσεις σε live streaming. Και βέβαια, με νέο καλλιτεχνικό διευθυντή, τον σκηνοθέτη Γιάννη Σακαρίδη (του οποίου την τελευταία μεγάλου μήκους ταινία “America square” είχα λατρέψει!). Ο Γιάννης υπήρξε τόσο διαγωνιζόμενος, όσο και μέλος κριτικής επιτροπής παλιότερα στο φεστιβάλ. Όταν τον είχα ρωτήσει, το 2017, με την ευκαιρία των 40 χρόνων Φεστιβάλ Δράμας, τι ήταν η Δράμα για εκείνον, μου είχε πει:
«Η σύνδεση με φίλους, παλιούς και καινούργιους αλλά και με ταινίες που έρχονται με μεγάλες φιλοδοξίες και θα μείνουν στη μνήμη μας ως πολιτιστικά ιστορικά ντοκουμέντα, τα οποία χαράζουν λίγο ή πολύ την πορεία των δημιουργών τους». Οπότε, λίγα χρόνια μετά, από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή πλέον και λίγες μέρες πριν ξεκινήσει το φεστιβάλ, τον ξαναρωτάω:
Τι είναι για σένα πλέον το Φεστιβάλ Δράμας;
Έχω πάρει μια πολύ μεγάλη ευθύνη αλλά και μια πολύ μεγάλη απόλαυση, γιατί είναι ωραίο να πλάθεις κάτι που μπορεί να έχει δημιουργικά αποτελέσματα στο μέλλον. Επίσης είναι κάτι που ποτέ δεν φανταζόμουν να κάνω, ήρθε ως πρόταση και ήταν μια ευχάριστη έκπληξη. Είναι μια πολύ δύσκολη εποχή για όλους μας και σε όλα τα επίπεδα – οικονομία, κοινωνία, κλίμα, συνθήκες, πρόσβαση -, αλλά στα δύσκολα ο κινηματογράφος πάντοτε είναι η καλύτερη συντροφιά, μαγεύει, ενημερώνει, θεραπεύει, προστατεύει. Είναι μια καλή συγκυρία και για εκείνους που μπορούν να βοηθήσουν έμπρακτα, δηλαδή για την πολιτική ηγεσία – το Υπουργείο Πολιτισμού, τον δήμο, την Περιφέρεια – που στηρίζουν και κάνουν πραγματικά καλή δουλειά, αλλά και για τις μικρού μήκους ταινίες που, το δηλώνω, βρίσκονται στην κορυφή του κόσμου! Κι αυτό δίνει μεγάλη ευθύνη σε όλους μας για να συνεχίσουμε αυτό που γίνεται, αυτό το ρεύμα, και στις επόμενες γενιές.
Είπες μόλις ότι ο κινηματογράφος θεραπεύει και βλέπω ότι έχεις μια θεματική συζήτηση φέτος, το Cinematherapy, όπου θα μιλήσουν η κινηματογραφοθεραπεύτρια Ντενίζ Νικολάκου και ο πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής, σκηνοθέτης Πάβελ Παβλικόφσκι. Να συμπεράνω λοιπόν ότι είναι σημαντική για σένα αυτή η σύνδεση;
Είναι πολύ σημαντική η ψυχολογία και το πώς συνδέεται με τον κινηματογράφο. Πάντα μ’ ενδιέφερε και μέσω αυτής μάλιστα θέλησα κι εγώ να γίνω κινηματογραφιστής. Είναι η παρατήρηση των χαρακτήρων και της εξέλιξής τους, η μελέτη για το πώς το σινεμά μπορεί ίσως να θεραπεύσει χωρίς να χρειαστεί να εκτεθείς σε κάποιον θεραπευτή. Μπορεί να δει κανείς μια ταινία και μέσα απ’ αυτήν ν’ αλλάξει η ζωή του. Ο κινηματογράφος έχει πνευματική λειτουργία στον άνθρωπο, πάντα το πίστευα αυτό. Παρατηρούσα λοιπόν μια μέρα τον φίλο μου τον Παβλικόφσκι που συζητούσε αυτό το θέμα με την Ντενίζ Νικολάκου κι έτσι σκέφτηκα να μεταφέρω τη συζήτηση και στη Δράμα. Ο Πάβελ είναι πολύ διαβασμένος, εξαιρετικός ομιλητής, ένας υπέροχος άνθρωπος πέρα από τις ταινίες του και ιδανικός για να μας εισαγάγει σε αυτό το θέμα, την κινηματογραφοθεραπεία.
Φέτος είχατε πολλές αιτήσεις, αλλά λιγότερες ταινίες στο εθνικό διαγωνιστικό. Γιατί;
Φέτος πήγαμε από τις 70 περίπου, στις 34 επιλεγμένες ταινίες στο εθνικό διαγωνιστικό. Για να κάνεις ένα δυνατό πρόγραμμα, όπως σε κάθε χώρα, θα πρέπει τα ποσοστά να είναι κάπως ανάλογα. Π.χ στη Γαλλία από τις 3.000 συμμετοχές παίζουν οι 50. Η επιλογή πρέπει να έχει γνώμη, κατεύθυνση, άνοιγμα σε όλα τα είδη. Δεν μπορεί ν’ αρέσουν όλες οι ταινίες σε όλους, αλλά σίγουρα διαμορφώνεται ένα σφιχτό πρόγραμμα με πολλές πιθανότητες να εισαγάγεις νέους ανθρώπους στον χώρο και πολύ ενδιαφέρουσες ματιές, με έναν τρόπο σίγουρα όχι κουραστικό και σίγουρα τονίζοντας κάποια πράγματα.
Ποια είναι η γνώμη σου για τις ελληνικές μικρού μήκους ταινίες;
Πιστεύω ότι γίνονται πολύ καλές ταινίες μικρού μήκους κι έχουν μια δυνατή κινηματογραφική γλώσσα. Βοηθά το ότι συμμετέχουν σε μεγάλα φεστιβάλ και σηκώνουν μεγάλα βραβεία. Δεν υπάρχει μεγάλο διεθνές πρόγραμμα που να μη συμμετέχουν ελληνικές ταινίες. Και στο φετινό διεθνές διαγωνιστικό, προσωπικά πιστεύω ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν και 15 ελληνικές συμμετοχές αντί των 6. Οπότε αναλογικά πάμε πολύ καλά. Υπάρχουν τρόποι να πεις πράγματα χωρίς να κουράζεις, αφαιρετικά. Σε αυτά όλα παίζει μεγάλο ρόλο βέβαια η κινηματογραφική εκπαίδευση κι εκεί έχουμε δώσει έμφαση, όπως με το διεθνές σπουδαστικό τμήμα που ξεκινήσαμε φέτος. Οι μικρού μήκους έχουν ιδιαίτερη σχέση με την εκπαίδευση και τα πρώτα βήματα, αλλά από μόνη της η τέχνη είναι αξιοπρόσεκτη και επέζησε στα δύσκολα, όπως τώρα με τον covid. Μάλιστα σε αυτές τις συνθήκες είδαμε σκηνοθέτες μεγάλου μήκους να επιστρέφουν στη φόρμα του μικρού μήκους. Είναι μια ευέλικτη κινηματογραφική τέχνη, όπου μπορείς να εκφράσεις όλα τα επίπεδα και τις αρετές σου. Στο φεστιβάλ θα κάνουμε ανακοινώσεις για την κινηματογραφική σχολή στη Δράμα, που πάει πολύ καλά, έχουμε κάνει πολλή δουλειά, ο δήμαρχος Χριστόδουλος Μαμσάκος έχει ασχοληθεί σοβαρά κι έχουν γίνει μεγάλα βήματα.
Αν ξαφνικά σου έδιναν όλα τα χρήματα που ζητούσες, τι θα έκανες για το φεστιβάλ;
Θα έφερνα όλους τους σκηνοθέτες στη Δράμα για να κάνουμε παράλληλα με το φεστιβάλ εργαστήρια, θα έκανα ανταλλαγές με σχολές του κόσμου, θα έφερνα παραγωγούς για φόρουμ, συμπαραγωγές και ανταλλαγή απόψεων, ανθρώπους που θα μεταδώσουν το ταλέντο και την εμπειρία τους. Η Δράμα χρειάζεται επίσης μια μεγαλύτερη αίθουσα. Θα προχωρούσαμε σε δράσεις όλο τον χρόνο (κάτι που ήδη πάντως ξεκινήσαμε φέτος) με εκπαιδευτικά προγράμματα με Έλληνες και ξένους συντελεστές.
Όπως είπες, θα υπάρχει πρόσβαση για όλους στις ταινίες του φεστιβάλ μέσα από ηλεκτρονική πλατφόρμα. Με τον covid πολλά φεστιβάλ, δράσεις, εκδηλώσεις, μετατράπηκαν σε ηλεκτρονικά. Αυξήθηκε η πρόσβαση, χάθηκε η επαφή. Ποια είναι η γνώμη σου;
Δεν θέλω να ξεχάσουμε την αίθουσα και την ανθρώπινη επαφή. Τα φεστιβάλ είναι για να συναντάμε ανθρώπους, να επικοινωνούμε συναισθήματα, να ανταλλάσσουμε ιδέες, να βλέπουμε ταινίες στη μεγάλη αίθουσα. Σίγουρα δεν υποκαθιστούμε το φεστιβάλ με μια πλατφόρμα, αυτό το είπαν όλοι οι καλλιτεχνικοί διευθυντές του κόσμου, δεν το λέω εγώ μόνο. Είναι βέβαιο ότι οι πλατφόρμες βοηθούν, ειδικά τις μικρού μήκους ταινίες. Δίνουν πρόσβαση στους ανθρώπους που δεν μπορούν να έρθουν σε ένα φεστιβάλ, οι σκηνοθέτες προβάλλονται και είναι μια μεγάλη υποστήριξη σε μια δύσκολη εποχή για τον κινηματογράφο. Δεν θέλουμε όμως να γίνει συνήθεια η δωρεάν προσφορά, τόσο για τον κινηματογράφο, όσο και για το θέατρο, τη μουσική ή τα live events.
Καλό μας Φεστιβάλ!
