Ο Fabio Stassi αφήνει για λίγο τον αγαπημένο του ήρωα και βιβλιοθεραπευτή Βίντσε Κόρσο και δημιουργεί μια απρόσμενα σπαρακτική μεταφορά της κλασικής ιστορίας του Πινόκιο― ένα από τα διασημότερα έργα της ιταλικής λογοτεχνίας.
Απογυμνώνοντάς τη από καθετί παραμυθένιο, ο δημοφιλής συγγραφέας μεταφέρει την ιστορία στο σήμερα σε μια ρεαλιστική πραγματικότητα, δημιουργώντας έτσι ένα μυθιστόρημα για τη μοναξιά, τα γηρατειά, την περιθωριοποίηση και την κοινωνική βία.
Ο Μαστρο-Τζεπέτο κατέκτησε κοινό και κριτικούς και διακρίθηκε το 2022 με τα βραβεία Dessì, Benedetto Croce και Stresa.
Ο μαστρο-Τζεπέτο, ηλικιωμένος και ολομόναχος, χάνει σιγά σιγά τη μνήμη του και τη λαλιά του. Οι συγχωριανοί του, στυγνοί και άκαρδοι, τον περνούν για τρελό και του στήνουν μια σκληρή φάρσα: τον κάνουν να πιστέψει πως ένα κούτσουρο που του χαρίζουν είναι μαγικό. Τότε ξεκινά και το μαρτύριο του γερο-Τζεπέτο, που προσπαθεί να δώσει ζωή στο άψυχο ξύλο, μεταμορφώνοντάς το σε μικρό παιδί, τον Πινόκιο.
Με τον Μαστρο-Τζεπέτο ο Fabio Stassi μας χαρίζει τη συγκλονιστική ιστορία ενός ανθρώπου που δεν αναζητά απλώς τον γιο του, αλλά παλεύει με μια περίκλειστη, εχθρική κοινωνία, η οποία δεν του επιτρέπει ούτε να αγαπά ούτε και να συνεχίζει να ελπίζει.
Ένα μικρό απόσπασμα
Μια ιστορία της δεκάρας είναι, γνωστή στους πάντες, μα στα Απέννινα όρη ζει ακόμα ένας γέροντας που ξέρει πώς έγιναν στ’ αλήθεια τα πράγματα. Και τα αφηγείται τυλιγμένος στη βαριά χειμωνιάτικη μυρωδιά και με μια κουβέρτα στους ώμους, με αντάλλαγμα ένα ποτηράκι κρασί ή ένα πούρο. Μιλάει στον ενεστώτα, θαρρείς και όλα συμβαίνουν και πάλι από την αρχή, και τα χνότα του κρυσταλλιάζουν. Τα λόγια του είναι βέργες, ξερόκλαδα που τρυπάνε τα χέρια, αφήνουν σημάδια στο χιόνι. Είναι
ένα στραβό χαμόσπιτο, λέει, μισογκρεμισμένο, που φωτίζεται χάρη σε μια χαραμάδα στον πέτρινο τοίχο του, ένα παραθυράκι όλο κι όλο, ίσα ίσα για να μπαίνει φως το πρωί και για να ακούγεται τη νύχτα το τυφλό τριζοβόλημα των αστεριών. Εδώ αρχινάνε όλα, σε τούτη την πέτρινη σπηλιά, λαξευμένη στον βράχο, πλάι σ’ έναν γκρεμό, μπροστά από ένα καταπράσινο άγριο φαράγγι σαν εκείνα των παραμυθιών που τα διέσχιζαν οι ιππότες· στις εσχατιές του χωριού, εκεί κάτω στα χαμηλά, στα βάθη, σε μια κατηφοριά που διατρέχει την κοιλάδα – αν και η κοιλάδα δεν φαίνεται, την καταλαβαίνεις μόνο από τη λευκή σκόνη στον δρόμο. Μα ακόμη κι αν το τοπίο είναι επισφαλές και τα πάντα
δίνουν την αίσθηση πως μπορεί να καταρρεύσουν από στιγμή σε στιγμή –το ρυάκι στο αυλάκι, μια χούφτα χαλίκι που μπορεί να τη σπρώξει κάποιο ζώο–, η χαμοκέλα αυτή κρέμεται στο χείλος της αβύσσου, περιμένοντας τη μια και μοναδική κίνηση που της επιφυλάσσει το πεπρωμένο: την κατολίσθηση και την εγκατάλειψη.
Όταν ερημώσει και τούτο το χωριουδάκι, το πολύ πολύ να πουληθεί ως στάβλος ή αποθήκη για πενταροδεκάρες, ή θα τη ρημάξουν τα αγριόχορτα και με τον καιρό θα την παρασύρει ένα
ποτάμι από λάσπη και χαλάζι. Την ημέρα που αρχίζει ωστόσο αυτή η ιστορία, κατοικείται
ακόμα. Μέσα δεν υπάρχει τίποτα άλλο παρά μια σερβάντα, μια καρέκλα κι ένα κρεβάτι, όλα ξεχαρβαλωμένα, και τα λιγοστά εργαλεία της ξυλουργικής τέχνης πάνω σε έναν πάγκο: ένα καλέμι,
μια τανάλια, μια ράσπα· ξεραμένη ρετσινόκολλα μέσα σε ένα τσόφλι αυγού· ένας κόφτης, ένας σουγιάς. Οι τοίχοι έχουν σκαλιστεί με μυτερό εργαλείο, και στον τελευταίο, τον περασμένο χειμώνα ο γέρος που ζει εκεί ζωγράφισε, έτσι για ζεστασιά, ένα μαγκάλι με μια φωτιά να καίει κι από πάνω μια κατσαρόλα που βράζει και σύννεφα καπνού που μοιάζουν σαν αληθινά.
Λίγα λόγια για τον Fabio Stassi
Ο Fabio Stassi (Φάμπιο Στάσι) γεννήθηκε στη Ρώμη το 1962. Είναι υπεύθυνος ιταλικής λογοτεχνίας σε γνωστό εκδοτικό οίκο της Ιταλίας και ταυτόχρονα διευθύνει μια πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη της Ρώμης. Πρωτοεμφανίστηκε στον συγγραφικό χώρο το 2006. Έχει γράψει δεκατρία μυθιστορήματα, διηγήματα, δοκίμια αλλά και βιβλία για παιδιά. Το 2013 γνώρισε μεγάλη επιτυχία χάρη στο μυθιστόρημά του Ο τελευταίος χορός του Σαρλό, το οποίο μεταφράστηκε σε 19 χώρες, ενώ στην Ιταλία τιμήθηκε με έξι βραβεία μεταξύ των οποίων και το Premio Selezione Campiello. Το 2016 κέρδισε το βραβείο Scerbanenco για το καλύτερο νουάρ μυθιστόρημα της χρονιάς με το βιβλίο του Η χαμένη αναγνώστρια (Ίκαρος, 2018), που αγαπήθηκε πολύ και από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό, όπως και τα επόμενα βιβλία της σειράς με πρωταγωνιστή τον βιβλιοθεραπευτή Βίντσε Κόρσο Κάθε σύμπτωση έχει ψυχή (Ίκαρος, 2019) και Σκοτώνω όποιον θέλω (Ίκαρος, 2022).
Το βιβλίο του Fabio Stassi, Μαστρο-Τζεπέτο, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος, σε μετάφραση της Δήμητρας Δότση.
