H φλεγόμενη, αριστοτεχνική γραφή συγγραφέων από πολλά μήκη και πλάτη του κόσμου συναντώνται σε αυτές τις προτάσεις βιβλίων συνεχίζοντας το αναγνωστικό ταξίδι μας που έχει ξεκινήσει και αυτό τον χρόνο.
Ο αντισυμβατικός αργεντίνος Χούλιο Κορτάσαρ, συναντιέται με τον ευαίσθητο, και αυτοκαταστροφικό Ιάπωνα Οσάμου Νταζάι, και συνεχίζει με την αμερικανική ενδοχώρα της Χάρπερ Λι αλλά και τον Χιλιανό Ρομπέρτο Μπολάνιο σε ένα ταξίδι που ακροβατεί ανάμεσα στη βίαιη πραγματικότητα και τον λυρισμό.
[ 1 ]
Το κουτσό – Χούλιο Κορτάσαρ | Εκδόσεις Opera
Το Κουτσό του Χούλιο Κορτάσαρ εκδόθηκε αρχικά το 1963 αλλά μεταφράστηκε στα αγγλικά το 1966. Από πολλούς θεωρείται ως ένα από τα κορυφαία λογοτεχνικά έργα του 20ου αιώνα εισάγοντας καινοτομίες, αποδομώντας αφηγηματικούς κανόνες, εισάγοντας πολλαπλούς τρόπους ανάγνωσης και ερμηνείας.
Το Κουτσό δίνει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να επιλέξει πώς να το διαβάσει: είτε με την κανονική σειρά είτε με τη σειρά που υποδεικνύει ο συγγραφέας σύμφωνα με έναν πίνακα οδηγιών στην αρχή του βιβλίου. Σε αυτή την περίπτωση αφετηρία είναι το κεφάλαιο 73. Όπως και να επιλέξει κανείς να το διαβάσει, η ιστορία και η ουσία της παραμενουν ίδιες. Ως αναγνώστης γοητεύεσαι τελικά με τον ευγυή τρόπο που η γραφή και η δομή αυτής καταφέρνει να σε αποπροσανατολίσει, συχνά βρίσκεσαι αποπλανημένος σε ένα παιχνίδι διαλόγων, υπαινιγμών, αναφορών και ξαφνικών αλλαγών στην αφηγηματική φωνή.
Βασικός ήρωας, ο διανοούμενος Οράσιο Ολιβέιρα, τον οποίο ακολουθούμε σε μια διαδρομή της ενήλικης ζωής του. Από την μποέμικη ζωή στο Παρίσι του 1950 στην επιστροφή του σε μια ιδιότυπη πραγματικότητα στο Μπουένος Άιρες. Αλλά παράλληλα και στην εσωτερική του περιπλάνηση στα όρια της αλήθειας με τη φαντασίωση. Ο Ολιβέιρα είναι ένας Αργεντινός, μποέμ, ιδιαίτερα καλλιεργημένος άνθρωπος, ο οποίος διαρκώς αναζητάει κάτι που ποτέ δεν βρίσκει. «Τον πονάει η χαώδης αταξία του κόσμου».
Στο πλευρό του συχνά, η Μάγα, μια φιλόδοξη τραγουδίστρια και ανύπαντρη μητέρα ενός αγοριού αλλά και μια παρέα. Κάθε μέλος της παρέας (η οποία έχει αυτοαποκληθεί Λέσχη του φιδιού) εμφανίζεται εξαιρετικά μορφωμένο, αλλά δείχνει ελάχιστη γνήσια ευχαρίστηση για την τέχνη και τη λογοτεχνία. Η ομάδα διαλύεται απότομα όταν ο Ροκαδαμούρ πεθαίνει και η Μάγα συντετριμμένη από τη θλίψη, εξαφανίζεται. Ο Ολιβέιρα, αναχωρεί για ένα ταξίδι επιστροφής στην Αργεντινή για να την αναζητήσει και σταδιακά βυθίζεται στην τρέλα.
Πρόκειται για ένα υπέροχο, μεταμοντέρνο παζλ, ένα είδος βιωματικής εμπειρίας που μας θέτει ερωτήματα για τη φύση της αφήγησης, καλώντας μας να επινοήσουμε τα πάντα ξανά.
«… ξυπνάς με τα υπολείμματα του παραδείσου που μισοείδες στο όνειρο να κρέμονται πάνω σου σαν τα μαλλιά ενός πνιγμένου: τρομαχτική ναυτία, άγχος, μια αίσθηση του επισφαλούς, του ψεύτικου και ιδίως του μάταιου. Πέφτεις μέσα ενώ πλένεις τα δόντια σου, είσαι πραγματικά δύτης των νιπτήρων, είναι σαν να σε ρουφάει η άσπρη λεκάνη, γλιστράς σε αυτή την τρύπα μαζί με το πουρί των δοντιών, τις μύξες, τα φλέγματα, την πιτυρίδα, τα σάλια και αφήνεσαι να παρασυρθείς με την ελπίδα πως έτσι θα επιστρέψεις στην προηγούμενη κατάσταση, σ’αυτό που ήσουν πριν ξυπνήσεις και το οποίο συνεχίζει να επιπλέει, βρίσκεται ακόμα μέσα σου, ταυτίζεται με σένα, αλλά έχει αρχίσει να απομακρύνεται. Πέφτεις για μια στιγμή μέσα ώσπου οι αμυντικοί μηχανισμοί της αφύπνισης, αχ τι όμορφη έκφραση, αχ τι γλώσσα, αναλαμβάνουν να σε συγκρατήσουν…»
Το Κουτσό δεν αφηγείται μια ιστορία ξένη προς τον συγγραφέα το υλικό του είναι εν μέρει αυτοβιογραφικό και ο Κορτάσαρ έχει πει: «Αν δεν έγραφα αυτό το βιβλίο εκείνη την εποχή, μάλλον θα έπεφτα στον Σηκουάνα».
Σύμφωνα με τον Κάρλος Φουέντες: «Δεν είναι απλώς ένα μυθιστόρημα, αλλά το κουτί της Πανδώρας». Πέρα από την ιστορία που αφηγείται, θέτει πάρα πολλά προβλήματα, υπαρξιακά και αισθητικά. Είναι ένα έργο που διαπνέεται από τον άνεμο της δημιουργικής ελευθερίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Το βιβλίο Το Κουτσό (μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης) κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Opera.
[ 2 ]
Δεν ήμουν πια άνθρωπος – Οσάμου Νταζάι | Εκδόσεις Gutenberg
Ο Ιάπωνας μυθιστοριογράφος Οσάμου Νταζάι σε αυτό το βιβλίο του αναφέρεται καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον, στη λεπτή γραμμή ανάμεσα στην απομόνωση και το ανήκειν, αφηγούμενος τη διαχρονική και ενστικτώδη ιστορία της ψυχικής ασθένειας.
Το βιβλίο Δεν ήμουν πια άνθρωπος είναι το τελευταίο ολοκληρωμένο έργο του Ιάπωνα συγγραφέα πριν αυτοκτονήσει το 1948. Η αυτοκτονία αυτή υπήρξε η τελευταία μιας σειράς από αποτυχημένες απόπειρες που είχαν προηγηθεί και άρχισαν πολύ νωρίς, ήδη από το 1927. Από την εποχή εκείνη ξεκινά και η σειρά των «επαίσχυντων», όπως τις χαρακτηρίζει ο ίδιος, καταστάσεων, που αποτέλεσαν, με διαλείμματα, τη σύντομη ζωή του. Αλκοολισμός, εγκατάλειψη των σπουδών του, ερωτικές περιπέτειες με άσχημη κατάληξη, εμπλοκή με απαγορευμένες εκείνη την εποχή μαρξιστικές οργανώσεις, αποκλήρωση από την οικογένεια, εξάρτηση από τη μορφίνη, εγκλεισμός σε ψυχιατρείο· εμπειρίες που, έως ένα βαθμό, προβάλει το μυθιστόρημα. Αν λοιπόν μάθει κανείς λίγο καλύτερα τη ζωή του Οσάμου Νταζάι εύκολα μπορεί να αντιληφθεί πως αυτή η ιστορία δεν είναι άλλη από μια αυτοβιογραφική καταγραφή του συγγραφέα υπό από το πρίσμα της μυθοπλασίας.
Ένα ημιαυτοβιογραφικό έργο, που απεικονίζει μεγάλο μέρος της ζωής του ίδιου του Νταζάι μέσα από τα μάτια του κεντρικού χαρακτήρα, του Όμπα Γιόζο, μέσα από τις αποτυχίες του στον έρωτα, τη συμμετοχή του στο Κομμουνιστικό Κόμμα μέχρι τα στιγμιαία θραύσματα τρυφερότητας στη ζωή του. Μια τρομακτικά ρεαλιστική ματιά στο μυαλό ενός ανθρώπου που παλεύει μέσα από την κατάθλιψη, την αποξένωση και τον εθισμό καθώς αναζητά έναν τρόπο να παραμείνει ανθρώπινος.
Το βιβλίο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην αποξένωση της παιδικής κατάθλιψης, περιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο ο ήρωάς του κινείται μέσα στη ζωή σε μια εποχή που η γλώσσα της ψυχικής ασθένειας δεν συζητιόταν ποτέ φωναχτά. Ο μελαγχολικός νεαρός αισθάνεται βαθιά αποξενωμένος από την κοινωνία. Τον απασχολεί η αδυναμία του να αποκαλύψει τον εαυτό του στους άλλους, έχοντας αναπτύξει ένα ρόλο γελωτοποιού. Αισθάνεται αποστασιοποιημένος από την οικογένειά του και επικρίνει ελεύθερα τους φίλους του. Αντιμετωπίζει την αποξένωσή του άλλοτε ως αστείο και άλλοτε ως καταδίκη σε ισόβια κάθειρξη.
«Μπροστά στους ανθρώπους έτρεμα πάντα από φόβο. Επειδή δεν είχα την παραμικρή αυτοπεποίθηση στα λόγια μου και στη συμπεριφορά μου κρατούσα μυστική, μόνο για τον εαυτό μου, την αγωνία και το άγχος μου, βαθιά σ᾽ ένα μικρό κουτί μέσα στο στήθος. Κι έτσι, κρύβοντας καλά καλά όλη τη μελαγχολία και τη νευρικότητά μου, για να μη φανούν, προσποιούμενος με όλη μου τη δύναμη μια ουράνια αισιοδοξία, βαθμηδόν τελειοποιούσα τον εαυτό μου στο ρόλο του εκκεντρικού γελωτοποιού. Το μόνο που σκεφτόμουν ήταν πώς οτιδήποτε ήταν καλό, αρκεί να έκανε τους ανθρώπους να γελάσουν. Μ᾽ αυτό τον τρόπο δεν έδιναν και πολλή σημασία στο ότι εγώ ήμουν έξω από τη λεγόμενη “ζωή” τους».
Το βιβλίο Δεν ήμουν πια άνθρωπος (μετάφραση Στέλιος Παπαλεξανδρόπουλος) κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Gutenberg.
[ 3 ]
Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια – Χάρπερ Λι | Εκδόσεις Bell
Το Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια είναι ένα από εκείνα τα βιβλία που σχεδόν όλοι θα διαβάσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους. Είτε ως μαθητές στο σχολείο, είτε γιατί κάποιος το πρότεινε, πάντως το σίγουρο είναι πως οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τη δική τους προσωπική εμπειρία από την ανάγνωσή του.
Το βιβλίο προβάλλει με μαεστρία την ατμόσφαιρα του Αμερικανικού Νότου και πιο συγκεκριμένα της Αλαμπάμα στη δεκαετία του ’30, προβάλλοντας και ένα αντιρατσιστικό μήνυμα, όπως καταγράφεται μέσα από τα παιδικά μάτια της πρωταγωνίστριας Σκάουτ αλλά και του Τζεμ Φιντς. Ο πατέρας τους, Άττικους Φίντς δικηγόρος της εποχής αποφασίζει να υπερασπιστεί έναν νεαρό νέγρο, τον Τομ Ρόμπινσον ο οποίος κατηγορείται για τον βιασμό μιας λευκής γυναίκας, η οποία όπως αποδεικνύεται είχε αναγκαστεί να πει ψέψατα από τον αλκοολικό πατέρας της. Παρά την αποκάλυψη αυτή, ο Τομ καταδικάζεται. Το φαινομενικά γαλήνιο και ειρηνικό Μέικομπ της Αλαμπάμα είναι στην πραγματικότητα βουτηγμένο στην προκατάληψη, τη βία και την υποκρισία. Ο Φιντς αγωνιζόμενος για τη δικαιοσύνη και μια ηθικά αξιοπρεπή κοινωνία, καλείται να αντιμετωπίσει τους συμπολίτες του αλλά και να εξηγήσει στα παιδιά του πόσο σημαντική είναι για αυτόν αλλά και για το μέλλον αυτού του τόπου η νίκη αυτής της υπόθεσης.
Ένα από τα πιο αγαπημένα μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ, το Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια συγκαταλέγεται ανάμεσα στα αξιολογότερα κλασικά έργα της σύγχρονης λογοτεχνίας. Ένα αληθινό λογοτεχνικό έργο που παραμένει δυνατό, θαρραλέο και επίκαιρο ακόμα και σήμερα. Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1960 και ήταν το δεύτερο βιβλίο της Χάρπερ Λι.
Έχει κερδίσει πολλές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων και το Βραβείο Πούλιτζερ, μεταφράστηκε σε πάνω από σαράντα γλώσσες και μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο, το 1962, από τον Ρόμπερτ Μάλιγκαν, σε μια κλασική ταινία με πρωταγωνιστή τον Γκρέγκορι Πεκ.
Το βιβλίο Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια (μετάφραση Τράπαλη Βικτώρια) κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Bell.
[ 4 ]
2666 – Ρομπέρτο Μπολάνιο | Εκδόσεις Άγρα
Πρόκειται για ένα φιλόδοξο μυθιστόρημα με ένα στοιχείο παρωδίας-ντοκιμαντέρ στον πυρήνα του. Χωρίζεται σε πέντε χαλαρά συνδεδεμένες ενότητες, καθεμία από τις οποίες θα μπορούσε να σταθεί ως αυτοτελές μυθιστόρημα (πράγματι ο Μπολάνιο εξέφρασε την επιθυμία να εκδοθούν χωριστά, κάτι που αγνοήθηκε από τους εκδότες του).
Η ιστορία ξεκινάει με την αναζήτηση ενός Πρώσου συγγραφέα ονόματι Μπένο Φον Αρτσιμπόλντι από τέσσερις κριτικούς λογοτεχνίας από διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες που τους ενώνει η εμμονή τους με αυτόν. Την τελευταία φορά που έδωσε σημεία ζωής βρισκόταν στη Σάντα Τερέσα, μια πόλη της ερήμου στα σύνορα Μεξικού και ΗΠΑ όπου εκατοντάδες γυναίκες έχουν βρεθεί άγρια δολοφονημένες. Λίγα πράγματα είναι γνωστά για τον Αρτσιμπόλντι εκτός από το ότι είναι πολύ ψηλός, πολύ γέρος και ότι εξαφανίστηκε σε νεαρή ηλικία (αν και έκτοτε συνέχισε να γράφει).
Η ανακάλυψη του τόπου διαμονής του αποτελούσε επί μακρόν όνειρο για τους κριτικούς. Σε ένα συνέδριο στην Τουλούζη, μια τυχαία συνάντηση φέρνει στο φως στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο Αρτσιμπόλντι ταξίδεψε πρόσφατα στη μεξικανική συνοριακή πόλη Σάντα Τερέζα. Οι κριτικοί πηγαίνουν εκεί με την ελπίδα να τον εντοπίσουν. Ωστόσο, η περιγραφή μιας συγκεκριμένης πλοκής είναι μάλλον μάταιη. Γιατί ο Μπολάνιο δεν συνεχίζει σε αυτό το μοτίβο μιας αναζήτησης.
Το πρώτο μέρος αφηγείται την ιστορία αυτών των τεσσάρων ακαδημαϊκών που αναζητούν τον αγαπημένο τους συγγραφέα σε όλο τον κόσμο. Το δεύτερο μέρος αφορά έναν πατέρα που ανησυχεί για την ασφάλεια της κόρης του. Το τρίτο αφορά έναν δημοσιογράφο που ερευνά φόνους στη φανταστική πόλη Σάντα Τερέζα. Το τέταρτο αφορά τους φόνους και το πέμπτο διηγείται από την οπτική γωνία του προαναφερθέντος αγαπημένου συγγραφέα.
Η αφηγηματική δεινότητα του Μπολάνιο μεταμορφώνουν την ιστορία του σε ένα σπονδυλωτό έπος – ένα μυθιστόρημα χτισμένο από πέντε συνδεδεμένες νουβέλες, καθεμιά από τις οποίες είναι ένα κολάζ από ατελείωτα αυτοτελή μέρη: εφιάλτες, μονολόγους, αδιέξοδα, εγκιβωτισμένες ιστορίες.
Αν μπορούσαμε με μια μόνο πρόταση να το περιγράψουμε τότε θα λέγαμε ότι το 2666 έχει να κάνει με το πώς η ιστορία και η βία συμβάλλουν στη δημιουργία της τέχνης και, σε κάποιο βαθμό, πώς η τέχνη συμβάλλει στη δημιουργία της ιστορίας και της βίας. Η φρίκη του πραγματικού κόσμου αγκυροβολεί στη λυρική αισθητική του Μπολάνιο, παράγοντας ένα υβρίδιο πολιτικής οργής και εκλεπτυσμένης τέχνης.
Το βιβλίο 2666 (μετάφραση Κρίτων Ηλιόπουλος) κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Άγρα.
Book to ride. Με τις σελίδες οδηγό κάνουμε το 2024 μαγικό.
Αναζητήστε περισσότερες προτάσεις βιβλίων στο public.gr
