Η είδηση ότι ο 84χρονος Κρίστο έφυγε από τη ζωή σκόρπισε τη λύπη σε χιλιάδες ανθρώπους που θα θυμούνται τον καλλιτέχνη και τα μεγάλα του έργα που τυλίγουν εμβληματικά μνημεία, νησιά και γέφυρες σε όλο τον κόσμο.
Όταν το 2009 πέθανε η Ζαν-Κλοντ, η σύντροφος και συν-δημιουργός των έργων του Κρίστο, πολλοί πίστεψαν ότι έφτασε και το τέλος της καλλιτεχνικής του δημιουργίας. Το ιστορικό αυτό ζευγάρι, ο Christo Vladimirov Javacheff από τη Βουλγαρία, και η σύζυγός του Jeanne-Claude Denat de Guillebon από το Μαρόκο, θρυλικοί στον κόσμο της τέχνης για την τόλμη με την οποία προσέγγισαν τις εγκαταστάσεις και το εφήμερο και για την επιμονή τους να παρουσιάζουν τα έργα τους στα πιο απρόβλεπτα μέρη, είχαν ήδη σφραγίσει με την καλλιτεχνική τους δημιουργία εμβληματικά μέρη σε όλο τον κόσμο.
Ο Κρίστο και η Ζαν Κλοντ, πίστεψαν πολύ στο έργο τους και έκαναν μεγάλη υπομονή σε όλη τη διάρκεια της παραγωγικής ζωής τους. Η αναμονή των απαντήσεων από κυβερνήσεις που άλλαζαν συχνά ήταν σχεδόν βασανιστική.
Περίμεναν 32 χρόνια για να παρουσιάσουν τη δουλειά τους “Wrapped Trees“, στο Berower της Ελβετίας, σχεδόν 25 χρόνια για να πάρουν πράσινο φως και να εγκαταστήσουν το αλησμόνητο στους Νεοϋορκέζους έργο τους “The Gates” στο Central Park, 24 χρόνια μέχρι να δώσει η γερμανική κυβέρνηση άδεια για να τυλίξουν το Ράιχσταγκ στο Βερολίνο σε ασημένιο ύφασμα, 10 χρόνια μέχρι οι γαλλικές αρχές να εγκρίνουν το «τύλιγμα» της Pont Neuf στο Παρίσι με ύφασμα στο χρώμα της σαμπάνιας, 7 χρόνια για να καταφέρουν να φυτέψουν ένα δάσος από ομπρέλες σε ορυζώνες κοντά στο Τόκιο και κατά μήκος των λόφων της Νότιας Καλιφόρνιας.
Τα έργα του Κρίστο και της Ζαν Κλοντ δείχνουν τη δύναμη της τέχνης να μεταμορφώνει το τοπίο. Τα έργα τους πάντα μοιάζουν με ποταμό υλικού, φαίνονται παράξενα στη σύλληψή τους και κινούνται με τα στοιχεία της φύσης: Τη βροχή και τον αέρα, φωσφορίζουν στο φως, δημιουργούν παράξενους όγκους στο σκοτάδι χάνονται και εμφανίζονται πίσω από δέντρα, σκεπάζουν με έναν τρόπο σχεδόν ιδιοφυή τα νερά.
«Όλα τα έργα μας αφορούν πραγματικά πράγματα – πραγματικό άνεμο, τον ήλιο τον πραγματικό, πραγματικό υγρό, πραγματικό κίνδυνο, πραγματικό δράμα. Και αυτό είναι πολύ αναζωογονητικό για μένα», λέει ο Κρίστο. Τα έργα τους είναι κινούμενα, ελαφρά και συγκεντρώνουν γύρω τους εκατομμύρια επισκέπτες.
Ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης Μάικλ Μπλούμπεργκ, θεώρησε την εγκατάσταση που έκαναν στο Σέντραλ Παρκ ώς το πιο ελπιδοφόρο καλλιτεχνικό μήνυμα σε μια πόλη που τέσσερα χρόνια πριν είχε χτυπηθεί από την τρομοκρατία. Οι χρυσαφένιες «Πύλες» τους στο Σέντραλ Παρκ προσέλκυσε τέσσερα εκατομμύρια επισκέπτες υπενθυμίζοντας ότι το καλλιτεχνικό πνεύμα της πόλης είναι ζωντανό και ακμαίο.
Ο Ιταλός επιμελητής Germano Celant, θεωρεί τα έργα τους μέρος ενός ονείρου. Ένα οπτικό κατόρθωμα που έχουν καταφέρει λίγοι καλλιτέχνες και έργα με τα οποία μπορούν να συνομιλήσουν όλοι.
Ένα από τα τελευταία μεγάλα έργα του Κρίστο ήταν το The Floating Piers, μέσα στη Λίμνη Iseo στην Ιταλία που συνέδεσε δυο από τα νησιά της με την ηπειρωτική χώρα. Οι κίτρινες αστραφτερές νάιλον διαδρομές επάνω στο νερό είχαν επεκταθεί και στη μεγαλύτερη λίμνη Monte Isola για να δημιουργήσουν ένα διάδρομο ακόμα που κάλυπτει τη συνολική απόσταση 4,5 χιλιομέτρων. 200.000 επιπλέοντες κύβοι νερού έκαναν το περπάτημα των επισκεπτών παιχνίδι, «σαν να περπατάς πάνω σε στρώμα νερού» έλεγε ο Κρίστο.
Αυτό ήταν ένα έργο που δεν πήρε πολύ χρόνο. Για την ακρίβεια οι τοπικές αρχές το ενέκριναν σε λιγότερο από ένα χρόνο. Περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι επισκέφθηκαν τις “Πλωτές προβλήτες”, των οποίων το άνοιγμα του θα συμπέσει με τις δύο τελευταίες ημέρες της Art Basel.
Σε μια συνέντευξή του στους ΝΥΤ ο τότε 80χρονος καλλιτέχνης, λέει ότι δεν μπορεί να δείχνει τόσο υπομονετικός και να περιμένει άλλο να εγκριθούν τα σχέδια των έργων του. Δεν αισθάνεται πια βέβαιος ούτε ότι θα ζήσει άλλα 10 χρόνια, ούτε μπορεί να μπαίνει στην τόσο περίπλοκη διαδικασία και της ίδιας της κατασκευής των έργων. Τα σχέδια που έφτιαξε για να καλύψει την Αψίδα του θριάμβου με τον θάνατό του έμειναν ημιτελή.
—
Κεντρική φωτογραφία άρθρου: United Arab Emirates, 2017 | Christo at the proposed site of The Mastaba | Photo: Wolfgang Volz | © 2017 Christo
