Μια παράσταση για το ελληνικό καλοκαίρι, φτιαγμένη από όνειρα και εφιάλτες, ερωτισμό και ηδονοβλεψία, ο Καύσωνας του Γιάννη Παναγόπουλου, κάνει πρεμιέρα στη Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση στις 30 Μαρτίου.
Στο ελληνικό καλοκαίρι. Εκεί δεν θα ‘θελες να σε βρει το τέλος του κόσμου;
Γελώντας πικρά με το ελληνικό καλοκαίρι. Μια φαντασιακή εθνογραφία της Ελλάδας, βασισμένη σε ιστορίες καθημερινών ανθρώπων που ακολουθούν τις μικρές τους τελετουργίες. Μέσα σε ένα καυτό 24ωρο. Μέσα σε ένα καυτό καλοκαίρι.
Αντλώντας δραματουργικό υλικό από τις συλλογές διηγημάτων της Βίβιαν Στεργίου, «Μπλε Υγρό» και «Δέρμα», η παράσταση συνθέτει μια φαντασιακή εθνογραφία για έναν κόσμο που οδεύει με ιλιγγιώδη ταχύτητα προς το τέρμα.
Μικρές ιστορίες καθημερινών ανθρώπων, σ’ ένα πλαίσιο που διαρκώς στενεύει. Με τα πρόσωπα να γραπώνονται απ’ τις τελετουργίες τους. Με την επικοινωνία τους να θρυμματίζεται. Μια παράσταση για το μεγάλο άραγμα κάτω από τον καυτό μεσογειακό ήλιο μέχρι τη μεγάλη στιγμή ή το μεγάλο τέλος.
Στη διάρκεια μιας καυτής καλοκαιρινής μέρας, με βρόμικα εξοχικά, ζεστές θάλασσες και γυμνά σώματα, μια ζωντανή πινακοθήκη αντιηρωικών προσώπων κάθεται προσεκτικά στα τραπέζια της αγίας ελληνικής οικογένειας, ανάμεσα σε σεμεδάκια, τηλεοράσεις, κουκούτσια, ζουμιά και όσα δεν κάνει να βλέπουμε. Χαζεύουν βίντεο απ’ τη δεκαετία του ‘90, γιατί μετά το πράγμα στράβωσε.
Προσεύχονται στους δικούς τους θεούς, κάνουν μπάνιο και κήρυγμα, πουλούν και αγοράζονται σε προσιτή τιμή. Προσφέρουν εμπειρίες και απολαμβάνουν, απολαμβάνουν, διαρκώς απολαμβάνουν. Είναι έτοιμοι για τα μεγάλα έργα και, αν δεν γίνουν, το «πώς ήμουν και πώς έγινα» πάντα σώζει την αναμέτρηση. Κι όμως. Στον καλοκαιρινό τους «παράδεισο», εκείνο που στ’ αλήθεια θέλουν είναι κάποιος να τους καταλάβει και να νοιαστεί γι’ αυτούς, ν’ αγγίξουν και ν’ αγγιχτούν.
Ο Γιάννης Παναγόπουλος είναι απόφοιτος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου και υποψήφιος διδάκτορας του τμήματος Θεατρικών Σπουδών (Σχολή Καλών Τεχνών) του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Ήταν ο καλλιτεχνικός επιμελητής των Τελετών Έναρξης και Λήξης των Special Olympics που έγιναν στην Αθήνα το 2011. Έκανε το υποκριτικό του ντεμπούτο στο θέατρο το 2009, ενώ το 2019 προκάλεσε αίσθηση ως σκηνοθέτης με την παράστασή του, «Μπλε υγρό ή ο ουρανός δεν φαίνεται καλά από τη Σόλωνος», στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Νέων Δημιουργών.
Είναι η δεύτερη φορά που ως σκηνοθέτης αντλεί έμπνευση από διηγήματα της Βίβιαν Στεργίου. Για τις ανάγκες του «Καύσωνα» επανέρχεται στο βιβλίο της, «Μπλε υγρό», ενώ στρέφεται και στο «Δέρμα». Σκοπός του σκηνοθέτη είναι η ανάδειξη της νεοελληνικής δραματουργίας, αλλά και η εξέλιξη της έρευνάς του, που ξεκίνησε το 2019. Δανειζόμενος από τα κείμενα της Στεργίου, σχολιάζει: «Έτσι είναι η ζωή: “Προχωράει, κι αυτό δεν είναι παρηγοριά, αλλά αλήθεια καλυμμένη με κλισέ. Κάνει κύκλους, μετά χάνεται και δημιουργείται πάλι, κάνει ξανά κύκλους, μετά χάνεται και δημιουργείται πάλι”».
Οι χαρακτήρες του «Καύσωνα» είναι στην πραγματικότητα άνθρωποι ανώνυμοι, καθημερινοί, που δεν τα κατάφεραν στη ζωή ή η ζωή δεν στάθηκε γενναιόδωρη μαζί τους. «Άνθρωποι μέσα σε βρόμικα εξοχικά και ζεστές θάλασσες, που περνούν το καυτό τους καλοκαίρι αναπολώντας τα όσα έχουν περάσει» όπως γλαφυρά τους περιγράφουν οι συντελεστές της παράστασης. Διατηρούν, πάντως, όλες τις καλοκαιρινές τους ιεροτελεστίες: τον πρωινό ελληνικό καφέ, μια παρτίδα τάβλι το απόγευμα στο μπαλκόνι, τις συζητήσεις με θέμα τη ζωή όλων που, ενώ ξεκινούν, δεν βρίσκουν τρόπο να τελειώσουν.
Το θέμα του ελληνικού καλοκαιριού με τους χαρακτηριστικούς του ανθρωπότυπους έχει απασχολήσει ξανά παραγωγή της Στέγης στο πρόσφατο παρελθόν. Το 2020, ο Ανέστης Αζάς σκηνοθέτησε το έργο της Λένας Κιτσοπούλου, «Ερωτικές καρτ ποστάλ από την Ελλάδα», ένα σαρκαστικό αντιαφιέρωμα στα –made in Greece– καλοκαίρια μας.
Και στον «Καύσωνα», ο μύθος του ελληνικού καλοκαιριού αποδομείται. Αξιοποιώντας το δόγμα της συλλογικής καλοκαιρινής ανάμνησης σε ζεστά, ξηρά τοπία, συνυφασμένης με τους ανηλεείς καύσωνες, η παράσταση σχολιάζει την τρέλα της ανυπόφορης θερμοκρασίας που μεταφράζεται στο «όνειδος» του γυμνισμού, στην παραλυσία των ανθρώπινων σωμάτων και δραστηριοτήτων, μέχρι και στον ιδρωμένο έρωτα.
Οι συλλογές διηγημάτων της Βίβιαν Στεργίου, «Μπλε υγρό» και «Δέρμα», κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πόλις.
Λίγα λόγια για τον Γιάννη Παναγόπουλο
Ο Γιάννης Παναγόπουλος είναι απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου και του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και υποψήφιος διδάκτωρ του τμήματος Θεατρικών Σπουδών (Καλών Τεχνών) του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Έχει εργαστεί ως ηθοποιός και σκηνοθέτης στο Εθνικό Θέατρο και στη Πειραματική Σκηνή του, στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, στο Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας, στο θέατρο Θησείον κ.ά. Διατέλεσε καλλιτεχνικός επιμελητής στις Τελετές Έναρξης και Λήξης των Special Olympics 2011 στην Αθήνα και αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής για τη διεκδίκηση του Μεσολογγίου ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ευρώπης 2021. Μαζί με τη Ζωή Μυλωνά και τον Δήμο Κλιμενώφ έχουν ιδρύσει το ΝΟVUS Theatre Ensemble.
Λίγα λόγια για την Βίβιαν Στεργίου
Η συγγραφέας Βίβιαν Στεργίου γεννήθηκε το 1992 στα Τρίκαλα. Σπούδασε Νομικά στην Αθήνα και την Ουτρέχτη και είναι υποψήφια διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εκδώσει τη συλλογή διηγημάτων «Μπλε Υγρό» (Πόλις, 2017), θεατρική μεταφορά της οποίας παρουσιάστηκε στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία του Γιάννη Παναγόπουλου. Το βιβλίο τιμήθηκε με το βραβείο «Μένης Κουμανταρέας» της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων και συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος, ενώ διηγήματά του μεταφράστηκαν στα γαλλικά. Η δεύτερη συλλογή διηγημάτων της, με τίτλο «Δέρμα», κυκλοφόρησε το 2022 (Πόλις). Έχει μεταφράσει στα ελληνικά σύγχρονα αμερικανικά μυθιστορήματα και από το 2018 αρθρογραφεί σε εβδομαδιαία βάση στον Τύπο. Από το 2023 εργάζεται στην εφημερίδα «Καθημερινή» ως συντάκτρια. Ζει στην Αθήνα.
