Το έαρ που βιώνουμε δεν διαρκεί αιώνια
Υποχωρεί ασθμαίνοντας μπρος στον σκληρό χειμώνα
Και της ζωής το άτεγκτο, το σιδηρούν το χέρι
σαν φύλλα θα μας σκόρπιζε στο παγωμένο αγέρι
Όχι, μη μ΄αγκαλιάζεις φοβισμένη
Η άνοιξη μας είναι ακόμη ανθισμένη
Την κεφαλή μην χαμηλώνεις από λύπη
Το φως το ιλαρό του έρωτα μας ακόμη δεν του λείπει!
Όχι, μη κλαις! Η οδύνη φωλεύει ακόμη αλαργινά,
Σίμωσε την καρδιά σου στην δική μου την καρδιά
Έτι η αγάπη με πνεύμα γιορτινό
Μ’ ευγνωμοσύνη περισσή κοίτα στον ουρανό!
Τόμας Μαν, «Δυο Νουβέλες για το Φύλο-Έκπτωτη»
Η The Project Gallery παρουσιάζει την ομαδική έκθεση “Gender Melancholia – Η Μελαγχολία του Φύλου”, σε επιμέλεια των Φαίδρα Βασιλειάδου και Θάνου Μακρή, οι οποίοι όπως αναφέρουν σχετικά:
«Με την παρούσα έκθεση επιχειρείται μια προσπάθεια αναζήτησης μεταξύ των ασαφών ορίων του φύλου, όπως αυτό δομείται κοινωνικά (gender) και βιολογικά (sex). Επίσης, ερευνάται η ταυτότητα φύλου ως προϊόν κοινωνικής διαντίδρασης και κατά συνέπεια πώς το φύλο και η κατασκευή του εαυτού μας – αυτοαντίληψη, μπορούν να οδηγήσουν στην κοινωνική αποστασιοποίηση…
Μέσω της εικαστικής αναζήτησης, θα προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε το ζήτημα της κατασκευής των φύλων σε μια πατριαρχική και ανδροκρατούμενη κοινωνία της Δύσης και τον τρόπο με τον οποίο η Αναταραχή Φύλου αποτέλεσε “Βίβλος” της σεξουαλικότητας και της φεμινιστικής, αλλά και μεταφεμινιστικής θεώρησης των φύλων.
Σημαντικές θεωρήσεις όπως το Πένθος και η Μελαγχολία του Φρόυντ και η Αναταραχή Φύλου της Μπάτλερ, αποτελούν τροφή για σκέψη και περισσότερη αναζήτηση ώστε να δημιουργηθεί μια συνύφανση με την αλλαγή παραδείγματος της μετανεωτερικής εποχής του COVID19 και της κοινωνικής αποστασιοποίησης μεταξύ των φύλων…. Η έκθεση για τη “Gender Melancholia – Μελαγχολία του Φύλου” είναι μια προσπάθεια ανεύρεσης των ασαφών ορίων των φύλων, σε σχέση με τη νέα πραγματικότητα της COVID19 era, που φλερτάρει πολλές φορές με την Depression era, αλλά και από την άλλη, δίνει μια δυναμική διάσταση στην αναζήτηση του εαυτού μας, του φύλου μας, του σεξουαλικού και του ρομαντικού προσανατολισμού μας».
Ζητήματα που αφορούν στο φύλο, τη γλώσσα και τις κοινωνικές επιστήμες, στο υποκείμενο του φεμινισμού, στη σεξουαλικότητα αλλά και την ταυτότητα του φύλου είναι μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία μελέτης στις επιστήμες που αφορούν στο Φύλο.
«Δε γεννιέσαι γυναίκα, γίνεσαι», είχε δηλώσει η Simon de Beauvoir, μόλις το 1949. Στη δεκαετία του 1970 επικράτησαν έννοιες όπως ο ριζοσπαστικός, ο μαρξιστικός και ο φιλελεύθερος φεμινισμός. Στόχος αυτών των κινημάτων ήταν κυρίως το τέλος του καπιταλισμού και της νομικής, εκπαιδευτικής και οικονομικής ανισότητας ανάμεσα στα φύλα, αλλά και η εξάλειψη της βιολογικής οικογένειας. Με έντονες επιδράσεις από την Beauvoir και τον Levi Strauss, o φεμινισμός εστίασε σε διπολικές αντιθέσεις της γυναίκας και του άντρα.
Η κριτική της Butler αφορούσε στη διάκριση μεταξύ «βιολογικού» και «κοινωνικού» φύλου και την κατανόηση του δεύτερου ως κοινωνικό δημιούργημα του πρώτου. Η ίδια επικεντρώθηκε στην έννοια του δημιουργήματος κι έδειξε πώς η ερμηνεία του βιολογικού φύλου συνδέεται με τα πολιτισμικά νοήματα του κοινωνικού φύλου.
Ισχυρίστηκε λοιπόν οτι η σημασιοδότηση του σώματος ως έμφυλου/σεξουαλικού συμβαίνει μόνο με αναφορά στο κοινωνικό φύλο και ότι διανοητά φύλα είναι εκείνα που επιδεικνύουν συνοχή και συνέχεια ανάμεσα στο βιολογικό φύλο, το κοινωνικό φύλο και την επιθυμία. Βασική επιρροή στη θεωρία της υπήρξε ο Foucault, Derrida και η Wittig περί ετεροσεξουαλικότητας κι επιθυμίας που επιβάλλεται από το κοινωνικό σύνολο. Αποδέχτηκε τη θεωρία του Foucault περί «κατασκευής» του φύλου μέσω της αναπαραγωγικής σεξουαλικότητας.
Η «Αναταραχή του φύλου» είναι ένα σπουδαίο έργο της Butler προεκτείνοντας τις θέσεις ότι η υποκειμενικότητα παράγεται λογοθετικά και ότι το βιολογικό φύλο είναι μια πολιτική κατηγορία που θεμελιώνει την ετεροσεξουαλικότητα, προβάλλει το επιχείρημα ότι η υποτιθέμενη συνοχή μεταξύ βιολογικού φύλου, κοινωνικού φύλου και σεξουαλικότητας δεν οφείλεται παρά στην επαναλαμβανόμενη στιλιστική επιτέλεση συγκεκριμένων πράξεων μέσα στον χρόνο, πράξεων που αποκτούν το νόημά τους σε ένα πλαίσιο ετεροκανονικότητας.
Ο Freud στο έργο του «Πένθος και Μελαγχολία» πραγματοποιεί μία συγκριτική μελέτη μελαγχολίας και πένθους. Θεωρεί το συναίσθημα του πένθους ως το φυσιολογικό πρότυπο της μελαγχολίας. Υποστηρίζει ότι η μελαγχολία και το πένθος είναι παρόμοιες καταστάσεις. Οφείλονται και τα δύο στην απώλεια ενός αντικειμένου αγάπης (πρόσωπο, ιδέα) και έχουν παρόμοια συμπτωματολογία (συναίσθημα πόνου, αδιαφορία για τον εξωτερικό κόσμο, αναστολή δραστηριοτήτων κ.α). Το πένθος διαρκεί για συγκεκριμένη χρονική περίοδο που όταν ολοκληρωθεί, η ζωή του ατόμου επιστρέφει στο φυσιολογικό σε αντίθεση με τη μελαγχολία, η οποία τείνει να είναι μια σχεδόν μόνιμη κατάσταση κατάθλιψης. Εκκινώντας από αυτήν τη βάση, ο Freud αναλύει, από μια μεταψυχολογική οπτική, τη μελαγχολία ως αποτέλεσμα του πένθους και αποδεικνύει τα σημεία σύνδεσης και απόκλισής τους.
Δύο έργα σταθμοί, τόσο σύγχρονα που μοιάζουν να γράφτηκαν χθες και που συνδέονται σημαντικά στη συγκεκριμένη έκθεση. Η έρευνα αφορά στη μετά – Covid εποχή με έναν ευφυή τρόπο θέτοντας σημαντικά ερωτήματα προς μελέτη και αναζήτηση που αφορούν στη νέα πραγματικότητα, στην κοινωνική αποστασιοποίηση των φύλων και στην κοινωνική απομόνωση.
16 καλλιτέχνες ενώνονται για να παρουσιάσουν μια αξιομνημόνευτη δουλειά, τρυφερή, εσωτερική, προκλητική αλλά συνάμα ευγενική, που με μια εκλεπτυσμένη “in your face” προσέγγιση, σοκάρει, προβληματίζει και ταυτόχρονα επιμορφώνει τον επισκέπτη. Σου αφήνει μια γλυκιά αναταραχή, σαν αυτή την αναταραχή που προκαλείται στο φύλο κι ένα συναίσθημα ερωτημάτων για το μετά, οριακά αισιόδοξο. Πρόκειται για μια σύγχρονης αισθητικής έκθεση που αξίζει σίγουρα την προσοχή μας.
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Γιάννης Αμπατζιάδης, Μαρίνα Βελησιώτη, Αλεξάνδρα Ιωαννίδη, Νίκος Καχριμάνης, Παναγιώτης Λεζές, Ναταλία Μαντά, Αλεξάνδρα Μασμανίδη, Χρίστος Μιχαηλίδης, Φανούρης Μωραΐτης, Αλεξάνδρα Νάκου, Γιώργος Ντολαπτσής, Ξένια Παπαδοπούλου, Άννα Παπαθανασίου, ΆνναΜαρία Πινακά, Γιώργος Τσεριώνης, Κώστας Χριστόπουλος
