Μπορεί η αγάπη να χωρέσει σε ένα βιβλίο;

Στα «Δοκίμια για την ύπαρξη της αγάπης» ο λόγος είναι για την αγάπη, φυσικά. Αλλά όταν αυτός προέρχεται από τη Δανία, το ζήτημα δεν είναι μελιστάλαχτο, αυτονόητο, ούτε απλό. Είναι σκοτεινό, άγριο και τρυφερό συγχρόνως, αναμιγνύεται με θρύλους, ιστορία, με παραμύθι και φιλοσοφία και σε στροβιλίζει στον αέναο χορό του κόσμου και των ανθρώπων που τον κατοικούν. Του κόσμου που αρχίζει με το κυνήγι των μαγισσών, συνεχίζει με το κυνήγι της αλήθειας και καταλήγει στο κυνήγι του κέρδους. Ο αφηγητής ζει ήδη 500 χρόνια και έχει συγκεντρώσει ιστορίες για την αναζήτηση της αγάπης. Μια για κάθε αιώνα. Το 1500 είναι ο ορφανός Φρανς, που μεγαλώνει σε μοναστήρι και αποτυπώνει σε παρτιτούρες το παράξενο τραγούδι της Αμέλιε, που όποιος την ακούει κλαίει. Το 1600 είναι ο ζωγράφος Γκρεγκόριους, που προσπαθεί να αποτυπώσει την ψυχή της γυναίκας, έχοντας σαν παιδί συγκλονιστεί από τη δικαστική ομολογία του άντρα που τεμάχισε μια γυναίκα αναζητώντας την ψυχή της. Το 1700 είναι η όμορφη κόρη των υπηρετών του Σεβερίν, που παρά τις αντιρρήσεις του έσμιξε με τον γιό του Χανς, τον ιδιοφυή επιστήμονα που προσπαθούσε να αποδείξει τη σχέση της ταχύτητας του φωτός με την αγάπη. Την αγάπη που σαν το φως δεν τη βλέπουμε να ταξιδεύει αλλά την αισθανόμαστε όταν πέφτει επάνω μας. Το 1800 είναι ο Ντίντερικ, το άπειρο παπαδοπαίδι που φεύγει απ’ το σπίτι με τους στραβούς τοίχους για να αναζητήσει την ευτυχία στην Κοπεγχάγη και στο Βερολίνο. Διαβάζει μανιωδώς Χέγκελ, γνωρίζει τον Σοπενχάουερ, τον Φρόιντ και τον Νίτσε, γίνεται πρακτικός φιλόσοφος ζώντας σε ένα βαρέλι, αποκτά τέσσερα παιδιά που ποτέ δε γνωρίζει, φυλακίζεται και διώκεται. Το 1900 είναι ο Χένρικ που ξεκινά από το θεώρημα ότι η αγάπη δεν αγοράζεται, για να γίνει το στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας που μπορεί να τα αγοράσει όλα. Το 2000 ο αφηγητής έχει πια κουραστεί να ζει αλλά έχει μάθει να ακούει τις ιστορίες των άλλων.

Μαζί του ο αναγνώστης ταξιδεύει στους αιώνες με ιστορίες που δεν διηγούνται απλά μια προσωπική ιστορία ή την ιστορία της αγάπης γενικότερα, αλλά κάνουν βουτιά σε φιλοσοφικά ζητήματα θρησκείας, επιλογής και πνευματικής βούλησης, στην ιστορία της φεουδαρχίας ή της ανακάλυψης της Αμερικής. Κάνουν νύξεις για την αντίφαση των χωρών που είναι πρωτοπόροι στα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα αλλά και στην αποικιοκρατία. Αποδεικνύουν φυσικά θεωρήματα, κάνουν πειράματα και μελετούν αστρονομία. Μαθαίνουμε για τις ψυχαναλυτικές μεθόδους του Φρόιντ και την αλήθεια που κανείς δε θέλει. Τις άκαμπτες πεποιθήσεις που βαραίνουν το σώμα. Το θάνατο, που είναι μια πολλαπλασιασμένη σε δύναμη αποβολή του σώματός μας, όπως το φαΐ, για την οικονομία της φύσης. Βλέπουμε αλλιώς την πολιτική, σα μια διαβάθμιση αγάπης. Και ειδικά τη διεθνή οικονομική πολιτική που κατά βάθος είναι μια απόπειρα ανατροφής του κόσμου: Το μητρικό ευρωπαϊκό μοντέλο τιμωρεί το κακό παιδί του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου απειλώντας ότι θα του κόψει το χαρτζιλίκι, ενώ το πατρικό μοντέλο των ΗΠΑ απειλεί ότι θα φάει το ξύλο της χρονιάς του…

Δεν είμαι σίγουρη εάν τελικά το βιβλίο μιλά για την ύπαρξη της αγάπης ή για τη διαρκή αναζήτηση της ευτυχίας και της σοφίας της ζωής. Θα συμφωνήσω με το συμπέρασμα του συγκλονιστικού χαρακτήρα του, Ντίντερικ, που καταλήγει: «Ίσως έχω δίκιο ότι η ευτυχία είναι η σοφία της ζωής. Με τη ζωή τη γνωρίζουμε. Όχι με τη σκέψη. Ψάξτε την ευτυχία. Αλλά όχι εδώ».

Info:
Ο Τόμπεν Γκούλμπερ είναι ηθοποιός. Γεννήθηκε στο Αμβούργο το 1975, μεγάλωσε στη Δανία κι αυτό είναι το πρώτο του βιβλίο. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη (2012) σε μετάφραση από τα δανέζικα από τον Λύο Καλοβυρνά.

Την Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου 2013 η πρεσβεία της Δανίας στην Αθήνα, σε συνεργασία με τους εκδοτικούς οίκους Πατάκη, Μοντέρνοι Καιροί και Μελάνι και το Ινστιτούτο της Δανίας, διοργανώνουν λογοτεχνική βραδιά με θέμα τον έρωτα. Στο πλαίσιο αυτής της εκδήλωσης, θα συμμετάσχει, μεταξύ άλλων, ο συγγραφέας, προκειμένου να συζητήσει για τον έρωτα και τις διάφορες εκφάνσεις του με αφορμή το βιβλίο του.

Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου, Ώρα: 19:30-21:00, Ινστιτούτο της Δανίας στην Αθήνα, Χαιρεφώντος 14Α, Πλάκα. Απαραίτητες οι δηλώσεις συμμετοχής: 6944 287 316 και [email protected]