To ντόντο είναι ένα πολύχρωμο εξωτικό πουλί που εξαφανίστηκε πριν τριακόσια χρόνια. Ζούσε στα νησιά του Μαυρικίου, ανατολικά της Μαδαγασκάρης κι όταν έφτασαν εκεί οι Ευρωπαίοι άποικοι με τα δικά τους ζώα, αρκούσαν μερικές δεκαετίες για να το εξοντώσουν και να το εξαφανίσουν από προσώπου γης. Δεν ήταν απαραίτητα αυτή η πρόθεσή τους, ήταν όμως αυτό το αποτέλεσμα της παρουσίας τους σε εκείνους τους τόπους. Ένα ντόντο εμφανίζεται και στην «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», όπου προτείνει τη διεξαγωγή ενός αγώνα, στον οποίο όλοι οι συμμετέχοντες νικούν και κανείς δεν βγαίνει χαμένος. Ένα ντόντο θα εμφανιστεί από το πουθενά και στην τραπεζαρία της βίλας της οικογένειας Καρακώστα, την παραμονή του γάμου της μονάκριβης κόρης τους.
H βίλα τους στεγάζεται σε μεγάλο κτήμα, η δεξίωση του γάμου θα διεξαχθεί φυσικά εκεί, η wedding planner βρίσκεται εκεί μαζί με το προσωπικό της για να οργανώσει το όλο σκηνικό, η οικογένεια έχει επίσης το δικό της μόνιμο προσωπικό στη βίλα, ο πατήρ Καρακώστας επιχειρηματίας και πρώην βουλευτής, η μητέρα Καρακώστα πρώην εθνική τηλεοπτική σταρ σε σαπουνόπερα των νάιντις, λεφτά με τη σέσουλα, λεφτά που πια όμως πέταξαν, ζόρια μεγάλα, χρέη μεγάλα, κατασχέσεις, τελευταίο απόθεμα χρημάτων για να γίνει ο πλούσιος γάμος στο κτήμα κι από εκεί και πέρα έχει ακόμα λεφτά με τη σέσουλα η οικογένεια του γαμπρού, οπότε πιανόμαστε από εκεί και βλέπουμε. Ένας γάμος που συμφέρει αδιανόητα να πραγματοποιηθεί, αλλά κατά τον μπαμπά και την μαμά δεν είναι γάμος από συμφέρον, γάμο από αγάπη θα κάνει η μικρή τους κόρη, αφού τον αγαπάει τον γαμπρό από παιδί, μαζί μεγάλωσαν απ’ όταν ακόμα είχαν και οι δυο οικογένειες με τη σέσουλα λεφτά.
Kαι μες την τούρλα του Σαββάτου και την προετοιμασία του σωτήριου γάμου, σκάει μύτη το τρεις αιώνες εξαφανισμένο πουλί και στέκονται τριγύρω του και το κοιτούν όλοι, αφεντικά, εργάτες, υπηρέτες, υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτόχθονες Έλληνες αφεντικά πολύ μετά τα πρόθυρα της οικονομικής κρίσης και προ του χείλους του γκρεμού, εργάτες μόνιμοι, εργάτες προσωρινοί, μετανάστες πρώτης γενιάς, μετανάστες δεύτερης γενιάς, δυο πρόσφυγες που μάζεψε η μαμά την προτεραία από την καλή της την καρδιά και για να τους βοηθήσει, στρέιτ Έλληνες, στρέιτ Ελληνίδες, bi Έλληνες, trans και non binary Έλληνες, γκέι ηλικιωμένοι Έλληνες, γκέι Αλβανοί, Ελληνίδες μέσης ηλικίας με καταγωγή από την Ουκρανία, Ελληνίδες νέες με καταγωγή από τη Γεωργία, νέοι γκάγκαροι Έλληνες της εργατικής τάξης, ένας νεαρός ενήλικος Σύριος, ένα κοριτσάκι απ’ τη Συρία. Όλοι τους κοιτούν με κατάπληξη το πουλί, που αιώνες πριν, στην αντιστροφή ροή των προσφυγικών και μεταναστευτικών ρευμάτων, στα αποικιοκρατικά ρεύματα, δυτικοί είχαν πάει στον τόπο του και το εξόντωσαν.
Τι είναι λοιπόν αυτό το ετερόκλητο γκρουπ ανθρώπων που βρέθηκε κάτω από τον ίδιο χώρο και κοιτά ένα παράδοξο πουλί; Μια μικρογραφία της σημερινής ελληνικής κοινωνίας; Ένα κάδρο εθνικής, ταξικής, σεξουαλικής και gender συμπερίληψης; Μια επαναχωροθέτηση ταυτοτήτων ώστε να χωράμε όλοι; Σκέφτεσαι τη «Στρέλλα» και το “Xenia” κι εκείνη την ώρα προλαβαίνει να το πει ένας ήρωας: έχουμε γίνει μια οικογένεια απόψε. Ένα είδος οικογένειας είναι. Όχι κανονικής. Οικογένειας του σινεμά του Κούτρα. Γιατί τον Κούτρα (αλλά κατά κόρον και τον Παναγιώτη Ευαγγελίδη, που είχε συνεργαστεί σεναριακά μαζί του στις προηγούμενες ταινίες του) τον τσιγκλούσε και σε εκείνες τις ταινίες η έννοια της οικογένειας και φεύγοντας απ’ τα τυπικά όρια της την επανατοποθετούσε σε νέα, πολύ πιο ελεύθερη από συγγένειες, βάση. Σε αυτήν την οικογένεια (του “Dodo”), είμαστε όλοι ξένοι. Σε αυτή την οικογένεια, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο όλοι έχουμε προδώσει κι όλοι έχουμε προδοθεί. Αλλά ο Κούτρας κοιτά τελικά τους μπόλικους ήρωές του με στοργή και κανέναν τους με σκληρότητα. Όλοι χωράνε στην φιλμική του οικογένεια. Ίσως γιατί σαν το ντόντο του, κι εκείνοι είναι και δεν είναι αληθινοί. Ή ίσως γιατί ο καθένας από εμάς είναι για τον άλλο ένα εξωτικό πουλί.
Σκίουροι, κουνέλια, ντόντο, «Στρέλλα», “Xenia”, “Dodo”, η φαντασία που εισβάλλει στην πραγματικότητα, το αλλού της πραγματικότητας, τι είναι αληθινό και τι όχι, το φιλί της ζωής που δίνεις στα ψέματα ως ηθοποιός, το φιλί της ζωής που μαθαίνεις να δίνεις στα αλήθεια, είμαστε όλοι ρόλοι, είμαστε όλοι σύμβολα, είμαστε όλοι ηθοποιοί, ταυτόχρονα όμως είμαστε άνθρωποι με σάρκα και οστά, είμαστε σώματα, ηλικίες, ταυτότητες, είμαστε όλοι πλάσματα της φαντασίας αλλά και πλάσματα αληθινά, είμαστε όλοι εξωτικά πουλιά, είμαστε όλοι ξένοι, είμαστε όλοι προδότες, είμαστε όλοι προδομένοι, είμαστε όλοι αβαρείς, το είναι μας χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα, η οποία όμως δεν είναι αβάσταχτη, δώσαμε μία στο βάρος, τις ενοχές του και τα ταμπού του με τη «Στρέλλα» κι ύστερα προχωρήσαμε προς τα μπρος, πήραμε τον ένα δρόμο, ενώ θα μπορούσαμε να είχαμε πάρει έναν άλλο, αλλά όλοι δρόμοι είναι, δεν τρέχει τελικά τίποτα, εδώ είναι ένας κόσμος κατάφασης και αποδοχής, δεν είναι ο αληθινός κόσμος, είναι ο κινηματογραφικός μου.
Περιέργως για ελληνικό σινεμά οι σκηνές με το CGI πουλί είναι πολύ πειστικές, το πουλί μοιάζει όσο ψεύτικο και όσο αληθινό πρέπει, απεικονίζοντας αυτό που λογικά είχε και ο ίδιος ο Κούτρας στο μυαλό του, κάτι ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία, κάτι ανάμεσα στο αληθινό και το παιχνιδιάρικα συμβολικό. Και οι σκηνές του “Dodo” με το ντόντο είναι οι πιο χαριτωμένες, η διάδρασή του με τους ανθρώπους λειτουργεί ευφρόσυνα, ως το σημείο εμφάνισής του η ταινία αγκομαχούσε και επιτέλους μετά αρχίζει να παίρνει κάπως μπρος και να εμφανίζει τουλάχιστον -κι ανεξάρτητα απ’ το πώς ολοκληρώνεται- ένα κάποιο όραμα.
Ο φόβος λοιπόν για εκείνο που θα μπορούσε κάλλιστα να αποδειχθεί το αδύνατο σημείο του “Dodo” ευτυχώς διαψεύδεται, από την άλλη όμως είναι και σαφώς προβληματικό το γεγονός ότι οι σκηνές με το ντόντο αποδεικνύονται το δυνατό σημείο του, ακριβώς γιατί αποκαλύπτουν την ένδεια του υπόλοιπου εγχειρήματος. Γιατί μολονότι η διάδραση με τους ανθρώπους λειτουργεί, η παρουσία του πουλιού δεν αξιοποιείται δραματουργικά. Η ευπρόσδεκτη σύλληψη και η πετυχημένη εικονοποίησή του δεν προχωράνε στο επόμενο βήμα, στο να ξεκλειδώσουν σχέσεις και καταστάσεις μεταξύ των ανθρώπων. Και συνολικότερα μιλώντας για το “Dodo”, υπάρχει όντως μια πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα και συμβολισμοί που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν, υπάρχει επίσης -αν και αυτή σε ορισμένα σημεία της ταινίας και όχι συνεχώς- μια σκηνοθετική αύρα, αλλά τελικά η χαλαρότητα και η ανοιχτωσιά απέναντι στους ήρωες και σε όσα τους συμβαίνουν, σε κάνουν να παρακολουθείς κι εσύ στην καλύτερη εκδοχή χαλαρά, στην λιγότερο ευνοϊκή εκδοχή αδιάφορα, μην πετυχαίνοντας ούτε να σου μεταγγίσουν κάποιο δυνατό συναίσθημα, ούτε να σε παρασύρουν σε κάποιο επιδιωκόμενο ίσως κύμα γλυκόπικρου εναγκαλισμού τους.
