Βιβλία και συγγραφείς από κάθε γωνιά της γης, από τη Σενεγάλη και το ανερχόμενο συγγραφικό ταλέντο Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σα, στη Βόρεια Μακεδονία της Ρουμένα Μουζάροφσκα με τις ξεχωριστές ιστορίες έντεκα γυναικών, την Κινέζα Μαλίντα Λο και τον κόσμο της νύχτας στην Αμερική του Μακάρθυ, αλλά και τη σκοτεινή Βόρεια Ιρλανδία της Λουίζ Κένεντι.
Μια βεντάλια ιστοριών που θα μας καθηλώσουν με την ευφυία τους.
[ 1 ]
O άντρας μου – Ρουμένα Μπουζάροφσκα | Εκδόσεις Gutenberg
Έντεκα γυναίκες μιλούν σε πρώτο πρόσωπο με καυστικό λόγο, συχνά χιούμορ και ίσως μια γλυκιά ειρωνεία για τους συντρόφους της. Κάθε ιστορία καταγράφει μια γυναίκα σε μια διαφορετική στιγμή του γάμου της. Οι σύζυγοι καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τύπων, προσωπικοτήτων, και διαθέσεων, με τις αφηγήτριες να πλάθουν με τρόπο ανελέητο τα πορτρέτα των ανδρών τους προβάλλοντας κυρίως εκείνα που τους χαρακτηρίζουν: τα ελαττώματά τους -μοιχοί, χειριστικοί, υποκριτές, βάναυσοι, απατεώνες, φαντασμένοι-, ενώ ταυτόχρονα αποκαλύπτουν με τόλμη και τον ίδιο τον εαυτό τους: τα σχέδια της ζωής τους, τις ήττες, τις ελπίδες, τις ψευδαισθήσεις, αλλά και τις αδυναμίες τους.
Πρόθεσή της Μπουζάροφσκα δεν είναι η γενίκευση και διαπόμπευση όλων των ανδρών ως άχρηστα, ανίκανα, βίαια και χειριστικά πρόσωπα. Σε ορισμένες ιστορίες, οι σύζυγοι είναι οι τύραννοι του σπιτιού που παγιδεύουν σκόπιμα τις γυναίκες τους κάνοντάς τες (ή τουλάχιστον κάνοντάς τες να αισθάνονται) εξαρτημένες από τις ανέσεις που τις παρέχουν εκείνοι, σε άλλες, είναι τα τεμπέλικα και ανίκανα υποκείμενα της γελοιοποίησης, που υποτιμούνται από συζύγους που μόλις και μετά βίας καταλαβαίνουν.
Σε κάποιες ιστορίες όπως η «Άδεια φωλιά», από την άλλη πλευρά, παρακολουθούμε μερικά στιγμιότυπα ενός κατά βάση ευτυχισμένου και ισορροπημένου γάμου, όπου η σκληρότητα και η προσβολή, η υποτίμηση μεταξύ των συζύγων είναι τυχαία, όπως όταν η αφηγήτρια, η οποία έχει αφοσιωθεί στην ανατροφή των παιδιών αντί να επενδύσει στο πάθος της για τη ζωγραφική, ακούει τον σύζυγό της να λέει στην ανιψιά τους ότι οι πίνακές της είναι ενοχλητικά ερασιτεχνικοί.
Όπως και η Αλεξάνδρα Ιωαννίδου αναφέρει στην εισαγωγή του βιβλίου, πρόκειται για μια εξαιρετική ευκαιρία να γνωρίσουμε το λογοτεχνικό έργο της γειτονικής μας χώρας, Β. Μακεδονία που η παράνοια του εθνικισμού μας έχει απομακρύνει.
Έντεκα ιστορίες, έντεκα παραλλαγές της πατριαρχίας, άλλοτε σκληρά ρεαλιστικές, άλλοτε σουρεαλιστικές ακόμα και αστείες, από τη Ρουμένα Μπουζάροφσκα (Βόρεια Μακεδονία, γενν. 1981), μια από τις πιο επιτυχημένες και αναγνωρίσιμες συγγραφείς στα Βαλκάνια. Το βιβλίο Ο άντρας μου έχει ήδη μεταφραστεί στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες και έχει εκδοθεί από μεγάλους και ιστορικούς εκδοτικούς οίκους.
[ 2 ]
Χτες βράδυ στο Τέλεγκραφ κλαμπ – Μαλίντα Λο | Εκδόσεις Διόπτρα
Ακολουθούμε την πορεία του ομοφυλοφιλικού έρωτα δύο νεαρών κοριτσιών. Πρωταγωνίστρια είναι η Λίλι, ένα νεαρό κορίτσι κάπως διαφορετικό δεκαεπτά ετών, κόρη Κινέζων μεταναστών που ζουν στη Τσάιναταουν του Σαν Φραντσίσκο. Η Λίλι μόλις έχει συνειδητοποιήσει τη διαφορετικότητά της. η Καθ μία λευκή συμμαθήτριά της, η οποία φαίνεται να απολαμβάνει την παρέα της Λίλι λίγο περισσότερο από το φυσιολογικό. Εκείνη ονειρεύεται να γίνει πιλότος. Η Καθ σταδιακά θα μυήσει τη Λίλι στον «παράνομο» και επικίνδυνο κόσμο της νύχτας και θα γίνει η συνοδός της στις κρυφές νυχτερινές επισκέψεις τους στο Τέλεγκραφ κλαμπ, ένα νυχτερινό μαγαζί όπου συχνάζουν λεσβίες και το οποίο τα κορίτσια επισκέπτονται κρυφά τις νύχτες.
Όλα αυτά όμως μπορεί σήμερα πιθανώς να ακούγονται εύκολα, φυσιολογικά και μπορεί και αδιάφορα, όμως η εποχή που τοποθετείται το βιβλίο (1954) τα αλλάζει όλα. Ο γερουσιαστής Μακάρθυ βρίσκεται στο απόγειο της εξουσίας του και εξαπολύει «κυνήγι μαγισσών» κατά των κομμουνιστών και η ομοφυλοφιλία συνδέεται με τον κομμουνισμό. Ενδιαφέρον και διαφωτιστικό για τον αναγνώστη παράρτημα, το οποίο σχολιάζει το Σαν Φραντσίσκο του 1950, την Τσάιναταουν του, τα μπαρ των ομοφυλοφίλων του και το όλο κλίμα που επικρατούσε στις μεταπολεμικές ΗΠΑ σε μια εποχή που ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν στο απόγειό του.
Μια άκρως ενδιαφέρουσα ιστορία ενηλικίωσης διανθισμένη με σημαντικές πληροφορίες αλλά και την ατμόσφαιρα μιας ξεχασμένης εποχής που σαφώς μπορεί κανείς να εντοπίσει αδυναμίες τόσο στην πλοκή όσο και στην ίδια τη γραφή που σε κάποια σημεία είναι συγκεχυμένη, ιδίως κοντά στην αρχή, και αυτό οδηγεί σε ορισμένα στοιχεία της πλοκής να μοιάζουν επιτηδευμένα. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα ευφυές ανάγνωσμα που μπορεί κανείς να απολαύσει.
[ 3 ]
Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων – Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ | Εκδόσεις Πατάκη
Η υπόθεση του βιβλίου αφορά τη λογοτεχνία στην ουσία της, στο μεδούλι της. Ένα μεγάλο σκάνδαλο λογοκλοπής, ένας συγγραφέας ο Ελιμάν έγραψε το μυθιστόρημα «ο λαβύρινθος του απανθρώπου», που χάνεται μέσα στις σκιές και ένας συγγραφέας μερικές δεκαετίες μετά στο Παρίσι του 2018 ο Ετιαγκάν Λατύρ Φέιγ που αναζητάει τα χνάρια του. Και μαζί του και εμείς ακολουθούμε έναν σαγηνευτικό δρόμο ανάμεσα σε μεγάλα ονόματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όπως ο Ερνέστο Σάμπατο, ο Μίλαν Κούντερα και ο Ρομπέρτο Μπολάνιο που σε κάποιες περιπτώσεις αποκτούν οργανικό ρόλο στην αφήγηση.
«Θα σου δώσω μια συμβουλή: μην προσπαθείς να πεις ποτέ για τι πράγμα μιλάει ένα μεγάλο βιβλίο. Ή, αν το κάνεις, ιδού η μόνη απάντηση: για τίποτα. Ένα βιβλίο μιλάει πάντα για τίποτα, και ωστόσο, όλα είναι εκεί μέσα. Μην ξαναπέσεις ποτέ στην παγίδα να θελήσεις να πεις για τι πράγμα μιλάει ένα βιβλίο που νιώθεις ότι είναι σπουδαίο. Αυτή είναι η παγίδα που σου στήνει η κοινή γνώμη. Οι άνθρωποι θέλουν ένα βιβλίο να μιλάει απαραιτήτως για κάτι. Η αλήθεια, Ντιεγκάν, είναι ότι μόνο ένα βιβλίο μέτριο ή κακό ή κοινότοπο μιλάει για κάποιο πράγμα. Ένα μεγάλο βιβλίο δεν έχει θέμα και δεν μιλάει για τίποτα, προσπαθεί απλώς να εκφράσει ή να ανακαλύψει κάποιο πράγμα, αλλά αυτό και μόνο είναι ήδη όλα, και αυτό το κάποιο πράγμα είναι ήδη όλα».
Η ιστορία, που περιγράφεται ως ένας προβληματισμός σχετικά με τους δεσμούς μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας, απηχεί την πραγματική εμπειρία του Μαλιανού συγγραφέα Yambo Ouologuem, ο οποίος το 1968 έγινε ο πρώτος Αφρικανός νικητής ενός άλλου διάσημου γαλλικού λογοτεχνικού βραβείου, του Prix Renaudot, αλλά αργότερα κατηγορήθηκε για λογοκλοπή, έφυγε από τη Γαλλία και εξαφανίστηκε από τη δημόσια ζωή.
Για το μυθιστόρημα του «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη), o Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ [Mohamed Mbougar Sarr] τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη διάκριση των γαλλικών γραμμάτων, το βραβείο Goncourt, για το 2021.
[ 4 ]
Υπερβάσεις – Λουίζ Κένεντι | Εκδόσεις Ψυχογιός
Χρονικά βρισκόμαστε στο έτος 1975. Τοπικά βρισκόμαστε στη Βόρεια Ιρλανδία και πιο συγκεκριμένα στο Μπέλφαστ. Είναι τα πρώτα χρόνια των έντονων πολιτικών ταραχών. Εκεί μας μεταφέρει η Λουίζ Κένεντι σε αυτό το βιβλίο της με ηρωίδα της των 24χρονη Κούσλα Λέιβερι δασκάλα δημοτικού. Έχουν περάσει μόλις δυόμισι χρόνια από τον θάνατο του πατέρα της, και η οικογένεια της Κούσλα εξακολουθεί να θρηνεί προσπαθώντας να σταθεί και πάλι στα πόδια της. Ο αδελφός της έχει αναλάβει το οικογενειακό μπαρ, στέκι διαφόρων τύπων ανθρώπων αλλά κυρίως Βρετανών στρατιωτών, μένοντας ωστόσο ο ίδιος μακριά από την πολιτική, ενώ η μητέρα της έχει καταφύγει στο ποτό. Η Κούσλα εξακολουθεί να ζει μαζί της και προσπαθεί να διαχειριστεί την κατάσταση όσο καλύτερα μπορεί και ταυτόχρονα εργάζεται και στην οικογενειακή παμπ, στην οποία συχνάζουν στρατιώτες της Βρετανίας. Εδώ θα γνωρίσει τον Μάικλ Άγκνιου: όμορφο, μεσήλικα, εκλεπτυσμένο, αλλά και παντρεμένο. Η Κούσλα θα αφεθεί σε αυτό το πάθος και σύντομα θα ξεπεράσει όρια που ποτέ δεν πίστευε ότι θα διάβαινε. Έτσι αρχίζει μια σχέση που η Κούσλα πρέπει να κρατήσει μυστική από όλους, με την απειλή -κυριολεκτικά- του θανάτου. Ο πατέρας ενός μαθητή της, του Ντέιβι, ξυλοκοπείται άγρια, πυροδοτώντας μια αλυσιδωτή αντίδραση γεγονότων που θα απειλήσει όσους και όσα επιθυμεί η Κούσλα να συγκρατήσει και να προστατεύσει.
Η Κένεντι έχει γράψει ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα που καταφέρνει να συνδυάσει την ομορφιά και την απόλυτη καταστροφή, αφήνοντάς σου μια γλυκόπικρη γεύση. Η γραφή της εκπληκτική στις λεπτομέρειες και στη σκιαγραφήση των χαρακτήρων, το σημείο άλλωστε που πραγματικά ενδιαφέρει τη Κένεντι, οι συναισθηματικές αποχρώσεις, οι ανθρώπινες ευαισθησίες.
Το βιβλίο Υπερβάσεις είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Λουίζ Κένεντι, το οποίο διακρίθηκε ως το Ντεμπούτο της Χρονιάς στα British Book Awards, ως το Μυθιστόρημα της Χρονιάς στο πλαίσιο των An Post Irish Book Awards, ενώ συμπεριλαμβανόταν στη βραχεία λίστα για το Women’s Prize for Fiction, για το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα των βιβλιοπωλείων Waterstones και για το αντίστοιχο Βραβείο των βιβλιοπωλείων Barnes and Noble.
