-583430.jpg)
Ακόμη κι αν δεν το ομολογούσα, θα προέκυπτε από το ανέμπνευστο τελικό αποτέλεσμα. Οπότε ας το ομολογήσω εκ των προτέρων, μπας και, αφού δεν προσφέρω έμπνευση, εμπορευθώ τουλάχιστον λίγη ειλικρίνεια: γράφω λοιπόν αυτό το κείμενο χωρίς ιδιαίτερο κέφι. Επειδή φταίω εγώ; Επειδή λόγω του Πάσχα υπήρχε περιορισμένη γκάμα νέων ταινιών για να διαλέξει κανείς κι επιπρόσθετα η επιλογή ταινίας που έκανα δε μου βγήκε; Τι σημασία έχει; Σημασία έχει πως κάτι έχει πάει λάθος όταν πηγαίνεις σινεμά για να δεις την ταινία για την οποία θα γράψεις και μετά πηγαίνεις σινεμά τον πεντάχρονο γιο σου και τελικά η δεύτερη ταινία σου αρέσει περισσότερο από την πρώτη. Πηγαίνεις, δηλαδή, να δεις το «Ο Παράδεισος δεν είναι εδώ», το ντοκιμαντέρ του Φατίχ Ακίν, επειδή είναι του Φατίχ Ακίν και τον Ακίν φυσικά τον αγαπάς, εδώ ωστόσο σε αφήνει ανικανοποίητο. Γυρισμένο από το 2007 έως το 2012, το ντοκιμαντέρ περιγράφει ένα μικρό οικολογικό έγκλημα στο Καμπουρνού (τόπο καταγωγής του πατέρα του), που βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της Τραπεζούντας. Μια χωματερή που υποτίθεται ότι είναι σύγχρονη και όλα τα σχετικά, αποδεικνύεται όμως το ακριβώς αντίθετο και μετατρέπει το χωριό σε σκουπιδότοπο. Η βρόμα είναι ανυπόφορη, η χωματερή πλημμυρίζει διαρκώς και τα λύμματα μολύνουν τη γη, τις πηγές, τη θάλασσα.
Το ότι έκανε πέντε χρόνια να ολοκληρωθεί θα μπορούσε να συνιστά ένδειξη αφοσίωσης, εξαντλητικής έρευνας κ.λπ. Αλλά είναι μάλλον το αντίθετο: προϊόν μεγάλης χαλαρότητας και ένδειξη ότι το ντοκιμαντέρ αποτελούσε για τον Ακίν εντελώς πάρεργο. Ωστόσο, και στις Κάννες παίχτηκε και διανομή εδώ εξασφάλισε. Η αντίστροφη όψη του πόσο δύσκολο είναι να γίνεις γνωστός είναι ότι άπαξ και φτιάξεις ένα όνομα, η υπογραφή σου αποκτά τόση βαρύτητα που το περιεχόμενο μπαίνει σε σχετικά δεύτερη μοίρα.
Είναι ένα μέτριο, κατά την πιο ευνοϊκή εκτίμηση, ντοκιμαντέρ, που δε σηκώνει το βλέμμα του να δώσει μια ευρύτερη πολιτική διάσταση του προβλήματος. Αλλά και στην επικέντρωση που κάνει στην περιοχή και στην τοπικότητα που το διακρίνει, πάλι δεν εντοπίζει κάποια ιστορία να αφηγηθεί, πέραν από το ότι η χωματερή μολύνει την περιοχή. Θα μπορούσε, δηλαδή, αυτό που δείχνει σε σχεδόν μιάμιση ώρα να το έχει δείξει σε είκοσι λεπτά. Προσπαθεί να μας γνωρίσει λίγους κατοίκους του χωριού, αλλά κι αυτό είναι τόσο ατάκτως ερριμμένο και χωρίς πυξίδα που δε στέκεται.
Από τα λίγα άξια λόγου που μαθαίνουμε είναι ότι στην Τουρκία, σε αντίθεση με την Ευρώπη, δεν μπορείς με ασφαλιστικά μέτρα να σταματήσεις ένα έργο που βλάπτει το περιβάλλον μέχρι να βγει η οριστική απόφαση κι έτσι τα έργα προχωράνε. Ενώ ο νόμος λέει ότι η απόσταση της χωματερής πρέπει να είναι ένα χιλιόμετρο από κατοικημένες περιοχές, έχει ένα απίθανο παράθυρο που λέει ότι αν υπάρχουν πλαγιές και βουνά, τότε μπορεί να είναι και μικρότερη η απόσταση, χωρίς να θέτει κανένα κατώτατο όριο στο πόσο μικρότερη. Έτσι, η χωματερή είναι στα 50 μέτρα από τα σπίτια του χωριού. Δεν υπάρχει καμία δημοσιογραφική έρευνα, ήθελε να δείξει ένα οικολογικό έγκλημα και αυτό το έκανε. Μερικές εικόνες είναι πράγματι δυνατές: ένα νεκρό σκυλί που μαζεύεται και πετιέται στα σκουπίδια, μαύρα νερά από τα λύμματα να κυλάνε στις πηγές.
Στο πιο όμορφο πλάνο της ταινίας μια οικογένεια κάνει μπάνιο στη θάλασσα πολύ κοντά σε μέρος που έχουν πέσει λύμματα. Ο Ακίν σταματάει την κάμερα στο πρόσωπο ενός μικρού κοριτσιού, που κάτω από τα μάτια είναι μια σταγόνα νερό σαν δάκρυ. Η μολυσμένη θάλασσα σαν οικολογικό δάκρυ.
Σε αντίθεση με το ντοκιμαντέρ του Ακίν, «οι Κρουντς», το ανιμέισον των Κερκ Ντε Μίκο και Κρις Σάντερς κάνει μια χαρά τη δουλειά του. Δε θα έφτανα ως το σημείο να συστήσω να πάει κάποιος ενήλικος να το δει ούτως ή άλλως, αν πάει με παιδί όμως θα περάσει πολύ ωραία. Μια οικογένεια Νεάντερνταλ. Ο πατέρας, η μάνα, η πεθερά και τα τρία παιδιά. Το μεγαλύτερο κορίτσι, στην εφηβεία του, με το πνεύμα της περιπέτειας να το διακατέχει ασφυκτιά στο διαρκή φόβο του πατέρα του που το μότο του είναι «Ποτέ να μη φοβάσαι». Ό,τι άγνωστο συνιστά κίνδυνο στον κόσμο του πατέρα. Οι ιστορίες που τους λέει κάθε βράδυ φτιάχνοντας τοιχογραφίες τελειώνουν όλες με θανάτους, ώστε ηθικό δίδαγμα να είναι το «πρόσεχε». Ο κόσμος που ζούνε είναι βέβαια αντικειμενικά εξαιρετικά επικίνδυνος «Πώς να μην προσέχεις και να μην φοβάσαι σε έναν τέτοιο κόσμο;». Ένας έφηβος λίγο πιο εξελιγμένος θα μπει στη ζωή των Κρουντς και θα τους μάθει πως υπάρχει κι άλλη επιλογή από το φόβο του καινούργιου. Και θα αρχίσει να τους διηγείται και ιστορίες με χάπι εντ. Ο κόσμος αλλάζει.
Και σε αυτή την αλλαγή παραμένει από τότε έως τώρα ίδιος. Σε ένα σημείο της ταινίας γίνεται μεγάλη έκρηξη και μαζί με τη γη σκοτεινιάζει και ο μικρός. «Πάνω που το είχα λατρέψει», λέει. Τον ενημερώνω ότι δεν πρέπει να ανησυχεί και ότι στο τέλος όλοι θα είναι καλά. «Και θα παίζουν και θα γελάνε;». Και αυτά.
