Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης οργανώνει την πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση της Λήδας
Παπακωνσταντίνου (1945), από τις σημαντικότερες καλλιτέχνιδες της ιστορίας της σύγχρονης
τέχνης στην Ελλάδα.
Η Παπακωνσταντίνου ανέπτυξε για σχεδόν πέντε δεκαετίες ένα πολυσχιδές έργο που έλαβε μια ποικιλία μορφών: περφόρμανς, γλυπτικά έργα, βίντεο, in situ εγκαταστάσεις, ζωγραφική, κ.ά., προκειμένου να διερευνήσει θέματα φύλου, σεξουαλικότητας, συλλογικής και προσωπικής μνήμης, ιστορίας, πολιτικής και οικολογίας, πάντα με επίκεντρο το σώμα. Το έργο της αποτελεί τομή για το πεδίο της τέχνης στην Ελλάδα και είναι σημείο αναφοράς και έμπνευσης για τις νεότερες γενιές καλλιτεχνών.
Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, σε μια εποχή κοινωνικού και πολιτιστικού ριζοσπαστισμού, η Παπακωνσταντίνου υπήρξε από τις πρώτες καλλιτέχνιδες που πειραματίστηκαν με το τότε αναδυόμενο καλλιτεχνικό μέσο της περφόρμανς. Οι πρώτες εικονοκλαστικές περφόρμανς της, που πραγματοποιεί στα χρόνια των σπουδών της στην Αγγλία, διερευνούν ζητήματα συγκρότησης έμφυλης ταυτότητας, και θηλυκού υποκειμένου μέσα από μια φεμινιστική οπτική αμφισβήτησης πατριαρχικών δομών και άλλων ιεραρχικών σχέσεων εξουσίας.
Εστιάζοντας στα φιλμ και τις περφόρμανς των ετών 1969-1971, στις πρώτες εγκαταστάσεις στην
Ελλάδα τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, στην κοινοτική θεατρική ομάδα «Σπετσιώτικο
Θέατρο» των ετών 1975-1979, και στις μεγάλης κλίμακας βίντεο-εγκαταστάσεις των τελευταίων
δεκαετιών, η έκθεση στοχεύει να αναδείξει και να αναπλαισιώσει καίρια ζητήματα της
καλλιτεχνικής πρακτικής της γύρω από άξονες, όπως η έμφυλη ταυτότητα, η κοινωνική διάσταση
του έργου τέχνης, η προσωπική και συλλογική μνήμη, η σχέση λόγου και σωματικότητας.
Η έκθεση θα συγκεντρώσει για πρώτη φορά έναν μεγάλο αριθμό εγκαταστάσεων, ζωγραφικών,
γλυπτικών, και οπτικοακουστικών έργων, καθώς και σπάνιων και ανέκδοτων φωτογραφικών και
κειμενικών αρχειακών τεκμηρίων/ιχνών των περφόρμανς. Ο τίτλος της Χρόνος στα χέρια μου
προέρχεται από την ομότιτλη in situ εγκατάσταση που δημιούργησε η καλλιτέχνιδα το 2010 για το
σταθμό του μετρό στο Μοναστηράκι, που βασιζόταν σε φωτογραφία της προβολής του βίντεο με
τίτλο Τα βέλη είναι του έρωτα, πάνω σε τοίχο των οθωμανικών Λουτρών Μπέη Χαμάμ στη
Θεσσαλονίκη.
Με την ευκαιρία της έκθεσης θα εκδοθεί δίγλωσσος κατάλογος σε επιμέλεια Τίνας Πανδή, και
σχεδιασμό των MNP Design, με κείμενα από τους: Κατερίνα Γρέγου, Άντζελα Δημητρακάκη, Ντένη
Ζαχαρόπουλο, Claire Macdonald, Τίνα Πανδή, Λήδα Παπακωνσταντίνου, Θεόφιλο Τραμπούλη.
Λίγα λόγια για τη Λήδα Παπακωνσταντίνου
Η Λήδα Παπακωνσταντίνου (1945, Αμπελώνας Λάρισας) ζει και εργάζεται στις Σπέτσες. Το
διάστημα 1962-65 σπούδασε γραφικές τέχνες στο Α.Τ.Ι. (Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο
Δοξιάδη) στην Αθήνα, ενώ κατά τα έτη 1965-66, φοίτησε στο προπαρασκευαστικό έτος της
Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας. Το 1966 εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, όπου σπούδασε Καλές
Τέχνες στο Loughton College of Art, Λονδίνο (1967-68) και στη συνέχεια στο Maidstone College of
Art (Kent Institute of Art & Design) (1968-71), όπου πραγματοποίησε και τις πρώτες περφόρμανς και
φιλμ περφόρμανς της.
Το 1971 επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου και παρουσίασε την πρώτη της ατομική έκθεση στο Καλλιτεχνικό Πνευματικό Κέντρο Ώρα με τίτλο Ένα περιβάλλον, το 1974. Το διάστημα 1975-1979 δημιούργησε στις Σπέτσες ένα κοινοτικό «φτωχό» θέατρο με όνομα «Σπετσιώτικο Θέατρο».
Έχει παρουσιάσει το έργο της σε σημαντικές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις : Το κουτί, Γκαλερί 3, Αθήνα (1981), 20η Μπιενάλε του Σάο Πάολο (1989), Λήδα Παπακωνσταντίνου – Performance, Film, Video 1969-2004, Μπέη Χαμάμ, Θεσσαλονίκη, διοργάνωση Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (2006), Εις το όνομα, 1η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (2007), Για πάντα, Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας (2009), Ναι + όχι, Λουτρό των Αέρηδων (2011), Οι 3 Παπακωνσταντίνου: Θοδωρής, Λίτσα, Λήδα, Φουγάρο The Gallery, Ναύπλιο (2016).
Cover photo ∗Λήδα Παπακωνσταντίνου, Φωτογραφία από περφόρμανς στο πλαίσιο της έκθεσης Το Κουτί, 1981 (Γκαλερί 3, Αθήνα) Περφόρμερ: Λήδα Παπακωνσταντίνου, Lesley Walton (ως Sally Smith), Φωτογραφία: Ερρίκος Καρρέρ
