Τι σημαίνει Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση; Τι περιλαμβάνει ένα «έξυπνο» εργοστάσιο ουδέτερου ανθρακικού αποτυπώματος; Γιατί τα ρομπότ και η αυτοματοποίηση καθιστούν την εφοδιαστική αλυσίδα πιο ανθεκτική στις αλλαγές;
«Η βιομηχανία του μέλλοντος είναι μια νέα επανάσταση και όχι μόνο όσον αφορά τη διαδικασία παραγωγής και μεταποίησης, αλλά και στην ίδια τη φιλοσοφία, γιατί η ψυχή της βρίσκεται στον ψηφιακό μετασχηματισμό και διατρέχει όλα τα επίπεδα του σύγχρονου παραγωγικού μοντέλου», τονίζει ο Γιώργος Μαργώνης, Διευθύνων Σύμβουλος της Παπαστράτος, στο νέο επεισόδιο της εκπομπής #BraveNewGreece.
Πράγματι, από τη βιομηχανική επανάσταση μέχρι σήμερα έχουμε περάσει από διάφορα στάδια προόδου και τεχνολογικής εξέλιξης. Ωστόσο, τώρα, με την έλευση των αλγορίθμων και των big data, του AI, της αυτοματοποίησης, του cloud computing και του Internet of Things, είναι προφανές ότι βρισκόμαστε σε μια νέα φάση, το λεγόμενο «Industry 4.0».
Το επεισόδιο #BraveNewIndustry, ξεκινώντας από τις ανακατατάξεις που έγιναν σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης δραστηριότητας -οικονομική, κοινωνική, γεωπολιτική- μας ξεναγεί στις νέες τεχνολογίες που διαμορφώνουν το αύριο της βιομηχανίας. Mας μιλά για τα μηχανήματα, τους υπολογιστές, τα ρομπότ, τις τεχνητές νοημοσύνες – για όλα όσα κατακλύζουν την καθημερινότητα μας και μας κάνουν να αναρωτιόμαστε όλο και πιο συχνά ποιος είναι ο ρόλος του ανθρώπου σε αυτό το νέο περιβάλλον.
Το Έξυπνο Εργοστάσιο
«Αυτό που έχει αλλάξει πάρα πολύ στον τρόπο που λειτουργεί οποιαδήποτε επιχείρηση είναι η ύπαρξη πάρα πολλών δεδομένων», επισημαίνει ο Μάρκος Βερέμης, Εταίρος της Big Pi Ventures, Συνιδρυτής της Upstream & Πρόεδρος της Επιτροπής Καινοτομίας του ΣΕΒ, θέτοντας τη βάση της νέας πραγματικότητας στην παραγωγική διαδικασία.
«Οι σύγχρονες βιομηχανίες έχουμε ήδη στη φαρέτρα μας μια σειρά από πρωτοποριακά τεχνολογικά εργαλεία και η χρήση αυτών των εργαλείων αναμένεται να επεκταθεί πολύ περισσότερο στο μέλλον», εξηγεί ο Γιώργος Μαργώνης, δίνοντάς το στίγμα της νέας εποχής που έχει στον πυρήνα της το έξυπνο εργοστάσιο.
Πώς μοιάζει, όμως, ένα έξυπνο εργοστάσιο; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του και με ποιους τρόπους, συν τω χρόνω, γίνεται ολοένα εξυπνότερο; «Τα τελευταία 5 χρόνια έχουμε επενδύσει συνολικά 700 εκατομμύρια ευρώ. Έχουμε προσλάβει πάνω από 700 ανθρώπους για να κάνουμε τον στόχο μας πραγματικότητα, που είναι να μετασχηματίσουμε το εργοστάσιο σε μια βιομηχανία του μέλλοντος», αναφέρει ο Αλέξανδρος Ασημακόπουλος, Διευθυντής Παραγωγής της Παπαστράτος, για να διευκρινίσει πως χάρη σ΄αυτόν τον εκσυγχρονισμό το εργοστάσιο της βιομηχανίας στον Ασπρόπυργο έχει γίνει κόμβος καινοτομίας, εξάγοντας περίπου 90% της παραγωγής του σε 20 χώρες παγκοσμίως.
Όμως και ευρύτερα, η Ελλάδα κάνει σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια για τον εκσυγχρονισμό και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της βιομηχανικής δραστηριότητας.
«Πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια έχουν δαπανηθεί ώστε η βιομηχανία στην Ελλάδα, στη μεγάλη της έκταση, να υιοθετήσει τεχνικές και στρατηγικές που έχουν να κάνουν με την 4η Βιομηχανική Επανάσταση», τονίζει η Ελένη Πετρά, Υπεύθυνη της Μονάδας Καινοτομίας για τις Γυναίκες «Αθηνά».
Φυσικά, οι νέες τεχνολογίες εξυπηρετούν την εφοδιαστική αλυσίδα στο σύνολό της. Χάρη σ΄ αυτές η διαχείριση του χρόνου είναι καλύτερη και η λήψη αποφάσεων αποτελεσματικότερη.
«Όπως μπορείτε να φανταστείτε, σε μια παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού, η διαθεσιμότητα δεδομένων και ο σωστός χρόνος είναι πολύ βασικές παράμετροι», υποστηρίζει η Beatriz Banuelos, Head of Operations Customer Service EU South Cluster της Philip Morris International.
Παράλληλα, σε μια εποχή που ο πλανήτης μαστίζεται από την κλιματική κρίση, ένα έξυπνο εργοστάσιο δεν μπορεί παρά να είναι και πράσινο, μεριμνώντας για τον περιορισμό του αντικτύπου του στο φυσικό περιβάλλον. Σε ό,τι αφορά το εργοστάσιο της Παπαστράτος στον Ασπρόπυργο, έχοντας πετύχει το ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, θέτει τον επόμενο φιλόδοξο στόχο της μετατροπής σε megaplant με μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
«Ο πράσινος μετασχηματισμός στο εργοστάσιο επιτυγχάνεται καταρχήν δημόσια, με διαφάνεια και δεσμευτικά. Το σύνολο της ηλεκτρικής μας ενέργειας προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εδώ και χρόνια», εξηγεί ο Γιώργος Κωσταρέλης Διευθυντής Βιωσιμότητας Εργοστασίου της Παπαστράτος, ο οποίος επισημαίνει πως ο κρισιμότερος παράγοντας για να ευοδωθούν οι πρακτικές βιωσιμότητας είναι ο ίδιος ο άνθρωπος.
«Ο άνθρωπος είναι αυτός ο οποίος χρησιμοποιεί την τεχνολογία. Είναι αυτός ο οποίος ελέγχει την τεχνολογία. Είναι αυτός ο οποίος βελτιώνει την τεχνολογία».
Οι Μηχανές και ο Άνθρωπος
Πόσο δύσκολο όμως είναι στην πράξη σε ένα εργοστάσιο και σε μια παραγωγική διαδικασία που οι εργαζόμενοι έχουν μάθει ότι κυλάει με ένα συγκεκριμένο τρόπο, να μαθαίνουν να κάνουν τα πράγματα εντελώς διαφορετικά;
«Είναι τόσο εύκολο ή τόσο δύσκολο όσο το κάνουμε εμείς. Νομίζω ότι το κλειδί επιτυχίας για κάθε μετασχηματισμό και σίγουρα για τον δικό μας μετασχηματισμό στην Παπαστράτος είναι το να αλλάζεις μαζί με τους ανθρώπους σου. Όταν καταφέρεις να επικοινωνήσεις σωστά το γιατί της αλλαγής, τα αίτια και τα κριτήρια της αλλαγής, τότε οι άνθρωποί σου είναι οι μεγαλύτεροι πρεσβευτές της αλλαγής, οι κοινωνοί της, αυτοί τελικά που την υλοποιούν», εκτιμά η Μαρία Πατακιούτη, Γενική Διευθύντρια Ανθρώπων και Κουλτούρας της Παπαστράτος και ΝΑ Ευρώπης της Philip Morris International.
Ωστόσο, οι ραγδαίες εξελίξεις εκ των πραγμάτων προκαλούν ανησυχία. «Είναι πολύ βάσιμο να ανησυχεί κανείς» τονίζει ο Μάρκος Βερέμης. «Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι σαν τον Elon Musk που σωστά λένε ότι αυτή η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης είναι μεγαλύτερου βεληνεκούς από την πυρηνική ενέργεια. Τα φυσικά πλεονεκτήματα του ανθρώπου βρίσκονται στην ικανότητα να παίρνει ρίσκα, να ζυγίζει αποφάσεις και να προχωράει εκεί που ένα μηχάνημα θα κόλλαγε. Βρίσκεται σε θέματα όπως η δικαιοσύνη, μια εγγενής αίσθηση δικαιοσύνης και ηθικής, κάτι το οποίο δεν έχουν τα μηχανήματα και είναι απίθανο να αποκτήσουν και επίσης και στην αίσθηση του ανθρώπινου μέτρου», συμπληρώνει.
«Όταν κάποιες θέσεις εργασίας καταργούνται, κάποιες άλλες δημιουργούνται, αλλά εκεί έχουμε να κάνουμε πάρα πολύ με το πώς προετοιμάζουμε τους εργαζόμενους και την κοινωνία ολόκληρη», εκτιμά ο Επαμεινώνδας Χριστοφιλοπούλος, Κάτοχος της Έδρας της UNESCO για την Έρευνα του Μέλλοντος.
Όσο κι αν η αλλαγές που έρχονται -στην τεχνητή νοημοσύνη, στη ρομποτική, στα big data- προκαλούν δέος, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι έχουν τεράστια σημασία για την πορεία της χώρας και των επιχειρήσεων. Γιατί, όπως επισημαίνει και ο Γιώργος Μαργώνης: «Τώρα υπάρχει και το χρονικό περιθώριο και οι πόροι και η έμπνευση να προχωρήσουμε μπροστά, υιοθετώντας όλες αυτές τις αλλαγές για το καλύτερο και μειώνοντας την απόσταση που μας χωρίζει ανταγωνιστικά από άλλες επιχειρήσεις του εξωτερικού».
#BraveNewGreece: Μια Εκπομπή για το Μέλλον… Σήμερα
Το #BraveNewGreece είναι μια τηλεοπτική σειρά για την Ελλάδα που έρχεται. Ένα docuseries για ένα μέλλον όπου άνθρωπος, φύση και τεχνολογία συνυπάρχουν αρμονικά.
Τα 16 25λεπτα explainers της πρώτης σεζόν, σε παραγωγή αθηΝΕΑς και ελc productions, αποτελούν μια βιβλιοθήκη γνώσης για να καταλάβουμε καλύτερα τι μας περιμένει. Πλούσια, γρήγορα και καλειδοσκοπικά, με ξεναγό τη Μαριάννα Σκυλακάκη, δίνουν βήμα σε κορυφαίους ειδικούς, επιστήμονες, thought-leaders και innovators, οι οποίοι μιλούν για τις νέες τάσεις που θα διαμορφώσουν το αύριο.
Γιατί το μέλλον δεν είναι εκεί μόνο για να μας προβληματίζει. Είναι εκεί για να μας προκαλεί ενθουσιασμό. Να μας κάνει να ονειρευόμαστε νέα όρια για το τι είναι εφικτό. Για το πώς θα κάνουμε καλύτερη τη ζωή μας. Αρκεί να το καταλάβουμε καλύτερα. Αρκεί να δούμε πώς θα προκύψει, μέσα από τις αντιθέσεις και τις αντιφάσεις της Ελλάδας του σήμερα.
