Αναδρομή στην πορεία του William Klein

Από τις 20/12/13 έως τις 12/3/14 η πρωτοποριακή γκαλερί φωτογραφίας Foam στο Άμστερνταμ φιλοξενεί μια ακόμη αναδρομική έκθεση που δίνει την ευκαιρία στο κοινό που αγαπά τη φωτογραφία -και δη την αμερικανική φωτογραφική ματιά– να απολαύσει το έργο του μεγάλου μαέστρου William Klein. Η έκθεση αποτελεί μια ακόμη επιτυχημένη επιμελητική επιλογή της Foam, η οποία τα τελευταία 3 χρόνια επιλέγει, προς τέρψιν των επισκεπτών της ολλανδικής πρωτεύουσας, μεταξύ άλλων, σπουδαίες εικόνες αμερικανών εμβληματικών φωτογράφων όπως ο W. Eugene Smith, η Diane Arbus, ο Edward Steichen και ο Lee Friedlander.

Aυτή την περίοδο ολόκληρο το κτίριο της Foam είναι γεμάτο από χορταστικά τυπώματα εικόνων από το συνολικό έργο του Klein, φωτίζοντας την πολύπλευρη δημιουργική πορεία του καλλιτέχνη, που έχει γράψει τη δική του σελίδα στην ιστορία της φωτογραφίας ως ένας από τους μετρ της φωτογραφίας δρόμου αλλά και ένας από τους πιο ρηξικέλευθους φωτογράφους μόδας. Ανεξάρτητα από το είδος με το οποίο καταπιάστηκε ο Klein, είναι παραπάνω από εμφανές ότι ανέκαθεν αδιαφορούσε για την τεχνική και την παραδοσιακή σύνθεση. Οι φωτογραφίες του βγάζουν τη γλώσσα στα ισορροπημένα και ήπια κοντράστ, το νετάρισμα και κυρίως στην πολιτικώς ορθή θεματολογία.

1. Bikini, Μόσχα 1959 © William Klein

Αυτοδίδακτος κυρίως ως φωτογράφος, ξεκίνησε να δημιουργεί στα μέσα της δεκαετίας του ’50 ένα ημερολόγιο της καθημερινότητάς του στη Νέα Υόρκη, αποτέλεσμα του οποίου ήταν το λεύκωμα “Life is Good for You in New York – Trance Witness Revels”, υλικό από το οποίο εκτίθεται στην πρώτη αίθουσα της έκθεσης σε μεγάλα τυπώματα που καλύπτουν απ’ άκρη σ’ άκρη κάθε τοίχο. Βλέποντας τις εικόνες του Klein από τη Νέα Υόρκη της δεκαετίας του ’50 συνειδητοποιεί κανείς πόσο σημαντικές υπήρξαν στη σύνθεση της μυθοποιημένης εικόνας της αμερικανικής μητρόπολης. Σύμβολα της αμερικανικής ποπ κουλτούρας όπως οι φωτεινές επιγραφές από νέον, οι υπερμεγέθεις διαφημιστικές αφίσες, το diner, ο ίδιος ο δρόμος, χρησιμοποιούνται από τον Klein με τρόπο αριστοτεχνικό, προκαλώντας στο θεατή μια απρόσμενη αίσθηση οικειότητας και προσωπικής του παρουσίας τη στιγμή της κάθε λήψης. Συμπληρωματικά προς τις φωτογραφίες λειτουργεί η προβολή της υπνωτιστικής έγχρωμης ταινίας μικρού μήκους “Broadway by Light“, η οποία ώθησε τον Orson Welles να δηλώσει ότι ήταν η πρώτη ταινία που είδε στην οποία το χρώμα ήταν απολύτως απαραίτητο.

Η αισθητική προσέγγιση του Klein, όπως διαμορφώθηκε στις αρχές της πορείας του με τις φωτογραφίες της Νέας Υόρκης, εξακολουθεί να αποτυπώνεται στις επόμενες δουλειές του στη Ρώμη, τη Μόσχα και το Τόκιο, με αποτέλεσμα πορτρέτα ωμού ρεαλισμού που αποπνέουν με τρόπο μοναδικό τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες της εποχής τους.

2. Isabella and Opera + White Faces, Παρίσι 1963 (Vogue) © William Klein

Ιδιαίτερα σημαντική  για την εξέλιξη του Klein, υπήρξε η επιλογή του να εγκατασταθεί στο Παρίσι, όπου μαθήτευσε στο πλευρό του κορυφαίου εικαστικού και κινηματογραφιστή Fernand Léger. Παρότι η διαμονή του στην Ευρώπη υπήρξε συνειδητή του επιλογή μέχρι και σήμερα, η ενασχόλησή του με τη φωτογραφία μόδας, ύστερα από τη γνωριμία του με τον Alexander Liberman, θρυλικό καλλιτεχνικό διευθυντή της αμερικανικής Vogue, του έδωσε την ευκαιρία να επιστρέφει στη γενέτειρά του κάθε τόσο. Επιστρατεύοντας την ειρωνική του ματιά σε ένα κόσμο λάμψης και εντυπώσεων, ο Klein συνέβαλε καθοριστικά στο συγκεκριμένο είδος, προκαλώντας με τις αμφιλεγόμενες συνθέσεις του, στις οποίες το υπερβολικό και αψεγάδιαστο στιλιζάρισμα των μοντέλων αντιπαρατίθεται στη ρεαλιστική σκηνογραφία της πόλης, πλαισιώνεται από φόντο καθημερινής δράσης, συνυπάρχει με το στοιχείο του αναπάντεχου. Επιπλέον, η εμπειρία του από το χώρο της μόδας οδήγησε τον Klein στη δημιουργία μιας από τις πιο πρωτοποριακές ταινίες σχετικά με την ποπ κουλτούρα της δεκαετίας του ’60, μια καυστική σάτιρα του σχιζοφρενούς και υποκριτικού κόσμου των ΜΜΕ και της μόδας με τίτλο «Ποια είστε, Πόλι Μαγκού;» (“Qui êtes-vous, Polly Maggoo?”).

   3. Gun 1, Νέα Υόρκη 1955 © William Klein  

   4.  Gun 1, Νέα Υόρκη 1955 (painted 2005) © William Klein

Τέλος, την πολυσχιδή ενασχόληση του καλλιτέχνη με την εικόνα μπορεί κανείς να διαπιστώσει τόσο από τα πολύ αφαιρετικά πειραματικά έργα του, τις λεγόμενες «φωτο-τοιχογραφίες» του που συχνά παραπέμπουν εντυπωσιακά σε πίνακες του Piet Mondrian, αλλά και τη σειρά των επιζωγραφισμένων κοντάκτ από παλαιότερες εικόνες του, τα οποία επεξεργάζεται τα τελευταία χρόνια. Το σύνολο αυτής της δουλειάς αναδεικνύει τη γραφιστική και σχεδιαστική ματιά του Klein, η οποία είχε αρχίσει να διαμορφώνεται δυναμικά σε εποχές όπου το graphic design δεν υπήρχε καν ακόμη ως δόκιμος όρος των εικαστικών.

Από όλες τις απόψεις, η αναδρομή στο έργο του William Klein, έτσι όπως παρουσιάζεται στη Foam, ρίχνει φως στην περίπτωση ενός καλλιτέχνη που κατόρθωσε μέσα από την αντι-συμβατική του ματιά και βγάζοντας μονίμως γλώσσα σε παγιωμένες τεχνικές και περιοριστικές φόρμες να είναι κάτι πολύ παραπάνω από ένας outsider∙ να γίνει κάποιος που χαράζει ένα παρακλάδι στο δρόμο για τους επόμενους.

Πληροφορίες έκθεσης
William Klein
Foam, Keizersgracht 609, Άμστερνταμ.
Διάρκεια: 20 Δεκεμβρίου 2013 – 12 Μαρτίου 2014, καθημερινά 10.00-18.00, Πέμπτη-Παρασκευή 10.00-21.00.
Περισσότερες πληροφορίες: [email protected]

*Κεντρική φωτογραφία: Πλάνο από την ταινία του William Klein «Ποια είστε, Πόλι Μαγκού;» (“Qui êtes-vous, Polly Maggoo?”), 1966.