«Βαρώτσος- Πανιάρας- Σόρογκας», είναι τα ονόματα των καλλιτεχνών των οποίων τα έργα συναντάς στη νέα έκθεση «Γλώσσα Μυστική», μία έκθεση που θα μπορούσε να είναι της Εθνικής Πινακοθήκης, κι όμως είναι λίγα βήματα πίσω ακριβώς από αυτήν, στη Sianti Gallery. Ένας χώρος διαφανής στην πόλη, με τις τζαμαρίες του να σε κάνουν να νιώθεις πως αν και είσαι μέσα, βρίσκεσαι και έξω, στους δρόμους της Αθήνας. Ένα βήμα και από το πρώην Hilton με τα αυτοκίνητα της να περνούν και να συναντούν λίγο πιο κει τον Δρομέα. Αυτό κι αν είναι ένα έργο του Βαρώτσου μέρος της πόλης τη Αθήνας που έχει γίνει όλων μας, εντελώς δικό μας.
«O Βαρώτσος είναι ένας άνθρωπος που προχωράει τον δημόσιο χώρο με το έργο του παντού στον κόσμο, δεν είναι απλά στενά ένας Ευρωπαίος δημιουργός. Στην Ιταλία ανά 200 χλμ. υπάρχει κι ένα έργο του από τον Νότο έως τον Βορρά. Συνδυάζει και τον αστικό χώρο, όπως έχουμε εμείς τον Δρομέα στον δημόσιο χώρο, αλλά έχει και κάποια μνημειακά έργα σε απάτητα σημεία», αναφέρει στην συνάντησή μας ο επιμελητής της έκθεσης: «Βαρώτσος- Πανιάρας- Σόρογκας: Γλώσσα Μυστική», Γιώργος Μυλωνάς.
Στη Sianti Gallery αυτή την περίοδο μπορείς να συναντήσεις τρεις μεγάλους καλλιτέχνες, των οποίων τα έργα ενώνονται με έναν ξεχωριστό τρόπο μεταξύ τους, έχοντας ως συνδετικό στοιχείο τη θάλασσα:
«Ο Πανιάρας με το έργο του έρχεται με μια πλημμυρίδα χρώματος, σαν το χρώμα του να αφρίζει, κι έχει και μια συγγένεια με τον Βαρώτσο, δηλαδή η πάστα του όπως τη ρίχνει έχει μία γλυπτική διάσταση, τη διάσταση του όγκου», αναφέρει σχετικά ο Γιώργος Μυλωνάς. Συνεχίζοντας: «Με τον Σόρογκα είναι σαν τα νερά να φεύγουν, σαν να έχουμε άμπωτη, μετά την πλημμυρίδα …φεύγει το νερό.»
Όλα όντως ενώνονται και γίνονται ένα: τα έντονα καθηλωτικά χρώματα του Πανιάρα μπλέκονται με τις γυάλινες μορφές και τα εντυπωσιακά γυάλινα μισοφέγγαρα του Βαρώτσου με τα λυρικά έργα του Σόρογκα που σε ποτίζουν με ατμόσφαιρα μνήμης και παρελθόντος. Τα έργα που βλέπουμε στην έκθεση και των τριών καλλιτεχνών είναι δημιουργίες της τελευταίας δεκαπενταετίας τους. Προσδιορίζοντας κάπως χρονικά τους καλλιτέχνες, όταν ο Σόρογκας με τον Πανιάρα έμπαιναν στη Σχολή -το ’55 ο Βαρώτσος γεννιόταν.
«Ο Πανιάρας έφυγε από τη ζωή το 2014, είχε μία γεμάτη ζωή, τα έργα που βλέπουμε στην έκθεση», αναφέρει ο επιμελητής, «είναι της τελευταίας 15ετίας, έργα που ήθελε να είναι το όνομά του, η σφραγίδα του. Δεν ήθελε ποτέ τίτλους ο Πανιάρας, ήταν ένας “αλήτης του πνεύματος”, τη χάρηκε τη ζωή του ταξιδεύοντας, πήγε μέχρι την Άπω Ανατολή. Ένας ταξιδευτής με έντονη προσωπικότητα που δεν προσπάθησε να οικειοποιηθεί, ένα χώρο, ένα κίνημα».
Ο Πανιάρας είχε περάσει Νομική, την άφησε για να μπει στη Σχολή Καλών Τεχνών, και μετά από λίγο φεύγει τελικά για το Παρίσι, όπου εκεί συνδέθηκε με πολύ κόσμο, αλλά και από εκεί έφευγε κι έκανε συχνά ταξίδια, δεν ήθελε να καθιερωθεί σε ένα κίνημα. Στην έκθεση μπορούμε να δούμε σύντομα βίντεο με τους ίδιους τους καλλιτέχνες να μιλούν για την τέχνη τους και τον τρόπο που βιώνουν τη δημιουργία.
«Η τέχνη για μένα είναι πολύ διαφορετικό πράγμα, είναι κάτι που θα προξενήσει την ανάγκη στον θεατή να κάνει ένα δικό του ταξίδι, να έχει μια δική του όραση», ακούμε να λέει ο ίδιος ο Πανιάρας.
«Ο Κώστας Πανιάρας γεννημένος στο Κιάτο Κορινθίας στις 28 Μαΐου 1934 όταν είδε τον Φεβρουάριο του ‘54, την έκθεση του Γιάννη Γαΐτη, στην αίθουσα του Ξενοδοχείου «Κεντρικόν», ήταν η αφορμή της οριστικής διακοπής των Νομικών σπουδών και το 1956 μετά τις εισαγωγικές εξετάσεις στη Σχολή Καλών Τεχνών, παρακολουθεί την τάξη του Προκαταρκτικού με καθηγητή τον Γιάννη Μόραλη. Πρωτοετής στο εργαστήριο του Μόραλη, βρίσκεται στην, πρώτη ατομική του έκθεση στην Αίθουσα Μόνικας Πέην, Κριεζώτου 1. Παρά την καταρρακτώδη βροχή, η αίθουσα γεμίζει και συμπληρώνεται από την τότε κυρίαρχη τριανδρία Μόραλη, Τσαρούχη και Γκίκα. Παρόντες και οι τεχνοκριτικοί της εποχής Σπητέρης, Πετρής και άλλοι που χαιρετίζουν ομόφωνα και επαινετικά την έκθεση. Ακολουθεί ένα τρίμηνο ταξίδι στην Ιταλία. Από τη Βενετία ως τη Νεάπολη, με ενδιάμεσους σταθμούς στις περισσότερες πόλεις τέχνης, μελετάει τα μεγάλα μουσεία της χώρας και επισκέπτεται πολλές εκθέσεις σύγχρονης τέχνης.
Τον Οκτώβρη του ίδιου σημαδιακού 1956, ο Κώστας Πανιάρας φεύγει για το Παρίσι. Εγκαθίσταται στο 18, rue d’Odessa, στο Montparnasse και εγγράφεται στο τμήμα Λιθογραφίας της École des Beaux Arts. Στα καφενεία του Saint Germain des Prés γνωρίζεται με πολλούς ζωγράφους και αναπτύσσει στενή φιλία με τον Τσίγκο, τον Γαΐτη και τον Μολφέση. Τον Ιανουάριο του ’58 κάνει τα πρώτα θεατρικά σκηνικά και κοστούμια για τον Μινώταυρο του André Gide. Από το 1959 εγκαθίσταται στο Quartier Latin, 6 rue Christine, όπου θα ζήσει τα υπόλοιπα 16 χρόνια της παρισινής ζωής του. Αποστασιοποιείται από την αναπαραστατική τέχνη και ζωγραφίζει τα πρώτα ριζοσπαστικά ανεικονικά έργα του. Από το 1960 έως και το 1967 εκθέτει με τον Ιόλα στο Παρίσι, τη Νέα Υόρκη, την Αθήνα, τη Φρανκφούρτη και την Τεχεράνη με εκπληκτική εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία.
Το 1976 επιστρέφει οριστικά στην Ελλάδα, μεταφέροντας και όσα έργα του είχαν απομείνει από την εικοσαετή παρισινή παραγωγή του. Στις 18 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς, πυρκαγιά καταστρέφει ολοκληρωτικά το πατρικό σπίτι και το εργαστήριο στο Κιάτο. Έργα και αρχεία δύο δεκαετιών χάνονται σε μία νύχτα. Ένα χρόνο μετά, αρχίζει τη νέα σειρά «Ημέρα και Νύχτα» με τα κυριαρχικά κόκκινα και μπλε που θα γίνουν, μαζί με τα χρυσά και ασημένια, τα χρώματα – κλειδιά της μετέπειτα δουλειάς του και το 1979 κάνει τις πρώτες δοκιμές των χαρακτηριστικών επιζωγραφισμένων αρχαίων αντιγράφων, που θα ενσωματωθούν διαδοχικά στη σειρά “Ημέρα και Νύχτα”. Μια κεφαλή – αρχαίο αντίγραφο επιζωγραφισμένη από τον Πανιάρα συναντάμε και στην έκθεση «Γλώσσα Μυστική» δίπλα στις μεταξοτυπίες του Σόρογκα, σε μία σειρά αφιερωμένη στον Σεφέρη, τον οποίο θεωρεί συγγενικό του πρόσωπο, αφού νιώθει τον ποιητή συνοδοιπόρο του.
Η Βασιλική Σιαντή μοιράστηκε σχετικά με το στήσιμο της έκθεσης, το πόσο ενδιέφερε τον ίδιο τον Σόρογκα στο πού θα στηθούν ακριβώς τα έργα του, με την ενεργή ουσιαστική παρουσία κι ευγένειά του. Με σεβασμό για το έργο μέσα στο οποίο ζει για αυτό και αγωνιά καθημερινά, συνεχίζοντας να ζωγραφίζει.
«Ζωγραφίζω πρώτα πρώτα για μένα και στη συνέχεια εκεί είναι μία διδαχή, η οποία δεν εξαναγκάζει κανέναν: δες το αν θες…», αναφέρει στο βίντεο της έκθεσης. Συνεχίζοντας λέει: «ότι εδώ με αυτά τα πράγματα κάτι συμβαίνει, δεν είναι ένα σκουπίδι, ας πούμε το τιμόνι μιας βάρκας είναι κάτι άλλο, έχει κι αυτό μια ιστορία, ένα παρελθόν να τύχει της δικιάς μας της αγάπης, της προσοχής, της συμπόνιας».
Ο Κώστας Βαρώτσος, κατά τη διάρκεια που στηνόταν η έκθεση στη Sianti Gallery με έργα – σήμα κατατεθέν του, βρισκόταν στο Κάιρο δημιουργώντας ένα νέο έργο του στις Πυραμίδες. Όμως στις 11 Νοεμβρίου στις 12.00 θα είναι παρών στην ξενάγηση που θα γίνει από τον επιμελητή της έκθεσης, Γιώργο Μυλωνά παρουσία και του Σωτήρη Σόρογκα. Η συζήτηση με την παρέα των καλλιτεχνών θα αποκαλύψει πώς επηρεάζουν μέσω των έργων τους τη σύγχρονη εικαστική σκηνή και σίγουρα είναι κάτι που δεν πρέπει να χάσουμε.
«Ο καρπός είναι κι ο στόχος, όμως η ρίζα είναι πολύ σημαντικό πράγμα. Είναι έργα τα οποία σε κάνουν να εμπλέκεσαι. Δεν είναι εύκολο να έχεις ένα έργο δικό μου», ακούμε στο βίντεο να λέει ο Βαρώτσος για το έργο του.
Η ομαδική έκθεση των Κώστα Βαρώτσου, Κώστα Πανιάρα και Σωτήρη Σόρογκα «Γλώσσα Μυστική» συγκεντρώνει το έργο τριών μεγάλων καλλιτεχνών σε ένα κυματισμό που σε πετάει από το ένα έργο στο άλλο, ενώ η πόλη κινείται δίπλα σου σε ρυθμούς Δρομέα.
Έργα των καλλιτεχνών που συναντάμε στην έκθεση:
Info έκθεσης:
«Γλώσσα Μυστική» | 20 Οκτωβρίου – 18 Νοεμβρίου 2023 | Sianti Gallery, Βασ. Αλεξάνδρου 2 και Μιχαλακοπούλου, Αθήνα (Πίσω από την Εθνική Πινακοθήκη)
Ώρες λειτουργίας Sianti Gallery : Τρίτη – Πέμπτη- Παρασκευή 10:00-20:00, Τετάρτη 10:00-15:00 & Σάββατο 10:00-16:00
