Ο Καναδοαμερικανός βιολονίστας Τίμοθυ Τσούι με ρίζες από την Ινδονησία και την Μαλαισία συμπράττει για πρώτη φορά με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στις 2 Φεβρουαρίου. Λίγο πριν την εμφάνισή του στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών μιλά για τη γνωριμία του με το βιολί, την εμπειρία του από τους μουσικούς διαγωνισμούς και τις διαφορετικές επιλογές που προσφέρει η συμφωνική μουσική.
Γεννηθήκατε στον Καναδά και μεγαλώσατε στις ΗΠΑ με πατέρα από τη Μαλαισία και μητέρα από την Ινδονησία. Αυτές οι ετερόκλιτες κουλτούρες πώς επηρεάζουν την προσωπικότητα αλλά και την ερμηνεία σας;
Πράγματι, το ότι μεγάλωσα σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον έχει επηρεάσει σημαντικά την άποψή μου για τη μουσική, όχι μόνο ως προς την ερμηνευτική μου προσέγγιση αλλά και ως προς το να κατανοήσω τη βαθιά σημασία της μουσικής ως παγκόσμιας γλώσσας. Έχω αγκαλιάσει την προσαρμοστικότητα που απαιτούν οι διαφορετικές κουλτούρες, η οποία είναι παρόμοια με την εμπειρία του να είμαι ένας περαστικός από τη μουσική βιομηχανία, επιδιώκοντας πάντα να κατανοήσω και να προσαρμοστώ στις μεταβαλλόμενες εποχές.
Εσείς ποια χώρα νιώθετε ως πατρίδα σας;
Καλή ερώτηση. Πατρίδα, για μένα, είναι όπου έχω περάσει χρόνο και έχω δημιουργήσει φιλίες. Ενώ πέρασα τα παιδικά μου χρόνια στον Καναδά, έγινα έφηβος, νεαρός και ενήλικας όσο ζούσα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αν επέλεγα, πιθανότατα θα ήταν είτε το βορειοανατολικό τμήμα των ΗΠΑ είτε ο Καναδάς.
Ο μεγαλύτερος αδερφός σας, Νίκι, είναι κι αυτός βιολονίστας με μια μεγάλη καριέρα. Μεγαλώνοντας, επικρατούσε η κατανόηση ή ο ανταγωνισμός μεταξύ σας;
Ο αδερφός μου είναι απίστευτος βιολιστής και είναι ο λόγος που ξεκίνησα να παίζω. Παρά τον ανταγωνιστικό μας χαρακτήρα, η διαφορά ηλικίας πέντε ετών ανάμεσά μας, επέτρεψε να επικρατήσει η καθοδήγηση και όχι η αντιπαλότητα. Είμαστε ανταγωνιστικοί από τη φύση μας, αλλά είμαστε περισσότερο της άποψης να ενωθούμε και να επικρατήσουμε παρά να πολεμήσουμε ο ένας εναντίον του άλλου.
Μεταξύ άλλων, έχετε κερδίσει τον Διεθνή Διαγωνισμό Βιολιού Γιόζεφ Γιόακειμ και έχετε βραβευτεί με τη δεύτερη θέση στον Διεθνή Διαγωνισμό της βασίλισσας Ελισάβετ. Πιστεύετε ότι οι διαγωνισμοί αποτελούν μονόδρομο για τους μουσικούς που επιθυμούν να κάνουν διεθνή καριέρα;
Αν και είναι τιμή μου που διακρίθηκα σε αυτούς τους διάσημους διαγωνισμούς, δεν πιστεύω ότι είναι μονόδρομος. Είναι περισσότερο ένα μονοπάτι, και αυτό το μονοπάτι εξελίσσεται με την εμφάνιση πολλών διαφορετικών διαγωνισμών και ένα μεταβαλλόμενο τοπίο. Χάρη στο διαδίκτυο, οι μουσικοί έχουν πλέον πολλούς δημιουργικούς τρόπους για να ξεκινήσουν μια διεθνή καριέρα και δεν υπάρχει σίγουρη συνταγή. Υπάρχουν πλέον περισσότερες ευκαιρίες από ποτέ για να χαράξει κανείς το δικό του μονοπάτι.
Εσείς πώς βιώσατε την εμπειρία των διαγωνισμών; Σε τι σας βοήθησαν περισσότερο;
Η συμμετοχή σε αυτούς τους διαγωνισμούς ήταν μια φανταστική αλλά και κάπως αφελής εμπειρία για μένα. Αρχικά, τα είδα σαν μια ευκαιρία να πιέσω τον εαυτό μου και να εξερευνήσω την Ευρώπη. Τους προσέγγισα με τη νοοτροπία να απολαμβάνω την κάθε στιγμή, από το να αγκαλιάσω το άγχος και την πίεση μέχρι να συνδεθώ με τις οικογένειες που με φιλοξενούσαν και να ζήσω τις πόλεις όπου γίνονταν οι διαγωνισμοί. Με βοήθησαν στο να παραμένω συγκεντρωμένος και να καταλάβω ότι, τελικά, τα περισσότερα πράγματα δεν ήταν υπό τον έλεγχό μου εκτός από αυτά που έκανα με τα χέρια μου στη σκηνή.
Ξεκινήσατε να παίζετε βιολί από την ηλικία των τριών. Πιστεύετε ότι η σχέση σας με τη μουσική από τόσο μικρή ηλικία επηρέασε τον τρόπο με τον οποίον προσλαμβάνετε τον κόσμο;
Σίγουρα. Ξεκινώντας από την ηλικία των τριών ετών, η μουσική έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Είχε τον ρόλο μιας ισχυρής δύναμης που ενώνει τους ανθρώπους ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη τον εκτοπισμό των γονιών μου από την πατρίδα τους. Η μουσική έγινε ένα μέσο για την οικογένειά μας να συνδεθεί με την κοινότητα, καλλιεργώντας σχέσεις που διαρκούν μέχρι σήμερα. Το να είμαι μουσικός από τόσο νεαρή ηλικία μου επέτρεψε να είμαι μια θετική δύναμη σε έναν κόσμο που μπορεί να μην συμμερίζεται πάντα αυτή τη θετική νοοτροπία.
Σε ποια ηλικία καταλάβατε ότι το βιολί είναι ο προορισμός σας;
Γύρω στην ηλικία των τριών, συνειδητοποίησα ότι το βιολί ήταν η κλίση μου. Δεν ήταν συνειδητή επιλογή. Απλά μπήκε στη ζωή μου και δεν έφυγε ποτέ. Εκ των υστέρων, πιστεύω ότι ήταν καλό, γιατί δεν είχα ποτέ αμφιβολίες.
Ο μουσικός πρέπει να αφιερώνεται ολοκληρωτικά στην τέχνη του ή πρέπει να έχει κι άλλα ενδιαφέροντα που ενδεχομένως τον τροφοδοτούν;
Οι μουσικοί πρέπει να είναι αφοσιωμένοι στην τέχνη τους, αλλά είναι εξίσου σημαντικό να τους ενδιαφέρουν και άλλες πτυχές της ζωής. Η μουσική δεν γίνεται να ζει σε απομόνωση. Οι εμπειρίες εκτός του μουσικού κόσμου την τροφοδοτούν. Είτε πρόκειται για μια έξοδο για δείπνο είτε για νέες εμπειρίες, όλα αυτά προσθέτουν μια νέα διάσταση στην απόδοση της μουσικής. Ως ζωντανές μορφές τέχνης, πρέπει να βιώσουμε έναν κόσμο που αλλάζει για να πούμε πραγματικά κάτι με τη μουσική μας.
Μαζί με τον Τζαεμίν Χαν ερμηνεύετε το Κοντσέρτο για βιολί και βιολοντσέλο του Γιοχάνες Μπραμς.
Ποιες είναι οι δυσκολίες ενός κοντσέρτου για δύο σολιστικά όργανα;
Το συγκεκριμένο κοντσέρτο απαιτεί τεχνική επάρκεια και από τα δύο όργανα. Είναι ένα μνημειώδες και επικό έργο, που αναδεικνύει την ένωση των ήχων ανάμεσα στο βιολοντσέλο και το βιολί διατηρώντας παράλληλα την ιδιαιτερότητά τους. Ενώ έχω αρχίσει να το ερμηνεύω ως σολίστ σχετικά πρόσφατα, το άκουσα και το έπαιζα με ανυπομονησία στην ορχήστρα κατά τη διάρκεια των σπουδών μου. Ανυπομονώ να ζήσω την πρώτη μου ερμηνεία αυτού του κομματιού με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών!
Κατά τη γνώμη σας τι είναι πιο σημαντικό να αναδειχθεί στην ερμηνεία του συγκεκριμένου έργου;
Το κλειδί για την ερμηνεία αυτού του έργου έγκειται στην αναγνώρισή του ως κονσέρτο που συμπλέκει δύο όργανα με ένα τεράστιο συμφωνικό ορχηστρικό μέρος. Η κατανόηση της μορφής ολόκληρου του κομματιού αποδεικνύεται πρόκληση, ειδικά εν μέσω τεχνικών δυσκολιών. Ωστόσο, η μουσική μιλά από μόνη της και μια δυνατή απόδοση προκύπτει όταν παραμένουμε πιστοί στην ερμηνεία της παρτιτούρας του Μπραμς.
Τι θα απαντούσατε σε όσους ισχυρίζονται ότι η συμφωνική μουσική απευθύνεται σε μια «ελίτ»;
Θα τους έλεγα ότι ενώ ορισμένες πτυχές μπορεί να φαίνεται ότι απευθύνονται σε μια «ελίτ», υπάρχουν πολλές επιλογές που απευθύνονται σε διαφορετικά ακροατήρια. Ο αντίκτυπος της μουσικής του Τσαϊκόφσκι διαφέρει σημαντικά από του Σαίνμπεργκ. Για να διασφαλίσουμε ότι η συμφωνική μουσική για την «ελίτ» θα συνεχίσει να επιβιώνει, είναι σημαντικό να προσελκύσουμε νέο κοινό και να καλλιεργήσουμε το κριτήριο σε διαφορετικές γενιές.
Πιστεύετε ότι υπάρχουν τρόποι να «ανανεωθεί» ο τρόπος παρουσίασης της συμφωνικής μουσικής;
Η ανανέωση του τρόπου με τον οποίο παρουσιάζουμε τη συμφωνική μουσική είναι ένα μεγάλο παζλ. Ως μουσικοί, έχουμε αυτή τη μεγάλη ευθύνη να παραμείνουμε πιστοί στην τέχνη μας, αλλά και να συνδέσουμε τις κουκκίδες μεταξύ του τι γνωρίζει ο κόσμος και του κόσμου της κλασικής μουσικής. Ειλικρινά, ακόμα αναζητώ τους καλύτερους τρόπους, αλλά εξακολουθούμε να έχουμε ανάγκη τις νέες ιδέες για να κρατήσουμε τη μουσική ζωντανή στον συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο μας.
Τι θυσίες έχετε κάνει για τη μουσική;
Δεν έχω κάνει ακριβώς τεράστιες θυσίες, αλλά πάντα έχω στο μυαλό μου να προσαρμόζω το ρεπερτόριό μου ανάλογα το ακροατήριο και να βρίσκω τη χρυσή τομή ανάμεσα στο δημοφιλές και το ρηξικέλευθο.
Info
Στις Όχθες του Μολδάβα
Παρασκευή 2 Φεβρουαρίου | Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
