Μιλώντας με τον Θάνο Λέκκα θα ακούσεις ότι ο «φόβος χρειάζεται» και θα καταλάβεις ότι «η ζωή είναι στο κενό, δεν είναι στις θέσεις, δεν είναι σε αυτά που λέμε, είναι στο βλέμμα, στη σιωπή, στον δισταγμό, στη λαχτάρα».
Γυρνώντας πίσω στις πρώτες παραστάσεις του με το Patari project το 2015, σαν να παίζει ξανά, θυμάται τις ατάκες και τα βλέμματα, τις αντιδράσεις των παιδιών στο κοινό σε κάθε ηλικία, και κάπου εκεί θα νιώσεις το σαρωτικό πάθος του για αυτή τη δουλειά, ενώ στις ιστορίες από τα σετ στην «Τούρτα της Μαμάς» που συμμετείχε πέρυσι, θα αισθανθείς την έμπνευση που τον γέμισαν οι συμπαίκτες του και ένα «ωραίο πρέπει» που τον ακολουθεί δίπλα τους. Για εκείνον είναι πιο σημαντικό ο άλλος να λειτουργεί, από το να λειτουργεί με τον τρόπο του, ενώ δεν διστάζει να προσφέρει απλόχερα καλά λόγια για ανθρώπους που θαυμάζει, όπως ο Δημήτρης Καπουράνης, που μαζί θα αναμετρηθούν για 2η χρονιά με την τρυφερή ιστορία της παράστασης «Μια άλλη Θήβα» στο Θέατρο του Νέου Κόσμου σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου.
Λίγο πριν ξεκινήσει η προβολή της νέας δραματικής σειράς του MEGA «Το Ναυάγιο», μάς μεταφέρει για λίγο στην Ελλάδα των ’60s και μάς συστήνει τον ρόλο του, τον Μιχάλη Αργυράκη, σε μια συζήτηση για φόβους που σε κρατάνε ζωντανό αλλά και φυλακισμένο στο comfort zone σου, την αλληλοϋποστήριξη που λείπει σήμερα και το «καλό παιδί» που είναι εκεί φωτεινό μέσα του.
Φέτος θα σε δούμε στο Ναυάγιο στο MEGA. Τι σου κέντρισε το ενδιαφέρον στην πρώτη ανάγνωση;
Ήθελα να διαβάσω τι θα γίνει μετά. Είναι πολύ καλογραμμένες οι σκηνές και όχι φορτωμένες, με διαφορετικές ιστορίες να εναλλάσσονται και λες τι έγινε τώρα, τι θα γίνει; Μια πολύ ωραία ιστορία με καθαρούς χαρακτήρες. Η βάση είναι το βιβλίο του Σπύρου Πετρουλάκη, αλλά έχουν προστεθεί χαρακτήρες, έχουν αφαιρεθεί κομμάτια ιστοριών και κάποιες γραμμές έχουν εξαφανιστεί.
Μίλησέ μου για τον χαρακτήρα σου.
Ο δικός μου χαρακτήρας δεν υπήρχε στο βιβλίο. Παίζω τον Μιχάλη Αργυράκη. Είναι Κρητικός. Μάλιστα είναι ο πρώτος μηχανικός στο καράβι που ναυαγεί. Αυτός μαζί με τον μόνιμο καπετάνιο του καραβιού ξέρουν τα προβλήματά του. Έχουν συζητήσει επανειλημμένα με την εταιρεία να γίνουν σωστά οι επισκευές και οι συντηρήσεις, ότι το πλοίο δεν είναι για να ταξιδεύει και η εταιρεία τους αγνοεί για τους γνωστούς λόγους που ισχύουν μέχρι και σήμερα και υπήρχαν πάντα. Αυτό ακριβώς το κάνει πάρα πολύ σύγχρονο… τρομακτικά σύγχρονο. Έτσι τα φέρνει η τύχη λοιπόν που εκείνο το βράδυ που ταξιδεύει το Φοίνιξ στη μεγάλη κακοκαιρία, ο Μιχάλης είναι στο πλοίο ως επιβάτης, γιατί θέλει να παραιτηθεί από την εταιρεία που έχει πάρει το πλοίο και ο μόνιμος καπετάνιος έχει πάρει άδεια γιατί γεννάει η γυναίκα του. Επομένως το πλοίο το διοικεί ένας καινούργιος καπετάνιος, ο οποίος δεν ξέρει και παίρνει μόνο λάθος αποφάσεις που οδήγησαν σε αυτήν τη μοιραία έκβαση, που φυσικά δεν οφείλεται μόνο σε αυτόν, οφείλεται και στη φοβερή κακοσυντήρηση. Υπάρχουν ατάκες μέσα και που είναι τελείως του τώρα. Φαντάζομαι δεν ήταν τυχαία η επιλογή να γίνει τώρα αυτή η σειρά.
Ο Μιχάλης κάνει ό,τι μπορεί για να γλιτώσει αρχικά την κατάσταση και μετά τον κόσμο. Αντιστέκεται, παλεύει πάρα πολύ για το δίκαιο των ανθρώπων που χάθηκαν. Είναι παντρεμένος με την Ελένη, που την υποδύεται η Ελεάνα Στραβοδήμου, και έχουν ένα παιδί 8 χρονών. Είναι μια θηλυκή εκδοχή του αυτή η γυναίκα, επίσης μαχήτρια, με έντονη αίσθηση δικαίου και ταυτόχρονα επειδή με βλέπει ότι εγώ θέλω να τα βάλω με τον έναν, να τα βάλω με τον άλλον, να είμαι συνεπής στη δουλειά μου, να μείνω έξτρα εκεί για να βοηθήσω, μου λέει «έχεις και σπίτι, μαζέψου λίγο». Σε αυτή τη σειρά υπάρχει πάρα πολύ αυτό, επειδή ακριβώς είναι εποχής και συγκεκριμένα σε μια εποχή που υπήρχαν ακόμα κάποιες πατροπαράδοτες αξίες, αυθεντικές ας πούμε, που η αρνητική τους πλευρά είναι η πατριαρχία και η στενομυαλιά, αλλά η θετική τους πλευρά είναι μια ομαδικότητα, μια τιμιότητα, μια ηθικότητα, ένα χρέος.
Τι είναι αυτό λοιπόν που κινεί τον Μιχάλη;
Το νοιάξιμο. Αυτό που λες «είναι ή χαζός ή ήρωας». Δεν μπορεί να αφήσει τον άλλον να πνιγεί, δεν σκέφτηκε ποτέ να πάρει σωσίβιο για τον εαυτό του, δεν το σκέφτηκε. Δεν μπορεί να αντέξει τον εαυτό του αλλιώς και αυτό γίνεται επικίνδυνο σιγά σιγά, γι’ αυτό έχει τη γυναίκα του που νοιάζεται εξίσου, αλλά νοιάζεται και για την οικογένεια που έχουν φτιάξει. Με ενδιαφέρει να έχει αυτό το ντόμπρο, «το είμαι εγώ εδώ», το οποίο υπάρχει ακόμα σήμερα, αλλά όχι ακριβώς με αυτή την έννοια.
Δεν έχει προσωπικό κόστος όλο αυτό;
Έχει τεράστιο τίμημα. Ο Μιχάλης είναι σωστός άνθρωπος, δεν είναι καλό παιδί. Το καλό παιδί είναι ο καλός μαθητής. Δεν θα κάνει αυτό που θέλουν οι άλλοι, αλλά θα κάνει το σωστό. Είναι πολύ καλός στη δουλειά του, αλλά αυτό δεν το κάνει για να είναι ο καλύτερος, το κάνει για να είναι σωστός.
Βρισκόμαστε λοιπόν στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’60. Υπάρχει κάτι που να σε γοητεύει σε αυτή την εποχή;
Είμαστε στο 1966 τον Δεκέμβριο που έγινε και στην πραγματικότητα αυτό το ναυάγιο. Γινόταν χαμός τότε, φοβερές αναταραχές στην Ελλάδα, πολιτικές που μετά οδήγησαν στη χούντα και σε τρομερή αστάθεια. Γενικά είναι μια εποχή που δεν μου αρέσει. Πολλοί άνθρωποι τρελαίνονται για τα ’60s – ’70s, με αυτά τα γυαλιά τα λεπτά με τους σκοτεινούς φακούς που ήταν ταυτόχρονα πρεσβυωπίας και μυωπίας και τα περίεργα μαλλιά με τις φαβορίτες και τις καμπάνες… εκεί κάπου χάθηκαν ανάμεσα στη σαπίλα την πολιτική και τα παιδιά των λουλουδιών. Είναι απίστευτα γοητευτικό, αλλά προσωπικά ως Θάνος δεν μπορώ να ακουμπήσω εκεί. Όμως αυτό που έχει αυτή η περίοδος και μου αρέσει είναι αυτή η καθαρότητα, η αυθεντικότητα. Το «εγώ θα σε προστατέψω γιατί είναι χρέος μου να το κάνω και σ’ αγαπάω με τον τρόπο μου και μέχρι εκεί μπορώ, το υπόλοιπο θα πρέπει να το κάνεις εσύ, γιατί εγώ δεν μπορώ». Από τη μια αυτή η προστασία, από την άλλη, όπως φάνηκε στη συνέχεια, μια απίστευτη καταπίεση.
Σήμερα νιώθεις ότι λείπουν αυτά τα στοιχεία;
Τώρα θα πρέπει να μπεις στη θέση του άλλου για να καταλάβεις όλα όσα μπορείς να κάνεις και να μπορείς να κάνεις και το ένα και το άλλο και να δουλέψεις και να μεγαλώσεις παιδί και να είσαι καλός σε όλα. Ταυτόχρονα όμως it’s ok να μην έχεις παιδί και να μην τα θες αυτά και να μην τα καταφέρνεις όλα ταυτόχρονα και να είσαι «τέλειος» και να θες ψυχολόγο. It’s ok γενικά. Τότε δεν υπήρχε το ”it’s ok”.
Είμαστε περισσότερο όχι εγωιστές, αλλά αναγκαζόμαστε να φέρουμε το φορτίο μας για να προχωρήσουμε και να προχωρήσει το σύστημα πάλι. Πάλι για το σύστημα γίνεται δηλαδή. Λείπει αυτό το σε κρατάω από τον ώμο, αυτή η αίσθηση της παρέας. Δεν την νιώθω την αλληλοϋποστήριξη. Σήμερα τη συμπαράσταση και το αίσθηση συνοχής, τα βρίσκουμε ίσως σε πτυχές, όπως ο εθελοντισμός. Δεν υπάρχει γενικά ένας ιστός συγκροτημένος να σε κάνει να νιώθεις ότι εγώ ανήκω εδώ, νιώθω ασφάλεια γιατί κάποιος θα καλύψει τα νώτα μου και εγώ νιώθω την ανάγκη να προστατέψω και τους δίπλα μου.
Πώς σου φαίνεται η μυθοπλασία αυτή τη στιγμή στην ελληνική τηλεόραση;
Νομίζω ότι έχουμε αξιότατους δημιουργούς, οι οποίοι καλούνται όμως να κάνουν πράγματα και συνταγές που θα πιάσουν. Παράγεται ένας μεγάλος όγκος αλλά την ίδια στιγμή δεν έχουμε ακριβώς και το κοινό που θα δει μια εφηβική περιπέτεια ας πούμε. Νομίζω ότι είμαστε λίγο συντηρητικοί. Η μυθοπλασία είναι ο χώρος για να μπορούν να λέγονται όλα τα υπόλοιπα και δεν έχει γίνει ανακαίνιση εδώ και πολύ καιρό. Η αλήθεια είναι ότι πρέπει να ακούγονται κάποια πράγματα έστω και μόνο για να συζητιούνται. Δεν μπορεί ας πούμε μια ταινία να πείσει κάποιον ότι είναι ΟΚ η διαφορετικότητα αλλά και μόνο που θα μάθει τη λέξη διαφορετικότητα, μπορεί σε 8 χρόνια να πει ΟΚ και σε άλλα 15, να πει συγγνώμη για τότε που… Παράλληλα έχουμε τόσα άλλα προβλήματα, τα οποία έχουν να κάνουν με την πολιτική κατάσταση της χώρας που οτιδήποτε άλλο προσωπικά μου φαίνεται ψεύτικο πρόβλημα, τα ερωτικά, οι έριδες, οι επιχειρήσεις τύπου «Τζάιαντ».
Θεατρικά θα είσαι για δεύτερη χρονιά στην παράσταση «Η άλλη Θήβα» σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου στο Θέατρο του Νέου Κόσμου.
Ελπίζουμε να πάμε όσο καλά ξεκινήσαμε να πηγαίνουμε από τα μέσα της περσινής χρονιάς, γιατί είναι όντως μια πολύ τρυφερή παράσταση και όχι, όπως διαφημίστηκε, για την πατροκτονία και τη βία. Δεν είναι εκεί το θέμα της παράστασης. Είναι πολύ ανθρώπινο και τρυφερό.
Ξαναπιάνοντας στα χέρια σου ένα κείμενο, έχει τη δύναμη να σε κάνει να αναθεωρήσεις και να σε πάει κάπου αλλού;
Δεν ήταν η ίδια παράσταση τον Οκτώβριο με τον Φεβρουάριο και τον Απρίλιο. Η ίδια ήταν, αλλά με τον Δημήτρη Καπουράνη κάναμε δοκιμές σε κάτι άλλο κάθε φορά. Είναι ζωντανό. Είμαστε δύο άτομα. Κοιταζόμαστε συνέχεια στα μάτια. Ο Δημήτρης είναι ηθοποιάρα και τόσο γενναιόδωρη ψυχή. Επομένως δεν το αφήνουμε. Όσο είναι να βαθύνει, θα βαθύνει. Μπορεί δηλαδή να βρεις κάτι άλλο, αν ζήσεις κάτι που μπορεί να σε κάνει να σκεφτείς ότι αυτή τη στιγμή ο ρόλος παίζει να νιώθει αυτό και έτσι μπορείς να κρατήσεις μια στιγμή παραπάνω, μια σκέψη που μπορεί να την πιάσει το κοινό… γιατί η ζωή είναι στο κενό, δεν είναι στις θέσεις, δεν είναι σε αυτά που λέμε, είναι στο βλέμμα, είναι στη σιωπή, είναι στον δισταγμό, στη λαχτάρα να πεις κάτι, στην προσμονή να ακούσεις κάτι, εκεί συγκινείσαι και καταλαβαίνεις τι θέλει ο άλλος και ποιος είναι. Ουσιαστικά αυτά κοιτάμε. Τα λόγια είναι το 2% της επικοινωνίας. Μέσα από αυτή τη συνεργασία έχουμε φτιάξει μια παράσταση που έχει φοβερό σεβασμό. Δεν μακελεύει τίποτα.
Οπότε για αυτό θα έλεγες σε κάποιον να δει αυτή την παράσταση;
Ναι, γιατί είναι μια πολύ τρυφερή ιστορία που σε κάνει καλύτερο άνθρωπο αν την αφήσεις. Υπάρχουν άνθρωποι που κλαίνε μετά την παράσταση. Φίλοι μου λέγανε: «ρε Θάνο τώρα θα ήθελα να έχω τον πατέρα μου μπροστά, να του πω κάποια πράγματα, αλλά δεν τον έχω». Και δεν το ξέραμε ότι θα βγει έτσι, ήταν ένα εξαιρετικά φλύαρο κείμενο. Κόπηκαν πολλές πληροφορίες, αλλά αυτό που έχει μείνει είναι ένας ιστός μιας πραγματικότητας θεατρικής και φυλακής, τόσο διαφορετικοί κόσμοι. Της ελευθερίας και του κλούβιου, που βλέπεις τους ανθρώπους όλο και πιο καθαρά, όλο και πιο καθαρά και τους αγαπάς.
Τα «κάγκελα» δεν τα συναντάμε και στον έξω κόσμο όμως; Είναι τόσο διαφορετικοί αυτοί οι δύο κόσμοι τελικά;
Πρέπει να είναι διαφορετική, η φυλακή από τη ζωή, για όλους και για τα λαμόγια και για τους διεφθαρμένους. Καταλαβαίνω τι λες, αλλά το λουρί εδώ δεν μπορεί να είναι το ίδιο. Είναι άλλο η θηλιά από την αίσθησή της. Τα κάγκελα υπάρχουν πάντα, δεν μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις. Αρχικά υπάρχει ο φόβος του θανάτου που είναι πάντα εδώ. Υπάρχει ο φόβος ότι μεγαλώνουμε, ότι δεν είμαστε πια αυτό που είμαστε, ο φόβος ότι περνάει η ζωή και τη χάνουμε, ο φόβος μην απογοητεύσουμε, ο φόβος μην απογοητευτούμε. Όλοι αυτοί ο φόβοι είναι φυλακές. Ο φόβος χρειάζεται, είναι ένα από τα πράγματα που σε κρατάνε ζωντανό. Το να φοβηθείς το λιοντάρι είναι πολύ σημαντικό. Αν δεν φοβάσαι τι θα σου κάνει ο άλλος, δεν τον ερωτεύεσαι.
Ο σεβασμός στα όρια δεν αρκεί; Πρέπει να συνοδεύεται από φόβο;
Νομίζω τα πράγματα τα αξιολογούμε τελικά με συν και πλην, το συν είναι η αγάπη και το πλην ο φόβος. Όταν κάτι δεν το κάνουμε, δεν το θέλουμε, είναι γιατί έχουμε καταλάβει ότι δεν μας συμφέρει, είναι γιατί σεβόμαστε, αλλά αν δεν σεβαστούμε θα συμβεί κάτι άλλο που φοβόμαστε. Επομένως μπορεί ο σεβασμός να είναι η αποφυγή να φτάσω στο σημείο να φοβάμαι. Εγώ πιστεύω στον σεβασμό, μου βγαίνει αυθόρμητα μια ευγένεια και να ακούσω τον άλλον, γιατί ξέρω ότι εγώ έχω μια άποψη και όσο ευρύς και να είμαι, δεν μπορώ να βρω όλο τον κόσμο, χρειάζομαι και αλλουνού μάτια για να καταλάβω τι συμβαίνει.
Η συνύπαρξη με έναν άνθρωπο επί σκηνής τι προϋποθέτει; Πόσο σημαντικό είναι να θαυμάζεις τον συμπαίκτη σου, όπως σε αυτή την περίπτωση τον Δημήτρη;
Πάρα πολύ. Αν έχει δημιουργηθεί μια χημεία, είναι από τον τρόπο που φροντίζαμε τους ρόλους ο ένας του άλλου όταν το ψάχναμε. Στις πρόβες ο Βαγγέλης (σ.σ. Θεοδωρόπουλος) ξεκινούσε πάντα λέγοντας: «Βλέπω ότι θέλετε να κάνετε αυτό και καταλαβαίνω ότι είστε κουρασμένοι ή ότι το ψάχνετε ακόμα. Θα ήθελα όμως να πάμε πιο πολύ προς τα εκεί». Όταν ένας άνθρωπος ξεκινάει με το «καταλαβαίνω», σε τι ακριβώς να κλειστείς;
Άρα φροντίδα και κατανόηση;
Ναι είναι εξαιρετικά πολύτιμα και γι’ αυτό μου αρέσει η δουλειά μου, γιατί υπάρχει αυτό το κομμάτι της ανθρωπιάς. Και έχω την τύχη να έχω συνεργαστεί με εξαιρετικούς ανθρώπους, που δίνουν την ψυχή τους και που αγαπώ. Νομίζω ότι όταν ο καθένας κάνει καλά τη δουλειά του, εμπνέει τον διπλανό του να κάνει καλά και τη δική του. Προσπαθώ όμως και στην περίπτωση που δεν υπάρχει χημεία ακριβώς, να βρω το κομματάκι εκείνο που βλέπω ότι ο άλλος εκτιμάει και καταλαβαίνει, αυτό που τον τροφοδοτεί, γιατί για μένα είναι πιο σημαντικό ο άλλος να λειτουργεί, από το να λειτουργεί με τον τρόπο μου. Είναι πιο σημαντικό να σε βλέπω να κινείσαι από το να σε κινώ εγώ.
Στα 10 θεατρικά χρόνια που μετράς, κάνεις απολογισμούς; Πού στοχεύεις στα επόμενα;
Επειδή οι δουλειές κύλησαν κάπως ομαλά, μετανιώνω ίσως για πράγματα που δεν έχω κάνει στην προσωπική μου ζωή, άλλα που δεν έχω τολμήσει επαγγελματικά. Δεν έχω κάνει σινεμά ας πούμε, δεν το κυνήγησα και θα το ήθελα. Είμαι σε μια φάση που προσπαθώ να βγω από τη θέση βολής μου, να τολμήσω περισσότερα πράγματα, να σηκωθώ γιατί συνηθίζουμε σε ρυθμούς και ευκαιρίες που μας δίνονται. Δεν διεκδικούμε καινούργια πράγματα. Συνηθίζουμε την ασφάλεια, τον τρόπο που λειτουργούμε. Δεν έχω ενοχές ή ενδοιασμούς αλλά σε πιάνει καμιά φορά ένα παράπονο και λες: «Ναι ρε Λέκκα, γιατί μένεις στους φόβους σου;». Και φοβάμαι. Φοβάμαι την αλλαγή. Φοβάμαι το άγνωστο πάρα πολύ. Φοβάμαι να μην είμαι αυτός που ξέρω. Φοβάμαι να μην είμαι αυτός που είμαι κάθε μέρα, γιατί είμαι αυτό το «καλό παιδί».
