Όταν η τέχνη εχθρεύεται την ομορφιά

Στην ιστορία της τέχνης δεν είναι λίγοι οι καλλιτέχνες οι οποίοι αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν την ασχήμια ως το όχημα που θα τους επέτρεπε να εξερευνήσουν και να αποδώσουν τις πιο σκοτεινές πτυχές και τα ελαττώματα του ανθρώπου. Η παραμόρφωση της φιγούρας και η ανάδειξη, ο υπερτονισμός άσχημων στοιχείων του προσώπου ή του σώματος, αιώνες τώρα εκφράζουν την εσωτερική – ψυχική παθογένεια, καθώς και την κοινωνική. Από τις αναπαραστάσεις της κολάσεως στις βυζαντινές και αναγεννησιακές αγιογραφίες, μέχρι τα έργα σύγχρονων καλλιτεχνών όπως ο John Currin και ο Fernardo Botero, αλλά και τα κόμιξ, το δύσμορφο σώμα γίνεται ο καθρέπτης κάθε λογής ασχήμιας της ανθρωπότητας και της ανθρώπινης υπόστασης. Όμως τι είναι αυτό που κάνει την ασχήμια στα έργα του Γκόγια και του Φράνσις Μπέικον όμορφη και την ασχήμια στα έργα του Currin και του Μποτερό άσχημη; Είναι η ίδια η ζωγραφική; Η τεχνική και το χρώμα; Όχι, γιατί κάποιοι από αυτούς που κάνουν άσχημη ασχήμια θα μπορούσαν να θεωρηθούν μάστορες στη ζωγραφική. Η δική μου υποψία είναι ότι η άσχημη ασχήμια οφείλεται σε παράγοντες που έχουν να κάνουν με την ίδια την ψυχοσύνθεση του καλλιτέχνη. Ίσως αγαπά και συγχωρεί λιγότερο από τους άλλους ομότεχνούς του την ατελή ανθρώπινη φύση. Ίσως πάλι να είναι απλά το γεγονός ότι η ειρωνεία προς το ανθρώπινο είναι μια ευκαιρία για θέματα αλλιώτικα, που θα τον διαφοροποιήσουν με ευκολία από τους άλλους (π.χ. Μποτερό και Τζων Κάριν).

Στην περίπτωση του Νίκου Μόσχου η ασχήμια ξεχειλίζει από τα ζωγραφικά έργα του. Βυζιά και πάλι βυζιά, και ρώγες, και μέλη ανθρώπινων σωμάτων, αντιασφυξιογόνες μάσκες, πρόσωπα φρικτά και δύσμορφα χέρια, τμήματα σωμάτων ζώων, φώτα από ρεκλάμες θεάτρων, μαλλιά που σχηματίζουν πουλιά, όπλα, τηλεοράσεις και ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ρόδες και μηχανικά μέρη οχημάτων, τρομπέτες και σειρήνες, εργοστασιακές αλυσίδες παραγωγής εμφιαλωμένων ποτών καιαεραγωγοί, δημιουργούν πληθωριστικές εικόνες που μιλούν τελικά για ποιο πράγμα; Για μια κοινωνία σε αποσύνθεση; Ή για προσωπικούς εφιάλτες; Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα είναι συνθέσεις τόσο φορτωμένες που καταντούν ανίκανες να διηγηθούν αυτό που θέλουν να εξιστορήσουν. Γιατί απλά δεν εστιάζουν πουθενά. Τα λένε όλα και τίποτα. Γεγονός που τελικά καθιστά την ασχήμια όλων αυτών των μορφών και αντικειμένων ανούσια. Έχουμε ένα κατεξοχήν παράδειγμα άσχημης ασχήμιας.

Αυτό που πρέπει να αναγνωρίσει κανείς στη δουλειά του Νίκου Μόσχου, ο οποίος είναι αρκετά νέος, είναι η εξέλιξη. Από τον αδιάφορο και εύκολο φωτορεαλισμό στα πρώτα του έργα πέρασε σε μια ενδιάμεση φάση όπου μπόρεσε να δοκιμαστεί τόσο στη φόρμα όσο και στη μυθοπλασία. Με την ευκολία που έχει στο σχέδιο, όταν ωριμάσει ως καλλιτέχνης είναι πολύ πιθανόν -χωρίς τόση φανφάρα, ευθύβολα και λιτά- εντέλει να διηγηθεί ενδιαφέρουσες ιστορίες μέσα από τη ζωγραφική του.

Η έκθεση του Νίκου Μόσχου παρουσιάζεται στην Xippas Gallery έως τις 26 Ιανουαρίου 2013