Πριν από μερικά χρόνια ανακάλυπτα δειλά δειλά το μεγαλείο του Νίκου Καζαντζάκη. Τελειώνοντας με ταχυκαρδία την «Ασκητική» του και βάζοντας όρο στον εαυτό μου πως αυτό το βιβλίο οφείλω να το διαβάζω ανά τριετία για να μη ξεχνάω το «χρέος» μου σε αυτόν τον κόσμο, ξεκίνησα να ταξιδεύω μαζί του. Πρώτο ταξίδι Ισπανία, έπειτα Ρωσία και μετά Ιαπωνία-Κίνα. Αναλογιζόμουν πόσο δεδομένα θεωρούνταν πράγματα που σήμερα φαίνονται αδιανόητα και αλλά τόσα που έχουν παραμείνει ίδια με την πάροδο του χρόνου. Το 2020 ο Άρης Χατζηστεφάνου, εμπνέεται από το ταξίδι του Καζαντζάκη στην Ιαπωνία και ενώ ζει εκεί δημιουργεί το ντοκιμαντέρ «Τελευταίο Ταξίδι» ακολουθώντας την πορεία του συγγραφέα πριν και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Το ντοκιμαντέρ απέσπασε το βραβείο για το καλύτερο ντοκιμαντέρ του 2022, στο 24ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Την μουσική του ντοκιμαντέρ ανέλαβε ο ο Rsn, ο οποίος λίγες μέρες πριν κυκλοφόρησε το ΟST για το «Τελευταίο Ταξίδι». Άκουσα το soundtrack μια φορά, για να πάρω εν τάχει όσα παραγωγικά χαρακτηριστικά μπορούσα για την δουλειά του Rsn, να δω σε ποιους δρόμους έχει κινηθεί και αν ο χαρακτηριστικός του ήχος έχει κατορθώσει να διατηρηθεί μέσα σε αυτή τη πρωτόγνωρη συνθήκη, ανυπομονώντας για την live παρουσίαση που είχε ανακοινωθεί στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών με την ταυτόχρονη προβολή του ντοκιμαντέρ. Έτσι λοιπόν, την Τετάρτη 17 Μαΐου, ο Rsn μαζί με την μπάντα του παρουσίασαν ζωντανά τον δίσκο «Τελευταίο Ταξίδι».
Είχα κάνει πολλά πλάνα για το πως θα ξεκινήσω αυτό το κείμενο. Αρχικά ήθελα να φέρω τον Καζαντζάκη στο τώρα. Να τον κάνω έναν σύγχρονο ταξιδευτή στον μοντέρνο κόσμο. Στον κόσμο του εδραιωμένου καπιταλισμού και όλων αυτών των αλλοιώσεων στις κουλτούρες των λαών που σταδιακά ο παλιός κόσμος υποδεχόταν εν αγνοία του και ο ίδιος κατέγραφε στα ταξίδια του. Σκεφτόμουν πώς το χαρτί του θα υποδέχονταν σήμερα λέξεις όπως «ράτσα», «ιδιοκτησία» και «γυναίκα»; Οι σκέψεις μου δημιουργούσαν εικόνες και η φαντασία μου προηγούταν της μελλοντικής πραγματικότητας που θα ζούσα, αφού ό,τι άρτιο νόμιζα ότι είχα ήδη ακούσει μέχρι εκείνη την στιγμή, ήταν το ένα δέκατο σε σχέση με την live απόδοση του ολοκληρωμένου δίσκου.
Η ώρα περίπου 9 και το λευκό πανί του προτζέκτορα αντανακλά επάνω του τα φώτα του χώρου. Οι τίτλοι του ντοκιμαντέρ αρχίζουν να εμφανίζονται και ο Rsn μαζί με την μπάντα του, τον Διονύση Μόρφη στην κιθάρα, τον Δημήτρη Δερμάνη σε πιάνο και synth και την Χριστίνα Μπλιούμπα στα βιολιά ανεβαίνουν στη σκηνή. Oι πρώτες νότες από το “Entrance” και τα πρώτα πλάνα από την ιαπωνική σημαία να κυματίζει με την θάλασσα πίσω της να καταλύει κάθε έννοια κτήσης και ορίου, με έβαλαν σε αυτό το καράβι. Μα με ποιον Καζαντζάκη ταξίδευα; Αυτόν του 1935 ή αυτόν του 2020; Τόσο δυσδιάκριτη η απάντηση, όσο και η άρτια αναλογία μεταξύ εικόνων σύγχρονης neon ζωής, anime, και παρελθοντικής φιλμογραφίας του Άρη Χατζηστεφάνου, οι οποίες ταυτίζονταν με τη επαναλαμβανόμενη σχεδόν αειθαλή ανθρώπινη ροή λάθους, στα γραπτά του Καζαντζάκη και εκφράζονταν με τα λόγια του μέσα από τις φωνές του Γιάννη Αγγελάκα και της Όλιας Λαζαρίδου.
Και κάπου στο μεσοδιάστημα του Καζαντζάκη του 1935 και του Καζαντζάκη του σήμερα βρισκόταν η μουσική του Rsn. Ιαπωνική φιλοσοφία, ατμοσφαιρική jazz, ambient ήχοι, ομιχλώδεις λούπες και beats που θυμίζουν άλλοτε καρδιακό παλμό και άλλοτε πορεία μάχης, ψυχεδελικά συνθετικά ανοίγματα γεμάτα δύναμη και ελπίδα. Η cinematic αισθητική του ήχου στα καλύτερά της! Κανένας οριενταλισμός, καμία φτηνή αντιγραφή κάποιας ασιατικής μουσικής με λίγο από δυτικά synths μέσα! Ατόφια συνθετική καταγραφή υψηλού επιπέδου γεμάτη από ψυχή, προσήλωση και σκληρή δουλειά, με το χαρακτηριστικό ύφος του ήχου του να γίνεται το επισφράγισμα.
Ο Rsn κατάφερε κάτι εξαιρετικά δύσκολο. Εξυπηρέτησε το σενάριο δημιουργώντας μουσική χωρίς εγωισμούς. Η επίτευξη της απόλυτης αυτής ισορροπίας μεταξύ ταινίας και μουσικής, δημιούργησε έναν αδιάσπαστο οργανισμό, τέχνης. Φυσικά η αρτιότητα των μουσικών του επί σκηνής δεν είναι κάτι που μπορεί να μην αναφερθεί. Το σπουδαιότερο βέβαια για εμένα ήταν η εμφανής αφοσίωσή τους και η μετουσίωση της ενέργειάς τους σε τέχνη. Φοβερή ομάδα συγχρονισμένη στο ίδιο μήκος κύματος όχι μόνο μουσικά αλλά και ιδιοσυγκρασιακά αν κρίνει κάποιος από το τελικό αποτέλεσμα. Δεν ξέρω αν μπορώ να ακούσω την μουσική χωρίς στα μάτια μου να έχω τα πλάνα του Άρη Χατζηστεφάνου. Επίσης δεν ξέρω αν μπορώ να δω τα πλάνα αυτά χωρίς τη μουσική του Rsn. Η βραδιά τελείωσε και όλοι είχαμε μείνει με μια φοβερή αίσθηση πληρότητας λέγοντας πόσο συναρπαστικό ήταν αυτό που βιώσαμε. Τολμηρό εγχείρημα το οποίο στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία.
Θα κλείσω αυτό το κείμενο γράφοντας πως παρακολουθώ μουσικά τον Rsn χρόνια. Από τις παραγωγές του για τον Νικόλα από τους Razastarr και τους Belleruche, στο εμβληματικό “Analog Memories”, το cinematic “Strange Eyes” και το λίγο πιο ηλεκτρονικό “Motion”, ήξερα με βεβαιότητα πως θα υπάρξει κάτι τόσο σπουδαίο όσο το «Τελευταίο Ταξίδι», το οποίο θεωρώ ξεκάθαρα και την αρχή μιας νέας εποχής για τον καλλιτέχνη. Θα ήθελα πολύ να υπάρξει ένα δεύτερο ή ακόμα και ένα τρίτο live στο οποίο θα ηχογραφηθεί ζωντανά αυτή η υπέροχη μουσική. Αν υπάρξει δεύτερο ή τρίτο live μην το σκεφτείτε! Κάντε αυτό το δώρο στον εαυτό σας!
