Το 2006 η Μαρίσα Πεσλ εξέδωσε το μυθιστόρημα Special Topics in Calamity Physics, το οποίο αποτέλεσε διεθνές μπεστ σέλερ, μεταφράστηκε σε δεκάδες γλώσσες και παράλληλα οι New York Times το χαρακτήρισαν ένα από τα δέκα καλύτερα βιβλία της χρονιάς. Παρά το ότι η γραφή της Πεσλ ήταν αρκετά συμβατική, σχεδόν άκαμπτη σε σημεία, αυτό αποδόθηκε στην έλλειψη εμπειρίας και η διεθνής κριτική την συμπεριέλαβε ως μία από τις πιο ελπιδοφόρες συγγραφείς της γενιάς της. Θα περίμενε κανείς ότι η εξέλιξή της θα ήταν εντυπωσιακή, ιδιαίτερα αν η Πεσλ κατάφερνε να αναπτύξει τόσο το ύφος της όσο και να διευρύνει τη θεματική της.
Δέκα και πλέον χρόνια αργότερα, η Παγίδα του Χρόνου είναι το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά της. Αλλά οι προσδοκίες δυστυχώς δεν επαληθεύτηκαν. Η Πεσλ αντιθέτως, στην αρχή της μέσης ηλικίας πια, δείχνει εντελώς συμβιβασμένη με το να επαναλαμβάνεται, ακολουθώντας τις βολικές συνταγές του παρελθόντος, διατηρώντας την ίδια θεματική, την ίδια οπτική, το ίδιο – ανώριμο πια – ύφος γραφής. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι δεν είναι εμπορικά επιτυχημένη, ή ότι τα βιβλία της (το συγκεκριμένο εν προκειμένω) δεν διαβάζονται ευχάριστα. Απλά σημαίνει ότι η κριτική υπερεκτίμησε τις δυνατότητες ή τη φιλοδοξία της νεαρής Πεσλ.
Το μυθιστόρημά της Στην Παγίδα του Χρόνου είναι ένα θρίλερ με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του είναι η ίδια η κεντρική ιδέα: πέντε φίλοι βρίσκονται σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα από το οποίο νομίζουν ότι έχουν γλιτώσει, αλλά βρίσκονται καταδικασμένοι να ξαναζούν αιωνίως την ίδια μέρα, έως ότου ψηφίσουν κάποιον από τους πέντε που θα επιστρέψει κανονικά στη ζωή του. Η ιδέα της επαναλαμβανόμενης μέρας βεβαίως δεν είναι κάτι πρωτότυπο, από την εκπληκτική κωμωδία του Χάρολντ Ράμις Η Μέρα της Μαρμότας με τον Μπιλ Μάρεϊ, ως το Edge of Tomorrow με τον Τομ Κρουζ, ο αμερικάνικος κινηματογράφος έχει καταπιαστεί επανειλημμένα με αυτή την υπόθεση εργασίας ως βάση πλοκής. Αυτό που αλλάζει στο μυθιστόρημα της Πεσλ όμως είναι ότι εδώ έχουμε να κάνουμε όχι απλά με έναν άνθρωπο που πέφτει σε αυτή την αέναη λούπα, αλλά με μια ομάδα ανθρώπων και μάλιστα φίλων. Αυτό επιτρέπει στην Πεσλ να εξερευνήσει τη δυναμική των διαπροσωπικών τους σχέσεων, τη δυναμική μιας ομάδας δηλαδή, κάτι που αφήνει αρκετές δυνατότητες τόσο για την εξέλιξη της πλοκής όσο και για την ανάπτυξη των χαρακτήρων.
Πράγματι, ως ένα βαθμό η Πεσλ μπορεί και καλλιεργεί την ατμόσφαιρα και το σασπένς ενός θρίλερ που κινείται και διαβάζεται εξ’ ίσου γρήγορα, αν και πολλές τεχνικές της είναι παλιομοδίτικες, όπως το να ολοκληρώνει ντε και καλά κάθε κεφάλαιο με το επονομαζόμενο και cliffhanger. Έχει δανειστεί στοιχεία από τον Ντέιβιντ Μίτσελ, τον Στίβεν Κινγκ και την Ντόνα Ταρτ, της οποίας τη Μυστική Ιστορία φαίνεται πως χρησιμοποιεί ξανά και ξανά σαν έμπνευση, ολίγον και από το Inception.
Αλλά η γραφή της έχει μείνει στάσιμη. Η οπτική γωνία είναι μονοδιάστατη, λες και η Πεσλ μπορεί να εκφραστεί μονάχα μέσω μιας προέκτασης του εαυτού της, μιας λευκής προνομιούχας κοπέλας με λογοτεχνικές ανησυχίες. Η αυταρέσκεια των σχολίων των χαρακτήρων φέρνουν στο μυαλό αυτό το προνομιούχο αλλά πολύ στενό υπόβαθρο, τα προπαρασκευαστικά σχολεία και τα country club, ένα σύμπαν εκ των πραγμάτων περιορισμένο, το οποίο μάλιστα έχει αποδοθεί πολλές φορές στο παρελθόν και πολύ καλύτερα. Ακόμα και οι χαρακτήρες των πλούσιων γονιών παραπέμπουν σε καρικατούρες βγαλμένες από εφηβική φαντασία.
Μάλλον τελικά είναι το τελευταίο που καθορίζει τη γραφή της Πεσλ. Είναι λες και η συγγραφέας έχει παραμείνει είκοσι χρονών, έχει διατηρήσει την ίδια οπτική και την ίδια αφέλεια, τους ίδιους περιορισμούς και εν τέλει την ίδια ανωριμότητα. Υποθέτω ότι τα πάντα εξαρτώνται από τις προσδοκίες του αναγνώστη. Αν περιμένει να διαβάσει ένα εύπεπτο μυθιστόρημα φαντασίας που διαβάζεται γρήγορα και προσφέρει ψυχαγωγία, τότε το μυθιστόρημα της Πεσλ καταφέρνει να ανταπεξέλθει, κυρίως λόγω της κεντρικής του ιδέας και του τρόπου που η Πεσλ την αναπτύσσει. Όμως αυτό δεν είναι το έργο ενός συγγραφέα που θα περίμενε κανείς να έχει κάτι ουσιαστικό να εκφράσει. Δεν ξέρω αν είναι θέμα δυνατοτήτων ή απλά φιλοδοξίας, δηλαδή η Πεσλ ενδεχομένως να μην ενδιαφέρθηκε ποτέ να γράψει κάτι πιο αληθινό, να προκαλέσει τα όριά της ώστε να υπερβεί τις ευκολίες των κλισέ, να τολμήσει να αγγίξει ζωτικής σημασίας θέματα, να διεκδικήσει κάτι παραπάνω από την εμφάνιση του ονόματός της στη λίστα των ευπώλητων των New York Times. Το μυθιστόρημα είναι ένα ψυχαγωγικό παραμύθι, μια ενδιαφέρουσα περιπέτεια φαντασίας η οποία ουδέποτε ξεφεύγει από την πεπατημένη, και αυτό φαίνεται πως αρκεί στον συγγραφέα. Ίσως να αρκεί και στον αναγνώστη.
—
