Kείμενο: Τώνια Καράογλου
Με έντονη πολιτική διάθεση διαμορφώνεται το ξένο ρεπερτόριο της φετινής σεζόν, το οποίο, αν και δεν αγνοεί τα παλαιότερα έργα, δίνει βήμα και σε τελείως σύγχρονά μας, που θα δούμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Από τον Μπρεχτ της δεκαετίας του ’30 μέχρι το «Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη» του 2011, οι αθηναϊκές σκηνές θα γεμίσουν με τις φωνές αυτών που επιχείρησαν να αποτυπώσουν την πάλη του ατόμου με το εχθρικό κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον, που συχνά φτάνει ως την τελική συντριβή του.
Θα ήταν μάλλον απίθανο να απουσιάζει ο κατεξοχήν πολιτικός συγγραφέας, Μπέρτολτ Μπρεχτ, που φέτος εκπροσωπείται με δύο έργα: από τη μια, το χρέος της επιστήμης απέναντι στους ανθρώπους ενάντια σε μια ασφυκτική εξουσία, όπως εκφράζεται μέσα από τον «Γαλιλαίο» (Εθνικό Θέατρο, σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου), και από την άλλη, η απογύμνωση της αδιαφορίας της αστικής τάξης την ώρα που το τέρας του ναζισμού γιγαντωνόταν, στην όπερα των Βάιλ-Μπρεχτ «Η όπερα της πεντάρας», που θα σκηνοθετήσει ο Γιάννης Χουβαρδάς στο -πολυτελές και απαστράπτον- θέατρο Παλλάς. (Σε μια αναγωγή ταξικής απόχρωσης -όχι και τόσο παράταιρης με την εποχή μας-, αξίζει να επισημανθεί πως ο Μπρεχτ με την «Όπερα» χρησιμοποίησε επί τούτου τους κανόνες του αστικού θεάτρου, προκειμένου να επιτεθεί τόσο σε αυτό όσο και στο αστικό κοινό της εποχής του μέσα στο ίδιο τους το «σπίτι».)
Το «Κουρδιστό Πορτοκάλι» επαναλαμβάνεται με τον Κωνσταντίνο Ασπιώτη στον κεντρικό ρόλο
Μπρεχτ δια της πλαγίας οδού θα δούμε και στο Ακροπόλ, που θα επαναλειτουργήσει φιλοξενώντας τη θεατρική διασκευή της ταινίας του Λαρς φον Τρίερ «Dogville», σε σκηνοθεσία της Έφης Γούση. (Το έργο είχε ξανανέβει το 2004, σε σκηνοθεσία του Αντώνη Καλογρίδη, ενώ δεν θα είναι ο μόνος Τρίερ για φέτος, καθώς η Ρούλα Πατεράκη διασκευάζει και σκηνοθετεί το «Δαμάζοντας τα κύματα» για το Εθνικό.) Και μιας και ο λόγος για πολιτικό κινηματογράφο, αξίζει να σημειωθεί πως επαναλαμβάνεται το «Κουρδιστό πορτοκάλι» του Γιάννη Κακλέα, αυτή τη φορά με τον Κωνσταντίνο Ασπιώτη στον κεντρικό ρόλο.
Σε διαφορετικό ύφος, αλλά τοποθετημένη στο ίδιο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο και με την ίδια προβληματική με την «Όπερα της πεντάρας», η διασκευή (μέρους) του μυθιστορήματος του Χέρμαν Μπροχ «Οι αθώοι», με τίτλο «Η Τσερλίνε και το σπίτι των κυνηγών», θα παρουσιαστεί από τον Γιάννη Καλαβριανό στο θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας.
Tο έργο-ορόσημο της αμερικάνικης δραματουργίας «O θάνατος του εμποράκου» (1949), έναν αντι-ύμνο του «αμερικάνικου ονείρου» και της καπιταλιστικής «ευδαιμονίας», σκηνοθετεί ο Σταμάτης Φασουλής στο Εθνικό Θέατρο.
Ο Δημήτρης Καραντζάς σκηνοθετεί το «Τέφρα και σκιά» του Χάρολντ Πίντερ για το Θέατρο Ροές
Δεκαπέντε χρόνια μετά το πρώτο του ανέβασμα στην Ελλάδα (2000) από τον Λευτέρη Βογιατζή, ανεβαίνει το «Τέφρα και σκιά» (1996) του Χάρολντ Πίντερ, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά (στο θέατρο Ροές, που στεγάζει από φέτος το νέο συνεργατικό δίκτυο καλλιτεχνών Res Ratio Network των Άρη Σερβετάλη, Έφης Μπίρμπα, Μιχαήλας Πλιαπλιά και Νίκου Ηλία)· το έργο, όπου το ιδιωτικό και το πολιτικό αλληλοσυμπληρώνονται με έξοχο τρόπο, συνδέεται μεν με τη ναζιστική Γερμανία, αλλά «έχει ευρύτερη σχέση με όλα τα πολιτικά εγκλήματα της εποχής μας, που πολλές φορές γίνονται εν ονόματι της δημοκρατίας, και με τη σιωπηρή συναίνεση, την ένοχη απάθεια των ελεύθερων πολιτών αυτών των δημοκρατιών» .
«Νεκρός για ένα κουτάκι μπίρας» θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του μονολογικού μυθιστορήματος, που εμπνεύστηκε ο Laurent Mauvignier από το πραγματικό περιστατικό της δολοφονίας ενός νεαρού που ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου από σεκιουριτάδες ενός σούπερ μάρκετ στη Γαλλία και τιτλοφορείται «Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη» («Ce que j’ appelle oubli», 2011). Η σκηνική εκδοχή του θα κάνει –πανελλήνια– πρεμιέρα στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων σε σκηνοθεσία της Άσπας Τομπούλη, και λίγες μέρες αργότερα στο θέατρο Vault, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Κανέλλου.
Στο θέατρο Vault θα ανέβει, επίσης σε πανελλήνια πρώτη, το έργο του Ισπανού Félix Estaire, «ΜπATσος» («El antidisturbios», 2014), που θίγει το θέμα της αστυνομικής βίας μέσα από τη σχέση ενός αστυνομικού και της ακτιβίστριας, διαδηλώτριας κόρης του, σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Πολυχρονοπούλου.
Το θέατρο Πόρτα μάς συστήνει το έργο της Καναδής Hannah Moskovitch, «This is war» (2012), καλώντας για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον συμπατριώτη της σκηνοθέτη Alan Dilworth· το έργο πραγματεύεται τη διαμονή των καναδικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν, εστιάζοντας στο ψυχικό αντίτιμο του πολέμου. Η παράσταση θα πλαισιωθεί από παράλληλες δράσεις (διαλέξεις και σεμινάρια) τόσο της συγγραφέα όσο και του σκηνοθέτη.
Η «Νοσταλγός» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη ανεβαίνει στο Θέατρο Αλκμήνη, με την Αριέττα Μουτούση στον πρωταγωνιστικό ρόλο
Γενναία μερίδα του λέοντος στο φετινό προγραμματισμό κατέχει, πάντως, (και) το σύγχρονο ελληνικό ρεπερτόριο. Ουκ ολίγες από τις παραστάσεις, μάλιστα, αφορούν λογοτεχνικά έργα: η «Νίκη» του Χρήστου Χωμενίδη (σκηνοθεσία Χρήστου Δήμα), η «Οικογένεια μπες–βγες» του Γιάννη Ξανθούλη (σκηνοθεσία Θανάση Ζερίτη), η «Νοσταλγός» του Παπαδιαμάντη, που παίζεται ήδη, η «Λούλα» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (σκηνοθεσία Δημήτρη Αγαρτζίδη-Δέσποινας Αναστάσογλου), και σε επανάληψη η «Κατερίνα» του Αυγούστου Κορτώ (σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη), οι «Μεγάλοι δρόμοι» της Λένας Κιτσοπούλου και το «Επάγγελμα πόρνη» της Λίλης Ζωγράφου (σκηνοθεσία Ένκε Φεζολλάρι) θα γεμίσουν τις αθηναϊκές σκηνές.
Το θέατρο Αγγέλων Βήμα πρωτοστατεί στο εγχείρημα ανάδειξης της ελληνικής δραματουργίας, επαναλαμβάνοντας το περσινό φεστιβάλ διαρκείας ελληνικού έργου που διηύθυνε η Λεία Βιτάλη, με δύο επαναλήψεις (Χρύσα Σπηλιώτη και Νίνα Ράπη) και πέντε καινούριες παραγωγές σε έργα των: Μαρίας Λαϊνά («Όταν ο λύκος δεν είναι εδώ»), Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη («Πεταλούδα σε πηγάδι»), Άρτεμης Μουστακλίδου («Τα 4 τετραγωνικά»), Δημήτρη Ζουγκού («Μήδεια») και Ελένης Κοσμά-Κορίνας Κονταξάκη («Ποιο σώμα;»).
Φιλόξενα υποδέχεται το νέο ελληνικό έργο και το Θέατρο Τέχνης, με τα Αναλόγια που επιμελείται και φέτος η Σίσυ Παπαθανασίου, και τρεις παραγωγές: ο Κωστής Καπελώνης θα σκηνοθετήσει το έργο του Παναγιώτη Μέντη, «Αδαμαντία», που γράφτηκε ειδικά για το Θέατρο Τέχνης, καθώς η ιστορία του βασίστηκε στις επιστολές μιας γυναίκας που βρέθηκαν στην αποθήκη του θεάτρου· ο Βασίλης Παπαβασιλείου είναι ο ιθύνων νους πίσω από το one–man–show -κείμενο, σκηνοθεσία, ερμηνεία δικά του-, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Σιχτίρ ευρώ, μπουντρούμ δραχμή. Θα πεις κι ένα τραγούδι»· τέλος, σε συμπαραγωγή με τους Bijoux de Kant, θα ανέβει σε σκηνοθεσία του Γιάννη Σκουρλέτη το έργο του Άκη Δήμου «Όσα η καρδιά μου στην καταιγίδα», που εμπνέεται από την «Πρώτη αγάπη» του Ιωάννη Κονδυλάκη και αποδείχτηκε πρόσφορο έδαφος για τις αναζητήσεις της ομάδας πάνω στη διαχρονία της γλώσσας και του έρωτα. Σημειωτέον πως το τελευταίο έργο του Δήμου, «Το κενό αυτοπροσώπως», γραμμένο μόλις τον τρέχοντα Σεπτέμβρη (!), ετοιμάζεται από τον Κωνσταντίνο Ρήγο στο θέατρο Πόλη.
Το έργο του Ευθύμη Φιλίππου «Τα ωραία χέρια μας», θα ανέβει σε σκηνοθεσία Έφης Μπίρμπα, στο Θέατρο Ροές
Επίσης, θα δουν τα φώτα της σκηνής δύο έργα που περιστρέφονται γύρω από το πρόσωπο της Μάγδας Γκαίμπελς, το ομώνυμο του Γιώργου Βέλτσου στο Εθνικό (σκηνοθεσία Άντζελας Μπρούσκου), και -σε επανάληψη- ο «Julius» του Κωνσταντίνου Χατζή στο Από μηχανής· το δεύτερο θεατρικό έργο του Ευθύμη Φιλίππου, «Τα ωραία χέρια μας», θα ανέβει από το Res Ratio Network, σε σκηνοθεσία της Έφης Μπίρμπα, ενώ θα βρει το δρόμο του προς το σανίδι (θέατρο Πορεία) και ο «Οιδίνους» του Θανάση Τριαρίδη -μια πλάγια ματιά πάνω στο Οιδιπόδειο σύμπλεγμα-, και πάλι σε σκηνοθεσία του Κώστα Φιλίππογλου, που έχει σκηνοθετήσει τα τρία από τα τέσσερα έργα του συγγραφέα που έχουν ανεβεί ως τώρα (ανάμεσά τους ο «Μένγκελε», που επαναλαμβάνεται ήδη).
Με όλες τις παραπάνω να μην αποτελούν ούτε τις μισές από τις επιλογές του ρεπερτορίου, η σεζόν προμηνύεται ιδιαιτέρως πλούσια. Mε την ελπίδα να μην επαληθευτεί η ρήση «όπου ακούς πολλά κεράσια, κράτα μικρό καλάθι», καλωσορίζουμε την έναρξή της.
—
Στο α’ μέρος: κλασική δραματουργία
