«Γιορτάζω κάθε γόνατο που λυγίζει, κάθε κεφάλι που γέρνει, κάθε καρπό που στρέφεται, κάθε χέρι που σχηματίζει γροθιά, κάθε χέρι που ανοίγει απαλά, κάθε χειρονομία που δεν μετριέται αλλά φαίνεται», λέει η Janet Adler. Τα λόγια της κινούν το χορευτικό σύμπαν του “Minor gesture (χειρονομία ελάχιστη)” με την Πωλίνα Κρεμαστά και την Σταυρούλα Σιάμου επί σκηνής να μιλούν για το ελάχιστο, το ανεπαίσθητο, στιγμές – θραύσματα που κρύβουν τον «αόρατο, ελάχιστο, καθημερινό εαυτό» μας κάπου ανάμεσα σε jazz-blues ηχοχρώματα, στην ανάμνηση και τη φαντασία.
Για την Πωλίνα Κρεμαστά ο χορός είναι η «φροντίδα του ελάχιστου» και μετά από μια πολύχρονη διαδρομή στην τέχνη του, ευγνωμονεί τις γυναίκες της Βόρειας Εύβοιας που τις το ξαναθύμησαν και μας απαντά τι σημαίνει για εκείνη «ακούω το σώμα μου» και πόσο διαφορετικά θα μπορούσαμε να συνυπάρξουμε αν όλοι ακούγαμε αυτή την εσωτερική φωνή.
Μπορείς να μοιραστείς μαζί μας το πώς γεννήθηκε το ”Minor gesture (χειρονομία ελάχιστη)”; Ποια ήταν η αφορμή και τι ήταν αυτό που ήθελες να εκφράσεις;
Το έργο προοριζόταν να ονομαστεί «αόρατος εαυτός» με σκοπό να εκφράσει τις φαινομενικά άχρηστες και ελάχιστες στιγμές της καθημερινότητας, οι οποίες μας προσπερνούν, τις θεωρούμε επουσιώδεις και αυτονόητες, ενώ τρέχουμε να ασχοληθούμε, να προσπαθούμε και να πονούμε για τα μεγάλα και σημαντικά. Ο πρώτος λόγος υπήρξε η συνειδητοποίηση ότι μέσα στις αφανείς χειρονομίες κατοικεί «ο πιο εαυτός» μας, το νόημα, η ομορφιά, ο έρωτας, η ίδια η ζωή. Ο δεύτερος λόγος ήταν η ίδια η επαγγελματική καλλιτεχνική κατάσταση στη χώρα, όπου ειδικά η τέχνη του χορού αντιμετωπίζεται ως αόρατη. Ένας αγώνας επιβίωσης, χωρίς αυτονόητα και χωρίς εγγυήσεις, ένα αδηφάγο σύστημα και μία ανεξάρτητη σκηνή σε διαρκή πάλη. Το φαινόμενο αυτό επαληθεύεται και από το Π.Δ. 85/2022, το οποίο παρόλες τις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις παρέμεινε ακλόνητο.
Η ερώτηση που προέκυπτε ήταν, πώς θα μιλήσουμε για το ελάχιστο και πόσο μάλλον θα το χορέψουμε; Τελικά η «χειρονομία ελάχιστη» επικράτησε ως τίτλος, ως μία ποιητική και πολιτική επιλογή, ως μία δυνατότητα στη διαφορά, η οποία κρύβεται ανάμεσα, στις μικρές εφευρέσεις της στιγμής, στις παραλλαγές και στις αποκλίσεις.
Μίλησέ μας για την «ελάχιστη χειρονομία» έτσι όπως εκείνη σου αποκαλύφθηκε μέσα από τις γυναίκες στα χωριά της Βόρειας Εύβοιας.
Μία ισχυρή αφορμή για την κινητική έρευνα του έργου ήταν η συνάντηση με γυναίκες της Βόρειας Εύβοιας στο πλαίσιο των ετήσιων εργαστηρίων που υλοποιήσαμε πέρυσι με μια εξαμελή καλλιτεχνική ομάδα μετά από κάλεσμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και με αφορμή τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2021. Μέσα στα εργαστήρια, αυτοσχεδιάσαμε με καθημερινές κινήσεις και τις δυνατότητές τους. Παρατηρούσα τις συμμετέχουσες να φροντίζουν την κάθε κίνηση σαν ένα ευαίσθητο λουλούδι. Συνειδητοποίησα ότι αυτό για μένα είναι ο χορός. Η φροντίδα του ελάχιστου. Τις ευγνωμονώ που μου το ξαναθύμισαν!
Για το έργο, επιλέξαμε να μην χρησιμοποιήσουμε τις προφανείς κινήσεις της καθημερινότητας, αλλά ανεπαίσθητες εμφανίσεις και θραύσματα που εκδηλώνονταν σε διάφορες στιγμές. Όπως ένα χέρι που διόρθωνε μία τούφα μαλλιού, μία ανυπόμονη φτέρνα στο σταθμό του τρένου, ένα μικρό τίναγμα αμηχανίας.
Τι νιώθεις ακούγοντας και χορεύοντας τα λόγια της Janet Adler;
«Γιορτάζω κάθε γόνατο που λυγίζει, κάθε κεφάλι που γέρνει,
κάθε καρπό που στρέφεται, κάθε χέρι που σχηματίζει γροθιά,
κάθε χέρι που ανοίγει απαλά,
κάθε χειρονομία που δεν μετριέται αλλά φαίνεται.»
Ανατριχίλα. Και ένα αίσθημα ότι διαβάζοντάς το και μόνο χορεύω, ότι τώρα αν κλείσω τα μάτια χορεύω. Νιώθω σημαντική, αρκετή, διάφανη.
Υπήρχαν στιγμές στη διαδρομή σου στην τέχνη του χορού που χρειαζόσουν να ακούσεις αυτά τα λόγια;
Κάθε μέρα. Η αναμέτρηση με το απλό, τη ρίζα. Κάθε μέρα το ελάχιστο είναι σημαντικό. Κάθε μέρα γίνομαι χορεύτρια.
Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα στη συνύπαρξή μας αν όλοι ακούγαμε τη φωνή του «αόρατου ελάχιστου καθημερινού εαυτού» μας; Ποιο μονοπάτι πιστεύεις θα ανοιγόταν μπροστά μας;
Το μονοπάτι της φροντίδας, της ανιδιοτέλειας, του σεβασμού στο καθετί, στον καθένα και την καθεμία. Ίσως συνειδητοποιούσαμε ότι εμείς οι ελάχιστοι άνθρωποι μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα.
Τι σημαίνει για σένα «ακούω το σώμα μου» στη δουλειά και στη ζωή;
Σημαίνει ακούω αυτό που είμαι και κατ’ επέκταση το σέβομαι. Συνειδητοποιώ την ομορφιά του, όπως και αν είμαι, ό,τι χρώμα, φυλή, φύλο, εθνικότητα, εμφάνιση, ηλικία. Είμαι σε μια κατάσταση εν δυνάμει, αντιλαμβάνομαι τις διαστολές, γεύομαι τη ζωή.
Τι εύχεσαι/ελπίζεις να ενεργοποιήσει στον θεατή αυτή η χορευτική συνομιλία επί σκηνής;
Εύχομαι να το απολαύσουν, όπως και εμείς κατασκευάζοντάς το κομματάκι-κομματάκι… να χαμογελάσουν, να νιώσουν ξεκούραση και ελαφράδα.
Info
”Minor gesture (χειρονομία ελάχιστη)” | Θέατρο Θησείον
