Κείμενο: Σοφία Δαλαμάγκα
Το project αυτό ξεκίνησε λίγο πριν ξεκινήσει η απώλεια. Λίγο πριν τον τελικό εκτροχιασμό και την ολική διάσπαση. Ήταν η προετοιμασία για το αναπόφευκτο. Σαν το σύννεφο που ετοιμάζεται να βρέξει. Και όταν άρχισε να βρέχει, τότε άφησα και τις εικόνες να ξεχυθούν από μέσα μου. Στις φωτογραφίες αυτές δεν υπάρχει γραμμική αφήγηση, μόνο αποσπασματικές προσεγγίσεις και ξεφτισμένα οράματα.
Είναι το πένθος και τα πέντε του στάδια. Κάθε φωτογραφία αφορά ένα στάδιο που βιώνω ασυναίσθητα και που πασχίζω να αναγνωρίσω κάθε φορά.
To πένθος δεν σε ρωτάει. Δε σου χτυπά την πόρτα, δεν σκουπίζει τα πόδια του στο χαλάκι πριν μπει.
Εισβάλλει και είναι ανελέητο. Σου φράζει τον λαιμό σε χρόνο ανύποπτο. Σε αφήνει άυπνη μερόνυχτα, σε καθηλώνει. Ματαίως προσπαθείς να του βάλεις τρικλοποδιές, να χλευάσεις την ύπαρξή του.
Το πένθος, κάνει τα ζογκλερικά του, παίρνει ό,τι μορφή μπορείς να φανταστείς. Δεν είναι μια ανάμνηση που επανέρχεται, είναι η λούπα μέσα στον χρόνο που μπαινοβγαίνεις. Τη μια στιγμή είσαι 8 χρονών και την επόμενη 40 και το ουρλιαχτό, ίδιο και απαράλλαχτο.
Eίναι το ατελές που ριζώνει, ο κορμός μέσα στον κορμό σου, οι μεταμφιεσμένοι εφιάλτες, η ιλιγγιώδης διαδρομή από το ανεξέλεγκτο άγχος στην αποσύνδεση από το συναίσθημα. Στο μεσοδιάστημα νιώθεις λίγη ανάπαυση, το φαγητό αποκτά ξανά γεύση, λίγες ώρες ύπνου σε κρατούν όρθια, μια προσωρινή ανασυγκρότηση συντελείται. Μια παράταση χρόνου ακόμη.
Η σειρά αυτών των self-portraits είναι μια παλινδρόμηση και μια διαπραγμάτευση. Κάθε φορά πασχίζω να μιλήσω για το πολυδιάστατο του εαυτού και τη δυσκολία να τον αποκωδικοποιήσεις. Σε αρκετές φωτογραφίες παρουσιάζεται ένα πρόσωπο αλλοιωμένο, με την κρυπτικότητα να γίνεται βασικό στοιχείο της αφήγησης. Ξεγλιστρώ από τον ίδιο μου τον εαυτό, εξαϋλώνομαι. Γίνομαι η μάνα μου. Ο πατέρας μου. Γίνομαι το τραύμα, μια σκιά, ένα φάντασμα που περιφέρεται από δωμάτιο σε δωμάτιο.
Το πένθος παίρνει τη μορφή ασφυκτικού δωματίου.
Είμαι μέσα στο δωμάτιο. Το δωμάτιο είναι φανταστικό και όμως υπάρχει. Οι τοίχοι μετακινούνται προς τα έσω. Παραμένω στο ίδιο σημείο παγωμένη. Οι τοίχοι τρίζουν, σοβάδες πέφτουν, έρχονται ακόμη πιο κοντά μου. Έχω μαρμαρώσει. Οι μύες μου έχουν γίνει άκαμπτοι. Νιώθω την απειλή, σκόνη αιωρείται και εγώ εξακολουθώ να παραμένω αμετακίνητη. Κοιτάζω την πόρτα, μπορώ να βγω έξω, προλαβαίνω και όμως αρνούμαι. Φοβάμαι πως αν φύγω τώρα, αν εγκαταλείψω το δωμάτιο που με τόσο κόπο έχτισα, μεθοδικά και εμμονικά δεν θα μπορέσω να γυρίσω ποτέ ξανά.
Το δωμάτιο με πνίγει και εγώ παραμένω μέσα σε αυτό. Αν προσποιηθώ ότι δεν είναι τόσο ασφυκτικό, ίσως να μπορέσω να αντέξω. Ίσως αν διπλώσω τα πόδια μου, να μπορέσω να ξαπλώσω κιόλας. Το δωμάτιο μικραίνει και άλλο, καταλαβαίνω ότι έχω δυο επιλογές. Ή θα θαφτώ εκεί μέσα, ή θα φύγω.
Oι επιρροές για τη δημιουργία πολλών από τις φωτογραφίες αντλήθηκαν από τις «διπλοεκθέσεις» του Duane Michels, και και τα αυτοπορτρέτα της Fransesca Woodman. Σε πολλές διπλοεκθέσεις, η μορφή σβήνει προοδευτικά, σαν να καταπίνεται από το μηδέν. Εξαϋλώνεται και εκμηδενίζεται.
Σε κάποια έργα ο κατακερματισμένος εαυτός και η πολυπλοκότητά του, απεικονίζονται σαν προσωπεία που καταρρέουν, με αναφορές στις παραμορφωμένες αυτοπροσωπογραφίες -τρίπτυχα του Francis Βacon. Είναι o προσωπικός μου τρόπος να δηλώσω ότι είμαι ζωντανή. Ακόμη και όταν η εικόνα παρουσιάζεται στη/στον θεατή παραμορφωμένη/ο και αποκομμένη/ο από την πραγματικότητα.
Σε πολλές φωτογραφίες το στοιχείο της κρυπτικότητας αποτελεί στοιχείο λειτουργικής σημασίας ώστε να δημιουργήσει μια αίσθηση ανωνυμίας αλλά και αποφυγής έντονων συναισθηματικών εξάρσεων.
Άλλες πάλι φορές η γυμνότητα του σώματος, αφορά τη συναισθηματική ένδεια. Το δέρμα μου, είναι το μοναδικό ρούχο μου.
Το να στήνoμαι μπροστά από τον φακό για να φωτογραφίσω την ίδια μου την εικόνα χωρίς ωραιοποιήσεις, αλλά εξεταστικά, θέλοντας να εκθέσω το τραύμα προτού κακοφορμίσει, δεν είναι ανώδυνο.
Standing in front of the camera to photograph my own image without embellishment, but in an exploratory way, wanting to expose the trauma before it gets bad, is not exactly painless.
Ωστόσο, ήθελα να δημιουργήσω μια σειρά φωτογραφιών που θα προσεγγίζουν απενοχοποιημένα και χωρίς ντροπή την οικουμενικότητα του πένθους και την ανάγκη να το βιώσουμε χωρίς να το δαιμονοποιούμε, χωρίς φόβο μη φανούμε ευάλωτοι και εύθραυστοι. Η αλήθεια του, είναι αμείλικτη και πανανθρώπινη και μόνο με το να συμφιλιωθείς με την ύπαρξή του, μπορείς να αναγεννηθείς.
How many times have people used a pen or paintbrush because they couldn’t pull the trigger?Virginia Woolf
