Ούγκα Κλάρα

Η θεατρική ομάδα «Ούγκα Κλάρα» ιδρύθηκε το 1999 και ξεκίνησε τη δράση της με θεατρικά και μουσικά δρώμενα στους δρόμους της πόλης. Οι πρώτες δύο, αμιγώς, θεατρικές της παραγωγές, Το πορτοκάλι με την Περόνη (2004, σε κείμενα της ομάδας) και Τα σκυλιά στο πάρκο (2006, βασισμένο στο Zωολογικό κήπο του Άλμπυ), πέρα από τα εμφανή προβλήματα στην υποκριτική και τη σκηνοθεσία, φανέρωναν μια ειλικρινή ανάγκη αναζήτησης πάνω στο κείμενο, αλλά και μια φρέσκια, ερευνητική διάθεση απέναντι σε αυτό που ονομάζεται «σωματικό θέατρο», δημιουργώντας ιδιαίτερες προσδοκίες για το μέλλον.  Δυστυχώς,  καμία από τις επόμενες παραγωγές της ομάδας (Ανθρωποφωλιά, Το πρωτάθλημα και Αριζόνα) δεν ανταποκρίθηκε στις παραπάνω υποσχέσεις. Αντιθέτως, σε ορισμένες περιπτώσεις, ξάφνιασαν αρνητικά οι επιλογές σε επίπεδο δραματουργίας, σκηνοθετικής προσέγγισης και αισθητικής. Αποκορύφωμα σε αυτήν την καθοδική πορεία η τελευταία παράσταση της «Ούγκα Κλάρα», η σουρεαλιστική κωμωδία Ιστορίες πείνας των Ignacio del Moral και Margarita Sánchez που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Το έργο, μια σειρά από επεισόδια της ζωής τριών γυναικών ταγμένων στον αγώνα της απώλειας βάρους, αναφέρεται, σε πρώτο επίπεδο, στη σχέση μας με το φαγητό· στην ουσία πραγματεύεται τη σχέση με τον εαυτό μας και τα κοινωνικά επιβαλλόμενα πρότυπα, τις εξαρτήσεις και τις φοβίες μας. Το προφανές θέμα του έργου, η σύγχρονη υστερία γύρω από την εξωτερική εμφάνιση και τη βιομηχανία που το συνοδεύει, καθώς και η υπαρξιακή διάσταση που αποκτούν τα προβλήματα βάρους, σκηνοθετικά, αντιμετωπίζεται με απερίγραπτη αφέλεια∙ η παράσταση είναι μια ατελείωτη σάχλα κακής αισθητικής που δεν καταφέρνει να μεταφέρει ούτε το πρώτο επίπεδο του έργου: την αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου για το φαίνεσθαι. Ο θεατής υποψιάζεται ότι η σκηνοθετική πρόθεση μπορεί να ήταν η δημιουργία μιας «αλμοδοβαρικής» ατμόσφαιρας στη σκηνή, η οποία ενδεχομένως ταιριάζει στο ύφος και την καταγωγή του έργου. Πέρασε όμως και δεν άγγιξε. Στο επίπεδο της υποκριτικής δεν έγινε καμία προσπάθεια να δημιουργηθούν ζωντανά πλάσματα που υποφέρουν ή να υποστηριχθεί, ενδεχομένως, μια ιδέα ανθρώπων-ρομπότ που είναι όλοι ίδιοι και έχουν τις ίδιες ανάγκες. Ηθοποιοί και συντελεστές αναλώθηκαν, σχεδόν αφ’ υψηλού, στο χλευασμό των ηρωίδων. Η σκηνοθεσία μοιάζει να στοχεύει στο εύκολο γέλιο και τα τηλεοπτικής υφής ευρήματα. Το στοιχείο του καμπαρέ, που διάνθισε τις σκηνές του έργου, απλώς ενίσχυσε τις παραπάνω διαπιστώσεις, ενώ τα σκηνικά και τα κοστούμια, προκλητικά, στηρίζουν έναν ερασιτεχνισμό άνευ προηγουμένου.

Ευκαιρία για μια μικρή παρένθεση: τρεις παραστάσεις της πόλης μας κατόρθωσαν, φέτος, να μου δημιουργήσουν αφόρητο πόνο στα μάτια: Ο Υμπύ Βασιλιάς από το Κ.Θ.Β.Ε., το Χερ Κόλπερτ στο Θέατρο Έξω από τα Τείχη και, προσφάτως, η παράσταση της «Ούγκα Κλάρα». Συστήνονται ως επαγγελματικές δουλειές αλλά οι σκηνογραφικές τους επιλογές ξεπερνούν σε κακή αισθητική ακόμα και τις πιο «ατημέλητες» ερασιτεχνικές παραστάσεις. Υπάρχει άραγε set design police;

Πίσω στις Ιστορίες πείνας. Άπαιχτο, λοιπόν, το έργο, «άπαιχτη» και η παράσταση. Είναι πραγματικά κρίμα να βλέπει κανείς έναν τόσο ταλαντούχο ηθοποιό όπως ο Δημήτρης Σακατζής και μια τόσο καλή μεταφράστρια και υποσχόμενη συγγραφέα όπως η Πένυ Φυλακτάκη να «ξοδεύονται» σε τέτοιου είδους εγχειρήματα.   

Το πιο τρομακτικό όλων, ωστόσο, ήταν η αντίδραση του κοινού, που παραδιδόταν αβίαστα στο εύκολο γέλιο που του προσφερόταν. Τρομακτικό ή αναμενόμενο; Μάλλον και τα δύο· τρομακτικό, αν διατηρεί κανείς ακόμα μια αισιόδοξη άποψη για την ποιότητα του θεάτρου στη Θεσσαλονίκη, αναμενόμενο, αν κανείς αξιολογήσει συνολικά την ποιότητα των παραστάσεων της πόλης τα τελευταία χρόνια.

Καλή μας θεατρική ανάσταση!