Περιμένω στον σταθμό το τρένο για το Τσάρλεστον, το οποίο είναι μιάμιση ώρα απόσταση. Μας ενημερώνουν ότι το τρένο έχει καθυστέρηση τρία τέταρτα και κατόπιν μαθαίνω ότι αυτό είναι σύνηθες. Κάθομαι και περιμένω στον μικρό σταθμό στη μέση του πουθενά ανάμεσα σε ελάχιστο κόσμο. Εμφανίζεται ένας νεαρός μαύρος πατέρας με ένα αγοράκι γύρω στα οκτώ και περιμένουν δίπλα μου. Συνειδητοποιώ ότι αντί για βαλίτσα ο μαύρος άντρας κρατάει μια μεγάλη σακούλα σκουπιδιών γεμάτη από τα ρούχα τους.
Μέσα στο τρένο ένας εξηντάρης μαύρος άντρας και μια πενηντάρα μαύρη γυναίκα σηκώνονται όρθιοι και αρχίζουν να μιλάνε φωνάζοντας. Γνωρίστηκαν μόλις πριν από πέντε λεπτά, το μοναδικό τους κοινό (εκτός από το χρώμα) είναι η απουσία οδοντοστοιχίας. Η γυναίκα βγάζει ένα οινοπνευματώδες ποτό από την τσάντα της και αρχίζει να πίνει. Οι λευκοί γύρω μου ψιθυρίζουν και ένας σηκώνεται να φωνάξει τους ελεγκτές. Ένας νεαρός έρχεται και με αξιοθαύμαστη ψυχραιμία τους διαλύει το αυτοσχέδιο πάρτι.
Αναρωτιέμαι αν βίωσα ένα είδος κοινωνικού αυτοματισμού ή δικαιολογημένη αγανάκτηση. Η αλήθεια είναι ότι αδιαφορούσαν προκλητικά για τους υπόλοιπους επιβάτες. Συνειδητοποιώ ότι κι εγώ παρατηρώ τους ανθρώπους γύρω μου ολοένα και περισσότερο με γνώμονα το χρώμα. Φαίνεται ότι ο νότος έχει ήδη αρχίσει να με επηρεάζει. Φτάνουμε στον σταθμό του βόρειου Τσάρλεστον.
Όσα ισχύουν για τη Σαβάνα ως ένα μεγάλο βαθμό ισχύουν και για το Τσάρλεστον (ή Τσάρλστον, όπως προφέρεται, αφού ιδρύθηκε ως Τσάρλσταουν). Μάλιστα αυτές οι δύο ιστορικές, πανέμορφες και άκρως τουριστικές πόλεις αναφέρονται συχνά μαζί όσο και συγκρίνονται. Ο αρχιτεκτονικός πλούτος είναι και εδώ εμφανής. Εκεί που η Σαβάνα απέκτησε πλούτο από το εμπόριο βαμβακιού, το Τσάρλεστον υπήρξε το κύριο κέντρο διακομιδής σκλάβων. Το Τσάρλεστον την περίοδο της αποικιοκρατίας ήταν η τέταρτη μεγαλύτερη και ταυτόχρονα η με διαφορά πλουσιότερη πόλη της Αμερικής. Σε κάθε περίπτωση ο παρονομαστής είναι κοινός. Επαύλεις εμμέσως χτισμένες μέσα από αίμα. Όμως, Θεέ μου ας μου επιτραπεί να το πω: τι ομορφιά.
Όμως το Τσάρλεστον στην πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετικό, παρά τις παραπάνω ομοιότητες. Δεν έχει την εκπληκτική ρυμοτομία της Σαβάνα και δίνει μια αίσθηση περισσότερο σαν παλιά αποικιακή πόλη της Καραϊβικής, σαν την Αβάνα ή την Καρταχένα. Οι βελανιδιές του νότου έχουν αντικατασταθεί από φοίνικες, πολλά παστέλ χρώματα, πολύ πιτσιρικαρία που παρτάρει, οι πανάκριβες μπουτίκ διαδέχονται η μία την άλλη, αλλά και ο δημογραφικός συσχετισμός αλλάζει σε σχέση με τη Σαβάνα. Η αναλογία μαύρων λευκών κλίνει πλέον προς τους λευκούς, και μάλιστα ευκατάστατους. Διακρίνει εύκολα κάποιος το χρήμα να ρέει.
Το Τσάρλεστον είναι ακόμη παλαιότερο από τη Σαβάνα. Επίσης είναι μεγαλύτερο, τουλάχιστον ως μητροπολιτική περιοχή. Όμως δεν έχει τις απίθανες αυτές πλατείες. Η ζέστη είναι ανυπόφορη, όχι όμως λόγω της θερμοκρασίας αλλά κυρίως λόγω της υγρασίας από τον Ατλαντικό. Νιώθεις ότι μπορείς να κόψεις την ατμόσφαιρα με μαχαίρι. Μετά από πέντε μόλις λεπτά στάζεις. Τα κουνούπια κάνουν πάρτι. Όμως κάτι μου λείπει. Το ποια από τις δύο πόλεις προτιμάει κάποιος εξαρτάται προφανώς από την ψυχοσύνθεση του. Εγώ προτιμώ τη Σαβάνα. Είναι πιο υποβλητική, μοιάζει πιο επικίνδυνη, λιγότερο αποστειρωμένη. Όμως μικρή σημασία έχει, άλλωστε διυλίζουμε τον κώνωπα. Και οι δύο πόλεις είναι εκπληκτικές και ταυτόχρονα συνοψίζουν το ιστορικό και φορτισμένο βάθος του νότου. Η πιο συγκινητική στιγμή είναι όταν σε ένα τούβλινο σοκάκι του δέκατου όγδοου αιώνα διακρίνεις το αποτύπωμα από μικρά χεράκια στο έδαφος. Είναι τα χέρια από ανήλικους σκλάβους που έπιαναν τα νωπά ακόμη τούβλα για να τα τοποθετήσουν εκεί.
Την επόμενη ημέρα πηγαίνω μονοήμερη εκδρομή στο Magnolia plantation, είκοσι χιλιόμετρα έξω από το Τσάρλεστον, μια φυτεία ρυζιού από τον δέκατο έβδομο αιώνα, μια έκταση δύο χιλιάδων στρεμμάτων με λίμνες, κήπους, οργιώδη βλάστηση. Το 1920 ένας Γερμανός ταξιδιωτικός συγγραφέας είχε γράψει ότι υπάρχουν τρία πράγματα που πρέπει να δει κάποιος πρώτα όταν πάει στην Αμερική: το Γκραν Κάνυον, τους καταρράκτες Νιαγάρα και τη φυτεία Μανόλια.
Η αλήθεια είναι ότι το μέρος είναι εκπληκτικό. Σε μια περιήγηση ενός από τους βαλτότοπους (καλυμμένους με μια πράσινη κρούστα βρύων), μας λένε να κοιτάξουμε προσεκτικά τους διάφορους κορμούς δέντρων που επιπλέουν. Αρχικά δεν καταλαβαίνω γιατί. Παρατηρώ προσεκτικά χωρίς να βλέπω κάτι όταν ξαφνικά διακρίνω δυο μάτια να διαγράφονται σε έναν κορμό. Οι υπόλοιποι δείχνουν χαλαροί ενώπιον του γεγονότος ότι βρισκόμαστε μερικά μέτρα μακριά από έναν αλιγάτορα, οπότε κι εγώ το παίζω ψύχραιμος. Από μέσα μου όμως αναρωτιέμαι αν τελικά ήταν καλή ιδέα αυτή η εκδρομή.
Η υγρασία έχει φτάσει στο ενενήντα τοις εκατό. Ακόμα κι η ανάσα βγαίνει δύσκολα. Το υποτροπικό κλίμα δημιουργεί όμως έναν οργασμό φύσης. Αντιλαμβάνεσαι ότι αυτό το είδος της άγριας βλάστησης μπορεί να καταπιεί οποιοδήποτε ίχνος ανθρώπινου πολιτισμού αν ο άνθρωπος δεν εργάζεται διαρκώς για να την κρατάει ήμερη.
Πηγαίνω στο καφέ των κήπων ρίχνω μια ματιά στους δεκάδες επισκέπτες τριγύρω. Δεν υπάρχει ούτε ένας μαύρος ανάμεσά τους, αλλά ούτε και ανάμεσα στο προσωπικό. Γιατί άραγε…
