Στον επιβλητικό χώρο του ιερού Σπηλαίου στην Πάτμο, εκεί όπου ο Ιωάννης ο Θεολόγος έγραψε την Αποκάλυψη, μελωδίες θρησκευτικής μουσικής ηχούν με άρωμα επετειακό για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Σε αυτό το κλίμα το νησί της Αποκάλυψης υποδέχεται για 19η χρονιά από τις 27 έως τις 29 Αυγούστου το Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου.
«Η πνευματικότητα της μουσικής είναι ο οδηγός μας στην κατάρτιση του προγράμματος του φεστιβάλ», σημειώνει ο μαέστρος και νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ Θεόδωρος Ορφανίδης, ο οποίος θα παρουσιάσει σε παγκόσμια πρεμιέρα το έργο του «200 Χρόνια / Προσμένοντας τη Νίκη…» και μας μιλά για τις φετινές μουσικές εκδηλώσεις που θα ντύσουν το Σπήλαιο της Αποκάλυψης αλλά και για το μέλλον του καλλιτεχνικού θεσμού του νησιού.
Μιλήστε μας για το φετινό Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου; Πού εστιάζει το πρόγραμμα εκδηλώσεών του;
Το Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου, δημιουργήθηκε το 2001. Από πέρυσι και πριν την πανδημία ανέλαβα την καλλιτεχνική του διεύθυνση με τη νέα δημοτική αρχή θέλοντας να κάνουμε τον κόσμο του νησιού μας περισσότερο ενεργό μέσα στο φεστιβάλ με τη δημιουργία χορωδιών, παράλληλων εκδηλώσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Δυστυχώς λόγω της πανδημίας ακυρώσαμε πέρυσι το φεστιβάλ, αλλά είμαστε αισιόδοξοι για φέτος και τα προσεχή έτη.
Η πνευματικότητα της μουσικής – οδηγός μας στην κατάρτιση του προγράμματος- έχει να κάνει με την αλήθεια που φέρει η μουσική και ειδικότερα η θρησκευτική μουσική. Στόχος μας είναι η προβολή της ελληνικής μουσικής δημιουργίας – τόσο σε επίπεδο έργων, όσο και σε επίπεδο συντελεστών. Η Ελλάδα διαθέτει εξαίρετους συναδέλφους, μουσικά και χορωδιακά σύνολα, καθώς και θαυμάσια ελληνικά έργα. Ένα από αυτά είναι και το «Ύμνοι Αγγέλων σε Ρυθμούς Ανθρώπων» του Σταύρου Κουγιουμτζή, έργο το οποίο αναβιώσα το 2013 και έχω διευθύνει με επιτυχία σε Ελλάδα και εξωτερικό. Δεν συμφωνώ και δεν καταλαβαίνω τη μανία να παρουσιάζουμε μόνο τα μεγάλα έργα της δυτικής μουσικής με τα οποία δεν είμαστε καθόλου εξοικειωμένοι και τα οποία δεν μιλούν στην ιδιοσυγκρασία μας και να αδιαφορούμε για τα σπουδαία ελληνικά έργα των μεγάλων μας συνθετών.
Πώς ήταν ο προγραμματισμός του δεδομένων των περιοριστικών μέτρων λόγω της πανδημίας;
Η πανδημία έκανε το πρόγραμμα μας για φέτος περισσότερο εσωστρεφές και μας έκανε επίσης να βρούμε καινούργιους τρόπους έκφρασης, με μικρότερα ορχηστρικά και χορωδιακά σύνολα, χωρίς όμως να κάνουμε εκπτώσεις στην ποιότητα του πολιτιστικού προϊόντος, η οποία παραμένει υψηλού επιπέδου. Έτσι έχω κάνει μια επεξεργασία στο καταπληκτικό έργο του Σταύρου Κουγιουμτζή «Ύμνοι Αγγέλων σε Ρυθμούς Ανθρώπων», προσαρμόζοντάς το για ορχήστρα δωματίου, ενώ η χορωδία θα αποτελείται από 25 άτομα. Ομοίως το έργο μου «200 Χρόνια / Προσμένοντας την Νίκη..» είναι και αυτό για ορχήστρα δωματίου. Επίσης η Μεικτή Χορωδία Θεσσαλονίκης – μία από τις καλύτερες χορωδίες της χώρας μας – σε μουσική διδασκαλία Μαίρης Κωνσταντινίδου, έρχεται με τις μισές της δυνάμεις και με 25 άτομα.
Με αφορμή τον εορτασμό των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση, θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά το έργο σας «200 Χρόνια / Προσμένοντας τη Νίκη…». Τι σημαίνει για εσάς αυτό το έργο και πώς αισθάνεστε ενόψει της πρεμιέρας στο πλαίσιο του φεστιβάλ;
Από τη μία νιώθω δέος για τα 200χρονα και από την άλλη, μία μεγάλη λύπη που δεν γιορτάστηκαν και τιμήθηκαν όπως τους έπρεπε. Δεν μπορείς να βάζεις λάβαρα στους δρόμους των ελληνικών πόλεων με τα πρόσωπα των μεγάλων μας ηρώων, να γράφεις 200 χρόνια από κάτω και να πιστεύεις πως τίμησες πραγματικά τους αγώνες και τα πρόσωπα. Δεν νοείται να κάνεις επιτροπές με φανφάρες και μεγάλα λόγια και το μόνο που καταφέρνεις, είναι να κάνεις μια τρύπα στο νερό με φρουφρού και αρώματα, χωρίς τίποτα το ουσιώδες.
Για όλους αυτούς τους λόγους, πιστεύω πως προσμένουμε ακόμη τη νίκη στον τόπο μας και ας έχουν περάσει δύο αιώνες από τη μεγαλειώδη επανάσταση τους 1821. Είμαστε ένας λαός βαθιά πονεμένος, βαθιά προδομένος από τους διοικητές του – διαχρονικά – και τέλος ένας λαός βαθιά διχασμένος…
Ως νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου ποιος είναι ο στόχος σας για το μέλλον του θεσμού;
Στόχος μου είναι το Φεστιβάλ μας να αφορά και να ακουμπά στο κοινό του νησιού μας και αυτό θα το καταφέρουμε με τις παράλληλες εκδηλώσεις και δράσεις – έργο που ήταν να ξεκινήσει το 2020, αλλά λόγω της πανδημίας έπρεπε να αναβάλουμε. Η δημιουργία παιδικής και νεανικής χορωδίας, η δημιουργία χορωδίας ενηλίκων, καθώς και ποικίλα εκπαιδευτικά προγράμματα, θα εκπαιδεύσουν τους κατοίκους του νησιού μας και θα βάλουν γερές βάσεις και της μουσικής παιδείας στο νησί της Πάτμου και για το μέλλον του Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής.
Πόσο συνδεδεμένο είναι το Σπήλαιο της Αποκάλυψης, όπου πραγματοποιείται το φεστιβάλ με την ταυτότητα της διοργάνωσης;
Το Σπήλαιο από μόνο του είναι μια κατάφαση πνευματικότητας, είναι ένα κοίταγμα προς τα μέσα. Και ένας από τους λόγους της τόσης δυστυχίας στον σύγχρονο άνθρωπο, είναι ότι ακριβώς έπαψε να κοιτά και να ακουμπά εντός του, παρά βρήκε παρηγοριά στα εξωτερικά ερεθίσματα, που τις περισσότερες φορές είναι αντανάκλαση της ματαιότητας. Δείτε μας πόσο χαμένοι είμαστε, στην ωραιοπάθεια και στην απάθεια μας, προδομένοι και παραδομένοι στο σχεδόν τίποτα.
Από φέτος λοιπόν μιλάμε για την πνευματικότητα της μουσικής στο Φεστιβάλ μας, κάνοντας αντίστιξη στους στενάχωρους και άχρωμους καιρούς που ζούμε και για αυτόν τον λόγο θα χαρούμε να σας έχουμε κοντά μας στις 27, 28 και 29 Αυγούστου, στο πανέμορφο νησί της Αποκαλύψεως, την όμορφη Πάτμο μας!
