Θα έρθει μια μέρα, θα έρθει κάποια δεδομένη στιγμή, που θα σας απομένουν τριάντα δευτερόλεπτα ζωής. Ε, θέλω να με σκεφτείτε τότε. Σκεφτείτε με εκείνη τη στιγμή, σας παρακαλώ, σκεφτείτε με να παίζω με τα νεύρα σας, να σπάω πλάκα με τη ζωή σας και κάντε μια προσπάθεια να χαμογελάσετε.
Ο Θάνος Τοκάκης ανεβάζει το έργο του υποψήφιου για Πούλιτζερ Γουίλ Ίνο, Ο Τίποτας στον Κάτω Χώρο του Θεάτρου Νέου Κόσμου όπου για πρώτη φορά, τον βλέπουμε θεατρικά να σκηνοθετεί και να παίζει ένα μονόλογο.
Συνεχίζοντας την καλλιτεχνική έρευνα πάνω στην αναζήτηση της ταυτότητας και την έννοια της ευτυχίας, μετά τη μικρού μήκους ταινία “Tokakis ή What’s my name”, σκηνοθετεί και ερμηνεύει έναν σχεδόν μπεκετικό ήρωα, που από σκηνής μιλάει για τον πόνο, τα ραγίσματα και τα τραύματα που κουβαλά. Θέματα για τα οποία δεν θέλει να μιλήσει κανείς, οριακά ούτε ο ίδιος.
Πότε ήρθες σε επαφή με το έργο; To γνώριζες;
Αν και δεν είμαι φανατικός των έργων της σύγχρονης δραματουργίας, συνήθως αυτά τα έργα τείνουν περισσότερο στον ρεαλισμό που εμένα δεν με συγκινεί, αναζητώ περισσότερη ποιητικότητα στο θέατρο, έψαχνα διάφορα έργα, κυρίως μονολόγους. Και ξαφνικά έπεσα πάνω του, αισθάνθηκα ότι κάτι υπήρχε εκεί κρυμμένο. Και αυτή η βύθιση αλλά και η εσωτερικότητα του χαρακτήρα ήταν που με κέρδισαν.
Πώς είναι αυτός ο χαρακτήρας, πώς είναι αυτός ο Τίποτας;
Υπάρχει μια μικρή ανισορροπία σε αυτόν τον άνθρωπο. Είναι λίγο μια μπρος, μια πίσω, μια στο σκοτάδι, μια στο φως. Υπάρχει μια εσωτερική, μια υπαρξιακή αναζήτηση άχρονη. Κάτι που δεν συναντάς στην αμερικανική κουλτούρα, όπου όλα θέλουν να είναι καλά οργανωμένα και σε «κουτάκια». Εδώ όμως ακριβώς εντόπισα ένα πολύ μικρό ποιητικό στοιχείο σε όλα αυτά τα μπρος πίσω, στις αναδρομές δηλαδή που κάνει ο χαρακτήρας. Δεν υπάρχει μια ιστορία και μια πλοκή αλλά μια διαδικασία αντιμετώπισης και τραυμάτων της ζωής του. Τραύματα που ο κάθε ένας από εμάς μπορεί να έχει. Δεν έχει πάθει κάτι αυτός ο χαρακτήρας. Είναι ένας από εμάς. Έχει μια νεύρωση πολύ κοντά στον σημερινό άνθρωπο, και ταυτόχρονα διαθέτει το μπεκετικό χιούμορ που πλησιάζει την stand up κωμωδία. Ένα στοιχείο που δίνει στον χαρακτήρα αμεσότητα, απόλυτη έκθεση. Με πολύ απλά λόγια θα μπορούσα να πω ότι πρόκειται για έναν χαρακτήρα που θέλει να κάνει μια εσωτερική αναζήτηση, κάνοντας κωμωδία, προσπαθώντας να πείσει το κοινό ότι η ζωή δεν έχει κανένα απολύτως νόημα, προσπαθώντας όμως ο ίδιος να βρει το νόημα.
Αναζητάς νέα θεατρικά κείμενα;
Αγαπώ πολύ τα κλασικά έργα, αγαπώ τον Σαίξπηρ και την ποίηση. Δεν είμαι δηλαδή στραμμένος σε νέα κείμενα. Ωστόσο θεωρώ ότι υπάρχει ανάγκη για νέες ματιές, καινούργια αντίληψη στα πράγματα. Αυτή τη στιγμή νομίζω πως βρισκόμαστε σε ένα μεταίχμιο, όπου είτε το έργο είναι ισχυρό, είτε ο σκηνοθέτης. Νομίζω ότι λείπει η σύμπραξη, η ισορροπία ανάμεσα στα δύο.
Αυτός είναι και ο λόγος που επιλέγεις να σκηνοθετήσεις τα έργα σου;
(γέλιο) Κυρίως το κάνω για την ψυχική μου υγεία. Γενικά τα τελευταία χρόνια έχω μια άλλη διαπραγμάτευση με το θέατρο και με την ίδια τη ζωή. Προσπαθώ μέσα από το θέατρο να ικανοποιήσω όσα έχω ανάγκη. Έχω ανάγκη σε αυτή τη φάση να είμαι μόνος μου, ανεξάρτητος. Ένα ρίσκο βέβαια, καλλιτεχνικά και οικονομικά. Δεν νιώθω ότι δεν ανήκω σε μια ομάδα, γιατί είμαστε ομάδα. Υπάρχει ο Βασίλης Μαγουλιώτης που είναι πολύ σημαντικός και η λοιπή ομάδα όπως η Εύα Γουλάκου. Όλοι γίνονται τα τρίτα μάτια στην παράσταση.
Κάνοντας μια αναδρομή στη ζωή σου, πώς προέκυψε η ανάγκη σου να ασχοληθείς με το θέατρο;
Θυμάμαι από μικρό τον εαυτό μου να έχω την ανάγκη να εκφράσω κάπως τα συναισθήματά μου. Θυμάμαι ότι ένιωθα κάτι και αμέσως ήθελα να το μετουσιώσω σε κάτι εκφραστικό. Αυτή η ανάγκη εξακολουθεί να με ακολουθεί και σήμερα σε όλες τις φάσεις. Και σήμερα, ειδικά μετά τον θάνατο του αδελφού μου, ακολουθώ και πάλι αυτή την εσωτερική διεργασία που την είχα πολύ ανάγκη. Ελπίζω αυτό να με οδηγήσει και κάπου αλλού. Στην προηγούμενη ταινία μου, αναζητούσα την επιτυχία. Τώρα την ευτυχία. Νομίζω ότι αυτό είναι ένα βήμα παραπέρα. Σαν να έχω πάει λίγο παρακάτω.
Πώς ξεκίνησε αλήθεια η ενασχόλησή σου με το θέατρο;
Ξεκίνησε με το να βλέπω συχνά παιδικές θεατρικές παραστάσεις και συνεχίστηκε στο θεατρικό εργαστήριο του Δήμου Ηλιούπολης, όταν πήγαινα ως παιδί, μαθητής δημοτικού. Εκεί αισθάνθηκα ότι ήθελα να είμαι το επίκεντρο του ενδιαφέροντος αλλά και κρυμμένος στη γωνία. Και αυτό μπορούσε να γίνει μόνο μέσα από την κωμωδία στην οποία και είχα έφεση. Απολάμβανα να βλέπω και κωμωδίες, ελληνικές και ξένες. Μπήκα σε μια άσχετη με το θέατρο και τον κινηματογράφο σχολή, αλλά σύντομα κατάλαβα ότι δεν ήταν για μένα και έτσι έδωσα εξετάσεις στη Δραματική Σχολή.
«Μερικές φορές η ζωή είναι σκληρή. Και στο τέλος πεθαίνεις» λέει ο ήρωας της σειράς After Life που ξέρω ότι έχεις απολαύσει. Μήπως πρέπει να αντιστρέψουμε λίγο τη φράση και να πούμε «Μερικές φορές η ζωή είναι σκληρή, αλλά πρέπει να συνεχίζεις». Με τι βρίσκεσαι πιο κοντά;
Χαίρομαι για αυτή την ερώτηση, γιατί είναι κάτι που πραγματεύεται και η ίδια η παράσταση. Διαβάζω πολύ τον τελευταίο καιρό και μέσα σε αυτά ανακάλυψα και κάποιες ρήσεις που η οπτική τους είναι μάλλον απαισιόδοξη. Όμως, εσύ μπορείς να τις προσεγγίσεις αισιόδοξα. Νομίζω ότι η δυτική σκέψη μας έχει κάνει να πανικοβαλλόμαστε με τον θάνατο και να αγωνιούμε να ζήσουμε. Αυτό όμως είναι και μια ανακούφιση. Και αυτό αναζητώ. Την ανακούφιση. Το γεγονός ότι ζεις και στο τέλος πεθαίνεις δεν είναι απαραίτητα κακό. Είμαστε μέρος του κύκλου της ζωής, της ίδιας της φύσης και η αποδοχή αυτής της σκέψης είναι ανακουφιστική. Λέμε «άδραξε τη μέρα» αλλά τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει κάτσε λίγο με τον εαυτό σου.
Μέχρι σήμερα έχεις διαγράψει μια καλλιτεχνική πορεία διαρκώς ανοδική. Το 2011 τιμήθηκες με το Βραβείο Χορν, το 2020 με το Βραβείο Β’ Ανδρικού Ρόλου από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου και πέρυσι Βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ Δράμας. Σε αγχώνει αυτή η διαδρομή; Έχεις αγωνίες για τις επόμενες δουλειές;
Όχι πια δεν με αγχώνει. Τα βραβεία υπάρχουν για να τα χαίρεσαι εκείνη τη στιγμή που τους ανήκει. Αλλά μέχρι εκεί. Tο μόνο άγχος και μόνη αγωνία που έχω είναι αν η δουλειά μου θα επικοινωνήσει. Αυτή τη στιγμή παίρνω ένα προσωπικό ρίσκο για αυτό άλλωστε και επιλέγω ένα θέατρο μαζεμένο που δεν μπορεί να υποστηρίξει 300 θεατές.
Έχεις κάποια εικόνα για το θεατρόφιλο κοινό;
Ποιος άραγε δεν έχει ακούσει την άποψη «Δεν θέλω να προβληματιστώ». Εννοείται πως η τέχνη τα χωράει όλα. Αλλά βλέπω παραστάσεις που καταπιάνονται με σημαντικά και ευαίσθητα ζητήματα αλλά το κάνουν εκ του ασφαλούς. Για μένα έχει νόημα μια παράσταση που μπορείς να ταυτιστείς, να σε προβληματίσει.
Θέατρο ή κινηματογράφος;
Αγαπώ τα τελευταία χρόνια περισσότερο τον κινηματογράφο. Με έχει κερδίσει. Είναι πιο δύσκολη διαδικασία και πιο απαιτητική ψυχική διεργασία. Μια ταινία μπορείς να κάνεις κάθε πέντε χρόνια. Και ως ηθοποιός μπαίνω πιο εύκολα στη φαντασίωση του σινεμά πλέον. Βρίσκω περισσότερο χώρο μέσα μου.
Μετά από μια απαιτητική θεατρική παράσταση όπως αυτή φέτος, γυρνώντας σπίτι σχεδόν τσακισμένος, τι συμβαίνει μέσα σου;
Αυτό για πρώτη φορά το ένιωσα όταν έκανα και τον πρώτο απαιτητικό μου ρόλο, τον Μακμπέθ πριν από δύο χρόνια. Ήταν η πρώτη μου μεγάλη αναμέτρηση με έναν τέτοιο χαρακτήρα και με ένα τέτοιο κείμενο. Θυμάμαι ότι μέσα μου η διαδικασία ήταν πολύ δύσκολη. Υπήρχε μια ανακούφιση όταν γυρνούσα σπίτι. Ένιωθα ότι τον είχα κάπου αφήσει πίσω. Έτσι και φέτος, αυτό τον μονόλογο τον κάνω για να νιώθω καλύτερα όταν γυρνάω σπίτι. Αισθάνομαι μια ευφορία μετά από τον μονόλογο. Έτσι είναι το θέατρο. Πρέπει να απλώσεις το χέρι και να επικοινωνήσεις με τον κόσμο. Και αυτό είναι δύσκολο αλλά και εν τέλει ανακουφιστικό.
